Eις τον Nίκωνα.
Νίκης στέφανον εὐτρεπίζει σοι, Νίκων,
Βραβεὺς στεφάνων, θνῇσκε λοιπὸν τῷ ξίφει.
Εἰκάδι ἐν τριτάτῃ ξίφει Νίκων κράτα δῶκε.
Eις τους εκατόν εννενήκοντα εννέα.
Ἑνὸς δέοντος τέσσαρας Συμμαρτύρων,
Διὰ ξίφους τέμνουσι πεντηκοντάδας.
O Άγιος Νίκων Ίερομάρτυρας και οι 199 μαθητές του: Μεγάλη γιορτή της ορθοδοξίας σήμερα 23 Μαρτίου
Αυτή ή ευσεβής μητέρα έθεσε μέσα στην ψυχή του μικρού Νίκωνα ως θεμέλιο και ακρογωνιαίο λίθο τόν Κύριο Ιησού Χριστό. Αυτή ή πιστή μάννα, όπως ωραία λέει ο υμνογράφος, κατηύγασε «με τό φως των θείων ρημάτων» τήν απαλή καρδιά του παιδιού της.
Τα πρώτα χρόνια
Νέος, ωραίος στην όψη, αθλητικός στο παράστημα, ζηλευτός στα χαρίσματα, ο Νίκων κατετάγη νωρίς στον ρωμαϊκό στρατό, τόν όποιο και υπηρέτησε με τόλμη και αφοσίωση. Σε κάποια δύσκολη πολεμική αποστολή κατά τήν οποία κινδύνευσαν όλοι νά ηττηθούν, ο γενναίος Νίκων θυμήθηκε τις συμβουλές της μητέρας του. Ενεργοποίησε αμέσως τό όπλο της προσευχής. Και με ισχυρή φωνή έκραύγασε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, βοήθει μοι». Και όρμησε στη μάχη κάνοντας τό σημείο του σταυρού. Οι εχθροί έφυγαν ντροπιασμένοι, ήπημένοι. Είχε νικήσει «ή ευχή της πίστεως» ενός στρατιώτου – του Νίκωνος! Όλοι επέστρεψαν πίσω ένδοξοι και τιμημένοι. Έκπληκτοι οι συμπολεμιστές του Νίκωνα μιλούσαν γιά θαύμα.
Όλα αυτά ο Νίκων τα ανήγγειλε με χαρά στην ευσεβή μητέρα του δοξάζοντας τόν Θεό. Της ανακοίνωσε ακόμα και τό μεγάλο του πόθο νά αναχωρήσει γιά τήν Ανατολή. Και εκεί νά βαπτισθεί, νά λουσθεί στα καθαρτικά ύδατα της άγιας Κολυμβήθρας, νά γίνει συνειδητό μέλος της Εκκλησίας του Χρίστου!…
Αναχωρεί λοιπόν γιά τήν Κωνσταντινούπολη. Και από κει καταφθάνει στη Χίο, όπου και σταθμεύει γιά μία εβδομάδα. Ανεβαίνει σε όρος υψηλό. Εδώ ο Άγιος προσεύχεται απερίσπαστα. Νηστεύει και αγρυπνεί. Παραδίδει τελείως τόν εαυτό του στο σχέδιο της θείας Προνοίας, της αγάπης του Θεού. Και ο πανάγαθος Κύριος, πού είναι ο ασφαλής οδηγός κάθε καλοπροαίρετης ψυχής, με θειο σημείο – υπόδειξη αγγέλου του – διατάζει τό δούλο του νά κατεβεί στη μικρή παραλία και από εκεί με πλοιάριο, μετά δύο μέρες, νά φθάσει στην Προποντίδα στην πόλη Γάνος τής Θράκης.
Στην περιοχή αυτή ο Κύριος θα προετοιμάσει τόν δούλο του γιά νά δεχθεί τη θεία Χάρη του Μυστηρίου του Βαπτίσματος άλλά και του Μυστηρίου τής Ίερωσύνης.
Ανέρχεται ο άγιος στο ομώνυμο βουνό Γάνος, πού αργότερα έγινε μεγάλο μοναστικό κέντρο τής Ανατολής. Εκεί είχε αποσυρθεί και ασκήτευε τότε ο Επίσκοπος Κυζίκου Θεόδωρος. Σ’ αυτόν τόν άγιο καθοδηγό εμπιστεύεται ο Νίκων τόν πόθο του: νά βαπτισθεί! Ό ταπεινός Επίσκοπος προσδέχεται με χαρά τόν δούλο του Θεού Νίκωνα. Αναλαμβάνει ο Ίδιος προσωπικά νά τόν κατηχήσει ή μάλλον νά ολοκληρώσει τό έργο πού ή ευσεβής μητέρα του Νίκωνος είχε αρχίσει. Πάνω λοιπόν στα θεμέλια πού εκείνη έθεσε στο παιδί της, οικοδομεί και αυτός τούς τιμίους λίθους τής χριστιανικής διδασκαλίας, δογματικής και ηθικής.
Και όταν έφθασε ή πολυπόθητη ώρα τής βαπτίσεως, ο Νίκων με ιερή αγαλλίαση δέχεται τη θεία Χάρη. Συνέχισε δε και μετά τό Βάπτισμα τούς ασκητικούς αγώνες του με περισσότερη ακρίβεια. Και επειδή ο πλούτος των αρετών του ήταν τόσο μεγάλος, εκρίθη ο άγιος Νίκων άξιος από τόν Επίσκοπο, μετά τρία χρόνια από τη βάπτιση του, νά δεχθεί και τό Μυστήριο τής Ίερωσύνης και νά γίνει ιερεύς του Θεού του υψίστου.
Η ασκητική μορφή
Ή ασκητική και φωτεινή μορφή του αγίου Νίκωνος ενέπνευσε πολλούς. Σαν ισχυρός μαγνήτης είλκυσε κοντά του 190 μαθητές. Όλους αυτούς ο όσιος τούς καθοδηγούσε με σοφία και σύνεση, τούς συνέδεε με τόν Ιησού Χριστό και τούς μυσταγωγούσε στα μυστήρια τής Βασιλείας του Θεού. Όλοι ένιωθαν κοντά του ασφάλεια και ανάπαυση από τήν ποιμαντική του καθοδήγηση. Έφρόντιζε ο Άγιος νά μεταδίδει πνευματικότητα και νά καλλιεργεί σε όλους τό μαρτυρικό φρόνημα!
Όταν ξέσπασε ο διωγμός του Δεκίου στην ευρύτερη περιοχή τής Ανατολής, ο άγιος Νίκων φωτιζόμενος από τό Πανάγιον Πνεύμα μαζί με τούς μαθητές του άνεχώρησε από τόν τόπο τής ασκήσεως τους σε ασφαλέστερο μέρος. Αφού κατέφυγαν – όλοι μαζί – γιά λίγο καιρό στη Μυτιλήνη, έφθασαν κατόπιν στην Ιταλία. Συνέπεσε δε τήν εποχή εκείνη νά πεθάνει ή μητέρα του, τήν οποία έκήδευσε ο Όσιος με τιμή, ευγνωμοσύνη και ιερή συγκίνηση, γιατί σ’ αυτήν όφειλε τόν πρώτο σπινθήρα τής αγάπης του προς τόν Θεό.
Ή πνευματική αυτή συνοδεία κατέληξε στο νησί τής Σικελίας. Οι θεοφιλείς αγώνες όλων συνεχίστηκαν επάνω στο κεντρικό όρος του νησιού, τό Ταυρομένιο (σημερινή Ταορμίνα), στα ερείπια συγκροτήματος λουτρών. Στη φωτεινή αυτή συνοδεία είχαν προστεθεί και άλλοι εννιά μαθητές από τήν περιοχή εκείνη.
Ή φήμη των ευλαβών και πιστών αυτών Χριστιανών μοναχών ασκητών έφθασε στον ειδωλολάτρη ηγεμόνα τής Σικελίας Κυντιανό, ο όποιος τούς κάλεσε σε αυστηρή ανάκριση. Τούς απείλησε με θάνατο εάν δεν αρνηθούν τήν πίστη και δεν θυσιάσουν στα είδωλα. Και τότε όλοι μαζί οι αληθινοί και πιστοί δούλοι και μαθητές του Χριστού μαζί με τόν πνευματικό τους πατέρα Νίκωνα ομολόγησαν με σταθερότητα τήν πίστη τους στον αληθινό Θεό και Σωτήρα τους, τόν Κύριο Ιησού Χριστό!
Τα βασανιστήρια και η θανάτωση
Ή ασυμβίβαστη και αμετάκλητη αυτή ομολογία εξαγρίωσε τόν ηγεμόνα. Διέταξε αμέσως τούς 199 μαθητές νά ξαπλώσουν στη γη γιά νά τούς μαστιγώσουν με βούνευρα. Και έτσι πληγωμένοι βαριά νά κατακαούν. Και μετά διέταξε και τούς αποκεφάλισαν. Τα μαρτυρικά τους σώματα τα έριξαν σε μεγάλη φωτιά πού άναψαν γι’ αυτούς.
Τόν ιερομάρτυρα Νίκωνα τόν ξάπλωσαν καταγής, του τέντωσαν τα άκρα και τόν έκαιγαν με αναμμένες λαμπάδες. Μετά έδεσαν τό καταπληγωμένο σώμα του πίσω από υποζύγια και τό έσερναν βάναυσα στη γη, μέχρις ότου τό έριξαν σε γκρεμό. Άλλά και εκεί ολοκλήρωσαν άσπλαχνα τό μαρτύριο του. Χτύπησαν με πέτρες τό στόμα του. Του έκοψαν μετά τη γλώσσα. Και τελικά τόν αποκεφάλισαν. Έτος 250 μ.Χ. Τα τίμια λείψανα τα βρήκε ο Επίσκοπος Μεσσήνης Θεοδόσιος και ανήγειρε στη μνήμη των μαρτύρων ναό!
Κάθε μητέρα είναι προικισμένη με ειδική δύναμη από τόν Θεό και μπορεί με τα φιλόστοργα της αισθήματα και τήν πειστικότητα νά συγκινεί τήν ψυχή κάθε παιδιού της και νά τη στρέφει προς τόν Κύριο μας, τόν Ιησού Χριστό, όπως τό έπραξε τόσο υπεύθυνα και ή μητέρα του αγίου Νίκωνος.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Νικήσας τὸν δόλιον, ἄσκητικαις ἀγωγαίς, κανὼν ἐχρημάτισας, τῶν σῶν κλεινῶν φοιτητῶν, ἀκρότητι βίου σου, ὅθεν σὺν τούτοις ἅμα, γεγονῶς ἐν τὴ Δύσει, ἔδυσας ἐν ἀθλήσει, σὺν αὐτοὶς Πάτερ Νίκων, μεθ' ὧν καὶ κατεφοίτησας αἴγλη τὴ ἄνωθεν.
Κοντάκιον
Όμοια πειθαρχία με ασκητές, και συναγωνιζόμενοι άγιοι Αθλητές σε ζήλο, σταθεροί και σεβάσμιοι Μάρτυρες, προσφερθήκατε στον Κύριο με το μαρτύριο. Γιατί είχατε ως σίγουρο οδηγό τον ένδοξο Νίκων . Πολεμώντας μαζί του τραγούδησες: Αλληλούια
