Τραπεζογραμμάτια δραχμών της Τράπεζας της Ελλάδος : ​​​​​​​​​Ιστορικοί σταθμοί

ENGLISH

Ελληνική ιστορία / Νεότερη Ιστορία - Τελευταίες Αναρτήσεις

Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι η κεντρική τράπεζα της χώρας και ιδρύθηκε το 1927 με βάση το Πρωτόκολλο της Γενεύης της 15ης Σεπτεμβρίου 1927, το οποίο προέβλεπε τη χορήγηση δανείου 9 εκατ. στερλινών στην Ελλάδα.

​​​​​Μέχρι τότε το εκδοτικό προνόμιο ανήκε στην Εθνική Τράπεζα, η οποία όμως ταυτόχρονα λειτουργούσε και ως εμπορική τράπεζα. Η Κοινωνία των Εθνών, η οποία μεσολάβησε ώστε να λάβει η Ελλάδα το δάνειο, θεωρούσε ότι το εκδοτικό προνόμιο είναι ασυμβίβαστο με την άσκηση εμπορικής δραστηριότητας. Αποφασίστηκε λοιπόν η Εθνική Τράπεζα να παραμείνει εμπορική και να παραιτηθεί από το εκδοτικό προνόμιο υπέρ της νεοσύστατης Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία άρχισε τις εργασίες της στις 14 Μαΐου 1928.

​​​​​​​​​​​​​​​​​Η δραχμή υπήρξε το εθνικό νόμισμα της χώρας από το 1833 μέχρι την 1η Ιανουαρίο​υ 2002, οπότε τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ τέθηκαν σε κυκλοφορία στην Ελλάδα, ταυτόχρονα με τα άλλα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ.

Στις 28 Φεβρουαρίου 2002 ολοκληρώθηκε η μετάβαση στο ευρώ, τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα δραχμών έπαψαν να αποτελούν νόμιμο χρήμα και αντικαταστάθηκαν από τα τραπεζογραμμάτια ευρώ και τα κέρματα ευρώ.

​​​​​​​​​Ιστορικοί σταθμοί

​​​​​​1927 (17/11)

​​Υπογράφεται το Πρωτόκολλο της Γενεύης, με το οποίο ιδρύεται η Τράπεζα της Ελλάδος και το εκδοτικό προνόμιο περιέρχεται σε αυτήν. Η δραχμή συνδέεται με τη στερλίνα με ισοτιμία 375 δρχ./λίρα.

192​​​​8

Η Τράπεζα της Ελλάδος ξεκινά τις εργασίες της. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι τεχνικές δυσκολίες για την αντικατάσταση των τραπεζογραμματίων της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος που ήδη κυκλοφορούσαν και δεδομένου ότι υπήρχαν αρκετά αποθέματα σε τραπεζογραμμάτια εκδόσεων 1923-1927 που δεν είχαν κυκλοφορήσει, αποφασίζεται να τεθούν σε κυκλοφορία με ημικυκλική κόκκινη επισήμανση «Τράπεζα της Ελλάδος». Πέντε χρόνια αργότερα από την έναρξη των εργασιών της, στις 3 Μαΐου 1933, τίθενται σε κυκλοφορία τα πρώτα τραπεζογραμμάτια των 500 και των 5.000 δραχμών που τυπώθηκαν για λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος από την American Bank Company στις ΗΠΑ.

1935

Τυπώ​​​νονται στη Γαλλία τραπεζογραμμάτια των 1.000, 50 και 100 δραχμών με πολύ διαφ​ορετική αισθητική, πλούσια σε χρώματα χωρίς βαριά περιγράμματα και κοσμήματα. Οι παραστάσεις τους είναι: Κόρη από τις Σπέτσες με τοπική ενδυμασία στηριζόμενη σε υδρία (1.000 δραχμές), αγρότισσα με στάχυα (50 δραχμές) και Ερμής (100 δραχμές). Συγχρόνως με τη θέση σε κυκλοφορία των εκδοθέντων τραπεζογραμματίων, αποσύρονται από την κυκλοφορία οι επισημασμένες σειρές της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.

1938

​Με την ​απόφαση του Γενικού Συμβουλίου της 7ης Ιουνίου, ιδρύθηκε το «Ίδρυμα Εκτυπώσεως Τραπεζογραμματίων και Αξιών» (ΙΕΤΑ), στο οποίο ανατέθηκε η φροντίδα της σύνθεσης και έκδοσης των τραπεζογραμματίων. Οι εργασίες ανέγερσής του στον Χολαργό άρχισαν αμέσως και παραγγέλθηκαν και οι πρώτες εκτυπωτικές μηχανές. Όμως, μεσολάβησε ο πόλεμος και η λειτουργία του ξεκίνησε μετά την απελευθέρωση.

1939

​​​Εκδίδονται τραπεζογραμμάτια των 50, 100, 500 και 1.000 δραχμών (Β΄ έκδοση), που τυπώνονται στην Αγγλία και στη Γαλλία. Η αισθητική αντίληψη που κυριαρχούσε προ του 1935 επιστρέφει, με την αρχαία θεματολογία και τα βαριά διακοσμητικά πλαίσια. Τα τραπεζογραμμάτια των 100 δραχμών, προκειμένου να καλυφθούν άμεσες ανάγκες κυκλοφορίας, επισημαίνονται και μετατρέπονται σε 1.000 δραχμές χωρίς όμως να υπολογιστούν ως νέα έκδοση. Το 1941 τυπώθηκε το τραπεζογραμμάτιο των 50 δραχμών, τελευταίο της προκατοχικής περιόδου, το οποίο κυκλοφόρησε στη Μέση Ανατολή.

1940-44

​Κ​​​ατά την περίοδο της Κατοχής, συνεχίζεται η έκδοση τραπεζογραμματίων τόσο στην κατεχόμενη Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Τα τραπεζογραμμάτια του εξωτερικού δεν φέρουν ημερομηνία έκδοσης αλλά μόνο σειρά. Εκδίδονται τραπεζογραμμάτια των 100 δραχμών (Γ΄ έκδοση), των 500 δραχμών (Γ΄ έκδοση), των 100 δραχμών (Γ΄ έκδοση), των 5.000 δραχμών (Β΄ έκδοση), των 20.000 δραχμών (Α΄ έκδοση) και των 50.000 δραχμών (Α΄ έκδοση).

Τα τραπεζογραμμάτια των ​5.000, 10.000 και 20.000 δραχμών που εκδόθηκαν στη Μέση Ανατολή παρουσιάζουν ενδιαφέρον διότι εμφανίζουν διαφορετικά μεγέθη και χρώματα για την ίδια αξία και χωρίς καμία αλλαγή σειράς έκδοσης.

Από το 1941 μέχρι και το 1944, τυπώθηκαν π​​ολλά χαρτονομίσματα σε διάφορα λιθογραφεία της χώρας με τεράστιες ονομαστικές αξίες λόγω του καλπάζοντος πληθωρισμού, με τελευταίο, στις 5.11.1944, αυτό του ποσού των 100 δισεκατομμυρίων δραχμών.

Με τον ν.18/10.11.1944 εισάγεται η πρώτη νομισματική μεταρρύθμιση που προβλέπει ότι μία μεταπολεμική δραχμή ισοδυναμεί με 50 δισεκατομμύρια κατοχικές δραχμές.

Τα πρώτα μεταπολεμικά τραπεζογραμμάτια, που τέθηκ​​αν σε κυκλοφορία στις 11.11.1944, είναι αξίας 50 και 100 δραχμών και απεικονίζουν τη Νίκη της Σαμοθράκης και προσωπογραφία του πυρπολητή Κωνσταντίνου Κανάρη.

1947​​

Στο ΙΕΤΑ, που είχε εξοπλιστεί με σύγχρονα μηχανήματα και είχε στελεχωθεί με άριστους καλλιτέχνες ζωγράφους, χαράκτες και εξειδικευμένο προσωπικό, τυπώνονται οι 1.000 δραχμές με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Την ίδια περίοδο προετοιμάζονται τα τραπεζογραμμάτια των 5.000 δραχμών με τη Μητρότητα και τη Θέτιδα που μεταφέρει τα όπλα του Αχιλλέα, των 10.000 δραχμών με τον Αριστοτέλη και τον Ηνίοχο των Δελφών και των 20.000 δραχμών με τις κεφαλές Αθηνάς και Μέδουσας, τα οποία κυκλοφόρησαν την περίοδο 1948-1950.

1950​​

​​Το πρώτο τραπεζογραμμάτιο που μελετήθηκε, προπαρασκευάστηκε και τυπώθηκε εξ ολοκλήρου στο ΙΕΤΑ ήταν αυτό των 5.000 δραχμών (Δ΄ έκδοση), στο οποίο απεικονίζεται ο εθνικός ποιητής Διονύσιος Σολωμός. Εκδίδονται επίσης οι 5.000 δραχμές (Α΄ έκδοση) με την κεφαλή κόρης από τη Θράκη και το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Για πρώτη φορά στην εκτύπωση τραπεζογραμματίου χρησιμοποιείται η χαλκογραφική μέθοδος.

1954-55​​

​​Με τον ν.2824/20.6.1954 (ΦΕΚ Α΄ 79) ορίζεται η ισοτιμία της νέας δραχμής με 1.000 παλαιές και περικόπτονται τρία μηδενικά από την ονομαστική αξία των τραπεζογραμματίων. Έτσι, το 1954 κυκλοφορούν τα τραπεζογραμμάτια των 10.000, 20.000 και 50.000 δραχμών ως 10, 20 και 50 δραχμές. Το 1955, κυκλοφορούν οι 10 δραχμές με τον Βασιλιά Γεώργιο Α' και το ναό των Αγίων Αποστόλων της Θεσσαλονίκης, οι 20 δραχμές με τον Δημόκριτο και το Συμπόσιο του Πλάτωνα, οι 50 δραχμές με την κεφαλή Περικλή και τον Περικλή στην Πνύκα και, τέλος, οι 500 δραχμές με την κεφαλή του Σωκράτη και τον Απόστολο Παύλο στον Άρειο Πάγο.

1956​​

​​​Κυκλοφορεί το τραπεζογραμμάτιο των 1.000 δραχμών με τον Μέγα Αλέξανδρο με λεοντή στη μία όψη και τον Μέγα Αλέξανδρο στη μάχη της Ισσού στην άλλη. Από την έναρξη της λειτουργίας του ΙΕΤΑ μέχρι και το 1956, τα τραπεζογραμμάτια φιλοτέχνησαν οι Α. Ματσούκης, Γ. Βελισσαρίδης, Σ. Γιάνναρης, Α. Κορογιαννάκης και Φ. Μαστιχιάδης.

1964​

​​Το ΙΕΤΑ εγκαινιάζει νέα πρακτική για τα τραπεζογραμμάτια που εκδίδει, ταξινομώντας τα κατά μέγεθος ανάλογα με την αξία τους και καθορίζοντας συγκεκριμένο θέμα και χρώμα για κάθε αξία. Έτσι, το τραπεζογραμμάτιο των 50 δραχμών, το μικρότερο σε μέγεθος, είναι γαλάζιο και εντάσσεται στη θεματική ενότητα «Ναυτιλία», των 100 δραχμών είναι κόκκινο και έχει θέμα «Παιδεία», των 500 δραχμών είναι πράσινο και έχει θέμα «Γεωργία», των 1.000 δραχμών είναι καφέ και έχει θέμα «Τουρισμός», των 5.000 δραχμών είναι μπλε και έχει θέμα «Επανάσταση του 1821», των 10.000 δραχμών έχει χρώμα ιώδες και θέμα «Επιστήμη-Υγεία» και, τέλος, των 200 δραχμών είναι πορτοκαλί και έχει θέμα «Διαφωτισμός».

1964-68​​​​​​

​Το 1964 εκτυπώνονται οι 50 δραχμές με την κεφαλή της Αρέθουσας και σύνθεση παλιού και νέου ναυπηγείου, το 1966 οι 100 δραχμές με τον Δημόκριτο και το κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών και το 1968 οι 500 δραχμές με τη θεά Δήμητρα, τον Τριπτόλεμο και την Περσεφόνη. Τις μακέτες των τραπεζογραμματίων φιλοτέχνησαν οι Γ. Βελισσαρίδης και Ι. Στίνης ενώ τις χαράξεις εκτέλεσαν οι Λ. Ορφανός και Γ. Αγγελόπουλος.

1970

​Εκτυπώνεται το τραπεζογραμμάτιο των 1.000 δραχμών με τον Δία του Αρτεμισίου και Υδραία με τοπική ενδυμασία και άποψη της Ύδρας.

1978​​

Εκτυπώνεται το τραπεζογραμμάτιο των 50 δραχμών με τον Ποσειδώνα και τη ναυπήγηση της Αργώς στη μία όψη και τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα μπροστά στο Κάστρο του Ναυπλίου στην άλλη όψη. Το ίδιο έτος εκτυπώνεται το τραπεζογραμμάτιο των 100 δραχμών με την Αθηνά του Πειραιώς και το κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών στη μία όψη και τον Αδαμάντιο Κοραή και τη Μονή Αρκαδίου στην άλλη όψη.

1983​

​​​​Εκδίδεται τραπεζογραμμάτιο των 500 δραχμών με τον Ιωάννη Καποδίστρια και το φρούριο της Κέρκυρας.

1984​​​

​​Εκδίδεται το πρώτο πεντοχίλιαρο, μετά το 1950 με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και το ναό των Αγίων Αποστόλων της Καλαμάτας.

1987​

​​Κυκλοφορεί το τραπεζογραμμάτιο των 1.000 δραχμών με τον Απόλλωνα της Ολυμπίας στη μία όψη και τον Δισκοβόλο του Μύρωνα και το ναό της Ήρας στην Ολυμπία στην άλλη όψη. Σε αυτό αναγράφεται για πρώτη φορά το «Δραχμές» αντί «Δραχμαί» και «πληρωτέες με την εμφάνιση» αντί «πληρωτέαι επί τη εμφανίσει».

1995​

​​​Κυκλοφορεί το τελευταίο χαλκογραφικό τραπεζογραμμάτιο ονομαστικής αξίας 10.000 δραχμών. Στην μια όψη του εικονίζεται ο Γεώργιος Παπανικολάου και στην άλλη άγαλμα του θεού της υγείας Ασκληπιού.

1996​

​​Εκδίδεται το τελευταίο χαρτονόμισμα του κύκλου της δραχμής, ονομαστικής αξίας 200 δραχμών. Η εκτύπωση είναι λιθογραφική και παρουσιάζει τον Ρήγα Βελεστινλή-Φεραίο και το «Κρυφό Σχολειό» του Ν. Γύζη.

1970 – 1996​

​​​Τ​α χαρτονομίσματα φιλοτεχνήθηκαν από τους καλλιτέχνες-ζωγράφους Ι. Στίνη, Β. Σαμπατάκο, Π. Σωτηρίου και Ν. Νικολάου και η χάραξη πραγματοποιήθηκε από τους καλλιτέχνες-χαράκτες Λ​. Ορφανό, Γ. Αγγελόπουλο, Ι. Πιπίνη και Ε. Περράκη. Ως εξωτερικός συνεργάτης εργάστηκε και ο χαράκτης Π. Γράββαλος.

2012​​​

Η περίοδος ανταλλαγής τραπεζογραμματίων δραχμών με ευρώ από την Τράπεζα της Ελλάδος έληξε την 1η Μαρτίου.

Τα τελευταία σε κυκλοφορία τραπεζογραμμάτια δραχμών

Bank of Greece drachma banknotes: Hystorical points 

The Bank of Greece is the central bank of the country and was established in 1927 based on the Geneva Protocol of September 15, 1927, which provided for the granting of a loan of 9 million pounds sterling to Greece.

​​​​Until then, the publishing privilege belonged to the National Bank, which, however, simultaneously operated as a commercial bank. The League of Nations, which mediated for Greece to receive the loan, considered the publishing privilege to be incompatible with the exercise of commercial activity. It was therefore decided that the National Bank would remain commercial and give up its publishing privilege in favor of the newly established Bank of Greece, which began its operations on May 14, 1928.

​​​​​​​​​The drachma was the national currency of the country from 1833 until January 1, 2002, when euro banknotes and coins were put into circulation in Greece, at the same time as the other euro area member states.

On 28 February 2002 the changeover to the euro was completed, drachma banknotes and coins ceased to be legal tender and were replaced by euro banknotes and coins.

​​​​​​​​​​Historic stations

​​​​​​​1927 (17/11)

​​The Geneva Protocol is signed, by which the Bank of Greece is established and the publishing privilege is transferred to it. The drachma is pegged to sterling at a rate of 375 drachma/pound.

192​​​​​​8

The Bank of Greece begins its operations. In order to overcome the technical difficulties in replacing the banknotes of the National Bank of Greece already in circulation and since there were enough stocks of banknotes of the 1923-1927 editions that had not been in circulation, it is decided to put them into circulation with a semi-circular red "Bank of Greece" marking . Five years later, on May 3, 1933, the first 500 and 5,000 drachma banknotes printed on behalf of the Bank of Greece by the American Bank Company in the USA were put into circulation.

1935

Banknotes of 1,000, 50 and 100 drachmas are printed in France with very different aesthetics, rich in colors without heavy borders and jewels. Their representations are: Maiden from Spetses in local costume resting on a hydra (1,000 drachmas), peasant woman with ears of corn (50 drachmas) and Mercury (100 drachmas). At the same time as the issued banknotes are put into circulation, the marked series of the National Bank of Greece are withdrawn from circulation.

1938

​By the decision of the General Council of June 7, the "Institution for Printing Banknotes and Securities" (IETA) was established, which was entrusted with the care of the composition and issuance of banknotes. The work of erecting it in Holargos began immediately and the first printing machines were also ordered. But, the war intervened and its operation started after the liberation.

1939

​Banknotes of 50, 100, 500 and 1,000 drachmas (B edition) are issued, printed in England and France. The aesthetic perception that dominated before 1935 returns, with ancient themes and heavy decorative frames. The 100 drachma banknotes, in order to meet immediate circulation needs, are marked and converted into 1,000 drachmas without being counted as a new issue. In 1941, the 50-drachma banknote was printed, the last of the pre-occupation period, which was circulated in the Middle East.

1940-44

​During the period of the Occupation, banknotes continue to be issued both in occupied Greece and abroad. Foreign banknotes do not have a date of issue, only a series. Banknotes of 100 drachmas (3rd edition), 500 drachmas (3rd edition), 100 drachmas (3rd edition), 5,000 drachmas (2nd edition), 20,000 drachmas (1st edition) and 50,000 drachmas are issued (1st edition).

The 5,000, 10,000 and 20,000 drachma banknotes issued in the Middle East are interesting because they display different sizes and colors for the same value and without any change of issue order.

From 1941 until 1944, many banknotes were printed in various lithographies of the country with huge denominations due to the galloping inflation, with the last one, on 5.11.1944, in the amount of 100 billion drachmas.

Law 18/10.11.1944 introduces the first monetary reform which provides that one post-war drachma is equivalent to 50 billion occupation drachmas.

The first post-war banknotes, put into circulation on 11.11.1944, are worth 50 and 100 drachmas and depict the Victory of Samothrace and a portrait of the arsonist Konstantinos Kanaris.

1947​​

At IETA, which was equipped with modern machines and was staffed with excellent artists, painters, engravers and specialized staff, the 1,000 drachmas with Theodoros Kolokotronis are printed. In the same period, the 5,000 drachma banknotes with Motherhood and Thetis carrying the weapons of Achilles, the 10,000 drachma banknotes with Aristotle and Henichos of Delphi and the 20,000 drachma banknotes with the heads of Athena and Medusa, which were released in 1948, are being prepared. -1950.

1950​​

​​The first banknote that was studied, prepared and printed entirely at IETA was that of 5,000 drachmas (4th edition), which depicts the national poet Dionysios Solomos. Also issued are the 5,000 drachmas (1st edition) with the head of a daughter from Thrace and the temple of Poseidon in Sounio. For the first time in banknote printing, the copperplate method is used.

1954-55​​

With Law 2824/20.6.1954 (Government Gazette A' 79) the parity of the new drachma with 1,000 old drachmas is defined and three zeros are cut from the nominal value of the banknotes. Thus, in 1954 the 10,000, 20,000 and 50,000 drachma banknotes are circulated as 10, 20 and 50 drachmas. In 1955, the 10 drachma coin with King George I and the church of the Holy Apostles of Thessaloniki, the 20 drachma coin with Democritus and Plato's Symposium, the 50 drachma coin with the head of Pericles and Pericles in Pnyka and, finally, the 500 drachmas with the head of Socrates and the Apostle Paul on the Areopagus.

1956​​

​Circulates the 1,000 drachma banknote with Alexander the Great with a lion on one side and Alexander the Great at the battle of Issus on the other. From the beginning of the operation of IETA until 1956, the banknotes were designed by A. Matsoukis, G. Velissaridis, S. Giannaris, A. Korogiannakis and F. Mastichiadis.

1964​

​​IETA is introducing a new practice for the banknotes it issues, classifying them by size according to their value and specifying a specific theme and color for each value. Thus, the 50-drachma banknote, the smallest in size, is light blue and belongs to the "Shipping" thematic section, the 100-drachma banknote is red and has the "Education" theme, the 500-drachma banknote is green and has the "Georgia" theme, the 1,000 drachma is brown and has the theme "Tourism", the 5,000 drachma is blue and has the theme "Revolution of 1821", the 10,000 drachma is violet in color and the theme is "Science-Health" and finally the 200 drachma is orange and has the theme " Enlightenment".

1964-68​​​​​​

​In 1964 the 50 drachma with the head of Arethusa and a composition of old and new shipyards were printed, in 1966 the 100 drachma with Democritus and the building of the Academy of Athens and in 1968 the 500 drachma with the goddess Demeter, Triptolemus and Persephone. The models of the banknotes were designed by G. Velissaridis and I. Stinis, while the engravings were carried out by L. Orfanos and G. Angelopoulos.

1970

​The 1,000 drachma banknote is printed with Zeus of Artemis and Hydra in local dress and a view of Hydra.

1978​​

The 50 drachma banknote is printed with Poseidon and the construction of Argos on one side and Laskarina Bouboulina in front of the Castle of Nafplion on the other side. In the same year, the 100 drachma banknote is printed with Athena of Piraeus and the building of the University of Athens on one side and Adamantios Korai and the Monastery of Arkadiou on the other side.

1983​

​​​​​​A 500 drachma banknote is issued with Ioannis Kapodistrias and the fortress of Corfu.

1984​​​​

​​The first five thousand is issued, after 1950 with Theodoros Kolokotronis and the church of the Holy Apostles of Kalamata.

1987

​​Circulates the 1,000 drachma banknote with Apollo of Olympia on one side and the Discus of Myron and the temple of Hera in Olympia on the other side. It says for the first time "Drachmas" instead of "Drachmas" and "payable on sight" instead of "payable on sight".

1995​

​The last 10,000 drachma denomination copper banknote is in circulation. On one side of it is depicted George Papanikolaou and on the other the statue of the god of health Asclepius.

1996​

The last banknote of the drachma cycle is issued, with a nominal value of 200 drachmas. The print is lithographic and presents Rigas Velestinlis-Feraios and the "Hidden School" of N. Gyzis.

1970 – 1996

​The banknotes were designed by the artists-painters I. Stini, V. Sambatako, P. Sotiriou and N. Nikolaou and the engraving was carried out by the artists-engravers L. Orfano, G. Angelopoulos, I. Pipini and E. Perrakis. The engraver P. Gravvalos also worked as an external collaborator.

2012​​​​

The exchange period for drachma banknotes with euros by the Bank of Greece ended on March 1st.

The latest drachma banknotes in circulation