Η Μακεδονική επανάσταση του 1878
Ταξίδι στον Χρόνο / Οι Μάχες των Ελλήνων - Τελευταίες αναρτήσεις
Ο από τον Απρίλιο του 1877 ρωσοτουρκικός πόλεμος υπήρξε αυταπάτη των χριστιανικών λαών της Βαλκανικής, που δεν έβλεπαν άλλους λυτρωτές από τους Ρώσους. Τον Νοέμβριο έπεφτε η Πλεύνα, στην παλαιά Βουλγαρία, και τα ρωσικά στρατεύματα ξεχύθηκαν προς την Κωνσταντινούπολη. Τον Ιανουάριο του 1878 έπεφτε η Ανδριανούπολη, το τελευταίο οχυρό των Τούρκων, και τα ρωσικά στίφη έφθασαν στο προάστιο του Αγίου Στεφάνου, προ των πυλών της Κωνσταντινούπολης. Επιδίωξη της Ρωσίας ήταν να δημιουργήσει μεγάλη Βουλγαρία, η οποία θα γινόταν κύριος ολόκληρης της Ελληνικής Ανατολικής Ρωμυλίας και ολόκληρης της Θράκης και της Μακεδονίας μέχρι τον Όλυμπο. Η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου στις 19 Φεβρουαρίου 1878 δημιουργούσε μια απέραντη Βουλγαρία, από τη Μαύρη Θάλασσα ως την Αλβανία και από τον Δούναβη ως το Αιγαίο και τον Όλυμπο. Στον επόμενο σταθμό το ρωσικό μεγαθήριο θα καταβρόχθιζε τα πάντα, με τους Βούλγαρους μαζί.
Σαν ένας άνθρωπος ορθώθηκε ο ελληνικός λαός της Μακεδονίας, που ήθελε να σωθεί από τη διπλή υποδούλωση, των Τούρκων και των νέων κατακτητών. Η κυβέρνηση των Αθηνών αναγκάστηκε να κινηθεί για να ενισχύσει την εξέγερση του υπόδουλου ελληνισμού και να υποστηρίξει τα επαναστατικά κινήματα.
Από τις κορυφές του Ολύμπου και των Πιερίων, μέχρι το Βόιο και τον Γράμμο, μέχρι το Μοναστήρι, άναψαν αμέσως φωτιές και κραυγή διαμαρτυρίας υψώθηκε ως τον ουρανό για ένωση με την Ελλάδα. Το Λιτόχωρο πυρπολήθηκε. Η επανάσταση στον Όλυμπο, μετά από ηρωισμούς αφθάστους, πνίγηκε στο αίμα. Ο πληθυσμός της Μακεδονίας κράτησε ψηλά την ελληνική σημαία και υπέστη με ηρωισμό τις θυσίες για να ιδή την Μακεδονία ενωμένη με την ελεύθερη Ελλάδα.
Η Επανάσταση Κολινδρού, 1878
Στο μεταξύ στον Κολινδρό, ο Επίσκοπος Νικόλαος Λούσης, κήρυξε στη θέση «Φούντα» την 22α Φεβρουαρίου 1878, την επανάσταση που ονομάστηκε και «ανταρσία». Μη μπορώντας όμως να κρατήσει την ευκολοπρόσβλητη αυτή θέση από την επικείμενη επίθεση των Τούρκων, έκαψε το κτίριο της Επισκοπής τη νύχτα της 25/26 Φεβρουαρίου 1878 και την επομένη οδήγησε τα γυναικόπαιδα του Κολινδρού και των άλλων χωριών στην Μονή των Αγίων Πάντων.
Η Επανάσταση του 1878 ήταν ένας διπλός αγώνας για την αποσόβηση ενός διπλού κινδύνου. Εκείνη η θυσία απέτρεψε την εφαρμογή του διεθνούς εγκλήματος του Αγίου Στεφάνου και στο Συνέδριο του Βερολίνου έδωσε τον καιρό για την απελευθέρωση στα 1912. Διατρανώθηκε ο ακοίμητος πόθος του Μακεδονικού Ελληνισμού για την εθνική του ελευθερία και η αμετάκλητη απόφασή του να αγωνιστεί για να την κατακτήσει. Διαπιστώθηκε, με τρόπο αναμφισβήτητο, ότι δουλεία αιώνων ούτε έσβησε ούτε εξασθένησε τον Ελληνισμό αυτό.
Ένα δημοτικό τραγούδι του Λιτοχώρου μας μεταλαμπαδεύει όλο τον παλμό και την ακλόνητη πίστη της ηρωικής γενιάς του 1878:
Στα χιλιαοχτακόσια και εβδομήντα οχτώ
'παναστάτησ' η Ελλάδα και το Λιτόχωρο κι αυτό.
Ασάφ πασιάς φωνάζει, Ασάφ πασιάς μας λέει:
- Παιδιά μ' να προσκυνήσετε στο τούρκικο σπαθί
γιατ' αύριο θα βάλουμε στο μοναστήρι σφαγή.
Καταραχιάς φωνάζει, Κοροβάγκος μας μιλεί:
- Εμείς δεν προσκυνούμε το τούρκικο σπαθί.
Κοκώνας μας φωνάζει, Τατσιόπουλος μας μιλεί:
- Όλοι μικροί μεγάλοι θα πολεμήσουμε,
την τούρκικη σημαία θα ξεσκίσουμε.
Η Επανάσταση των Μακεδόνων το 1878, είχε ως σκοπό την κατάργηση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου, -σύμφωνα με την οποία το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας θα προσαρτούνταν στη Βουλγαρία- και την ένωση της Μακεδονίας με την Ελλάδα. Είχε προηγηθεί ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1878 κατά τον οποίο η Ελλάδα είχε κηρύξει στις 2 Φεβρουαρίου τον πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπου οι ελληνικές δυνάμεις μετά την προέλαση τους, υποχωρούν στις αρχικές τους θέσεις έπειτα από μεσολάβηση των μεγάλων δυνάμεων και την υπογραφή της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου.
Αναφέρεται ότι επαναστατικές εστίες την ίδια χρονιά, εντοπίζονται παράλληλα με τη Μακεδονία στη Θεσσαλία και την Κρήτη, με αίτημα την ένωση με το Ελληνικό κράτος.
Στη Μακεδονία παρατηρήθηκε μεγαλύτερη προθυμία και ζωηρότερος ενθουσιασμός απ’ ότι στην στη Θεσσαλία. Η επανάσταση είχε δύο κύριες εστίες στη Μακεδονία, η μία βρισκόταν στον Όλυμπο, και η άλλη στο Βούρινο.
Χρονικό
Κύριο άρθρο: Επανάσταση του Λιτοχώρου
Η εξέγερση του Ολύμπου ξεκίνησε στο Λιτόχωρο στις 19 Φεβρουαρίου 1878 με επικεφαλής τον Κοσμά Δουμπιώτη, επεκτάθηκε στις γύρω περιοχές και πνίγηκε στο αίμα από τους Οθωμανούς, με τραγικό επίλογο την καταστροφή του Λιτοχώρου στις 4 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς. Στην επανάσταση του Λιτοχώρου που αποτέλεσε τον προπομπό για τις εξεγέρσεις σε όλη τη Μακεδονία συμμετείχαν σώματα από όλες της περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς και από την Ανατολική Μακεδονία (κυρίως από το Μελένικο).
Η εξέγερση ξεκίνησε στο όρος Βούρινο με επικεφαλής τον Αναστάσιο Πηχεών. Στις 18 Φεβρουαρίου 1878, εξεγερμένοι από διάφορα μέρη της Δυτικής Μακεδονίας, σχημάτισαν στον οικισμό Μπούρινοςα[›] την «Προσωρινή Κυβέρνησις της εν Μακεδονία επαρχίας Ελιμείας», ζητώντας την κατάργηση της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και την Ένωση της Μακεδονίας με την Ελλάδα. Το θέρος του 1878, περίπου 15.000 ένοπλοι κλιμάκωσαν ένα ανταρτοπόλεμο στα ορεινά της Δυτικής Μακεδονίας από την Κοζάνη έως το Μοναστήρι. Οι επαναστάτες της Δυτικής Μακεδονίας δεν είχαν καμία βοήθεια από το Ελληνικό κράτος.
Στα βόρεια της Μακεδονίας οι εξεγέρσεις έφτασαν μέχρι τα Βελεσσά, όπου δρούσε ο οπλαρχηγός Κατράκος με 50 άνδρες. Μετά την καταστολή της εξέγερσης, πολλοί Βελεσσιώτες αναγκάστηκαν να προσφύγουν στη Θεσσαλονίκη. Η εξέγερση σταμάτησε το χειμώνα του ίδιου έτους λόγω κακών καιρικών συνθηκών και έλλειψης οργάνωσης.
Συνέπειες
Η Μακεδονική επανάσταση του 1878 δεν πέτυχε το σκοπό της. Καταγράφηκε όμως διεθνώς η αντίθεση του Ελληνικού πληθυσμού της Μακεδονίας στην προσάρτησή του σε μια Μεγάλη Βουλγαρία, και παράλληλα ενισχύθηκε η διπλωματική θέση της Ελλάδας αλλά και όσων χωρών αντιτίθενται στη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου. Έτσι με μια νέα συνθήκη στο Συνέδριο του Βερολίνου τον Ιούνιο του 1878, τα Μακεδονικά εδάφη παρέμειναν Οθωμανικά και δεν προσαρτήθηκαν στη Βουλγαρία. Ως αντίδραση στην εξέλιξη αυτή, ο Βουλγάρικος πληθυσμός της Μακεδονίας εξεγέρθηκε με παρόμοιο τρόπο το φθινόπωρο του 1878 στις περιοχές της Κρέσνας και του Ραζλόγκ, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Σχόλια