Γεράσιμος Δ. Γρηγόρης

Ο Γεράσιμος Δ. Γρηγόρης, γεννημένος το 1907 στους Σφακιώτες της Λευκάδας, προερχόταν από αγροτική οικογένεια και από νωρίς έδειξε το ταλέντο του στη γραφή και τη ζωγραφική. Μετά την ολοκλήρωση των γυμνασιακών του σπουδών στη γενέτειρά του, συνέχισε στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου έκανε τα πρώτα του βήματα στα φιλολογικά γράμματα, δημοσιεύοντας ποιήματα σε διάφορα περιοδικά της εποχής. Παράλληλα, παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής σε ελεύθερα σπουδαστήρια, καλλιεργώντας την αγάπη του για τις εικαστικές τέχνες.

Με την αποφοίτησή του, αφοσιώθηκε στο δημοσιογραφικό επάγγελμα, ενώ το 1939 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο διηγημάτων με τίτλο «Πορεία μέσα στη νύχτα» (εκδόσεις Γκοβόστη). Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το 1940, επιστρατεύτηκε και βρέθηκε στην Αλβανία στη γραμμή «πρόσω». Στα χρόνια της γερμανοϊταλικής κατοχής συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, συμβάλλοντας στον αγώνα για την ελευθερία.

Η οικογένεια Γερ. Γρηγόρη. Από αριστερά: Ο Γεράσιμος, ο μικρότερος γιος Βαγγέλης, η σύζυγος του Καίτη και ο μεγαλύτερος γιος Δημήτρης, στην ταράτσα του σπιτιού τους στο Παγκράτι (1969)

Ως χαράκτης και σκιτσογράφος, ανέλαβε την επιμέλεια και εικονογράφηση λογοτεχνικών εκδόσεων, εφημερίδων και περιοδικών, εργαζόμενος για πολλά χρόνια στο συγκρότημα των περιοδικών «Ρομάντζο», «Πάνθεον» και «Βεντέτα», σημαντικό τμήμα του Αθηναϊκού Τύπου. Συμμετείχε σε τρεις πανελλήνιες καλλιτεχνικές εκθέσεις και πολλά βιβλία Ελλήνων συγγραφέων φέρουν τη σφραγίδα της καλλιτεχνικής του φροντίδας, με πρωτότυπα σχέδια ρεαλιστικού ύφους που δημιούργησε ο ίδιος.

Ο Γεράσιμος Γρηγόρης με τους δυο γιους του στη Ρόδο το (1964).

Διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, καθώς και της «Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών», ενώ ήταν και μέλος της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού Τύπου. Παντρεύτηκε την Αικατερίνη Πολίτου και απόκτησαν δύο γιους. Ο Γρηγόρης έφυγε από τη ζωή τον Ιούνιο του 1985, αφήνοντας πίσω του ένα πλούσιο και πολυσχιδές έργο που συνδέει την τέχνη με το γράμμα και τη δράση για τα μεγάλα ιδανικά της εποχής του.

Εργογραφία

Φιλολογικά

Στον χώρο των φιλολογικών του ασχολιών, ο Γεράσιμος Γρηγόρης ξεχώρισε για τις έμμετρες μεταφράσεις αρχαίων τραγωδιών του Σοφοκλή, τις οποίες συνοδεύει με εισαγωγές και σχολιασμό που αποκαλύπτουν τη βαθιά του γνώση και σεβασμό στο αρχαίο δράμα. Μεταξύ των έργων του περιλαμβάνονται η «Τραχίνιες», που κυκλοφόρησε το 1964 από τις εκδόσεις Δίφρος, καθώς και η «Αντιγόνη» και ο «Οιδίπους Τύραννος», που εκδόθηκαν το 1974 από τις εκδόσεις Γρηγόρη. Η μετάφραση της «Αντιγόνης» διακρίθηκε ιδιαίτερα, καθώς επιλέχθηκε ανάμεσα σε δώδεκα συμμετοχές σε διαγωνισμό του Εθνικού Θεάτρου και εντάχθηκε στο επίσημο ρεπερτόριό του. Το 1976, η τραγωδός Ασπασία Παπαθανασίου ανέβασε την «Αντιγόνη» σε σειρά παραστάσεων, συμβάλλοντας στην αναβίωση του κλασικού έργου μέσα από τη ζωντανή τέχνη του θεάτρου.

Συνθετικά αφιερώματα

Ο Γεράσιμος Γρηγόρης συνέθεσε σημαντικά αφιερώματα σε κορυφαίες μορφές της νεοελληνικής λογοτεχνίας, όπως ο Άγγελος Σικελιανός και ο Αντώνης Βαλαωρίτης. Τα έργα αυτά, με τίτλους «Σικελιανός 1884-1951» και «Α. Βαλαωρίτης 1824-1879», περιλαμβάνουν εκτενή βιογραφικά στοιχεία, κριτική ανάλυση του έργου τους, ανθολογίες κειμένων, πλούσια εικονογράφηση και βιβλιογραφία. Κυκλοφόρησαν ως πολυτελείς εκδόσεις από την Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών και αποτέλεσαν πολύτιμη συνεισφορά στη μελέτη της νεοελληνικής γραμματείας. Ιδιαίτερα το αφιέρωμα στον Βαλαωρίτη τιμήθηκε με βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών, αναγνωρίζοντας την επιστημονική και φιλολογική του αξία.

Ποιητικές συλλογές και Κριτικά δοκίμια

Ο Γεράσιμος Γρηγόρης παρουσίασε και το ποιητικό του έργο μέσα από τη συλλογή «Επιστροφή στην ποίηση», που εκδόθηκε το 1980 από τις εκδόσεις Κονιδάρη, όπου αναδεικνύεται η βαθιά του σχέση με την ποίηση και την καλλιτεχνική έκφραση. Παράλληλα, ασχολήθηκε και με την κριτική λογοτεχνία, όπως φανερώνει το δοκίμιό του «Αντώνης Πρόκος, ποιητής μείζονος τέχνης και ελάσσονος φήμης», που εκδόθηκε το 1983 από τις εκδόσεις Δίφρος, ένα έργο που φωτίζει και αναλύει το έργο ενός σημαντικού ποιητή, προσφέροντας μια σφαιρική κριτική θεώρηση.

Συλλογές διηγημάτων

Ο Γεράσιμος Γρηγόρης άφησε αξιόλογο αποτύπωμα και στο πεδίο της πεζογραφίας μέσα από τις συλλογές διηγημάτων του. Το πρώτο του βιβλίο, «Πορεία μέσα στη νύχτα», εκδόθηκε το 1939 από τον Γκοβόστη και ξανακυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση το 1964 από τον Δίφρο. Ακολούθησαν οι συλλογές «Η πολιτεία ξέσκεπη», που τιμήθηκε με Κρατικό Βραβείο το 1958, και «Πέρα από την όχθη», επίσης βραβευμένη με Κρατικό Βραβείο το 1964 από τις εκδόσεις Καραβίας. Μετά το 1966, ο Γρηγόρης παρουσίασε την επιλογή διηγημάτων του «Εστία Αντιστάσεως» στις εκδόσεις Γρηγόρη, ενώ το 1972 κυκλοφόρησε η συλλογή «Τα καινούργια άρβυλα» από τον Τολίδη. Τέλος, το 1992, εκδόθηκε από τον «Ροδακιό» η συλλογή «Φύλλα Δάφνης», ολοκληρώνοντας το πλούσιο αφηγηματικό του έργο με μια ωριμη και βαθιά λογοτεχνική φωνή.