Το αντιτορπιλικό «Λέων ΙΙ» (Β.Π. Α/Τ D-50 Λέων)

Το αντιτορπιλικό «Λέων ΙΙ» (Β.Π. Α/Τ D-50 Λέων) υπήρξε πλοίο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, το οποίο κατά την εποχή εκείνη ονομαζόταν Βασιλικό Ναυτικό. Εντάχθηκε στις τάξεις του στόλου το έτος 1912 και παρέμεινε σε υπηρεσία μέχρι το 1941, διαγράφοντας μια μακρά και ένδοξη πορεία.

Ιστορική Αναδρομή

Το πλοίο αποτέλεσε προϊόν παραγγελίας της Ελληνικής Κυβέρνησης προς τα ναυπηγεία Camell Laird της Αγγλίας. Μαζί με τα ομότυπα αδελφά πλοία «Αετός Ι», «Ιέραξ ΙΙ» και «Πάνθηρ Ι», τα οποία έφεραν ονόματα ζώων, αποτέλεσαν το περίφημο σχήμα των «Θηρίων» του Πολεμικού Ναυτικού.

Κατασκευάστηκαν στο Λίβερπουλ και αγοράστηκαν από την Ελλάδα σε έτοιμη κατάσταση προς χρήση, στην τιμή των 148.000 λιρών έκαστο, κατά την περίοδο που οι Βαλκανικοί Πόλεμοι φάνταζαν επικείμενοι. Τα πλοία είχαν αρχικά παραγγελθεί από το Ναυτικό της Αργεντινής και το «Λέων» έφερε αρχικώς την ονομασία «Tucuman».

Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, δεδομένης της έλλειψης τορπιλών, τα πλοία είχαν εξοπλιστεί με τα βασικά πυρομαχικά – περίπου 3000 βλήματα – και χαρακτηρίστηκαν αρχικώς «ανιχνευτικά», αντί της ονομασίας «αντιτορπιλικά», που απέκτησαν σε μεταγενέστερο στάδιο.

Κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, κυβερνήτης του «Λέων» υπήρξε ο Πλωτάρχης Ιωάννης Ραζηκότσικας, ενώ στο πλοίο επέβαινε και ο Διοικητής της Μοίρας, Αντιπλοίαρχος Δημήτριος Παπαχρήστος. Την 3η Δεκεμβρίου 1912, μαζί με τα υπόλοιπα τρία «Θηρία», ως μέλη του «Στόλου του Αιγαίου» υπό την ηγεσία της ναυαρχίδας, του θωρηκτού «Γεώργιος Αβέρωφ», και υπό την καθοδήγηση του τότε Πλοιάρχου Παύλου Κουντουριώτη, έλαβε μέρος στη φημισμένη ναυμαχία της Έλλης. Ακολούθως, συμμετείχε και στη ναυμαχία της Λήμνου, στις 5 Ιανουαρίου του 1913. Παράλληλα, το «Λέων» συνέβαλε ενεργά στην απελευθέρωση των νησιών του Βορείου και Βορειοανατολικού Αιγαίου.

Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελλάδα εισήλθε καθυστερημένα στη σύγκρουση, υποστηρίζοντας αρχικά ουδέτερη στάση. Εξαιτίας αυτής της ουδετερότητας, τα τέσσερα «Θηρία» καταλήφθηκαν από τις συμμαχικές δυνάμεις τον Οκτώβριο του 1916. Τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς παραδόθηκαν στο Γαλλικό Ναυτικό, υπό το οποίο τέθηκαν σε υπηρεσία κατά την περίοδο 1917-1918. Το 1918 επέστρεψαν στην Ελλάδα και το «Λέων» ανέλαβε εκ νέου καθήκοντα συνοδείας υπό ελληνική σημαία, κυρίως στο Αιγαίο Πέλαγος, καθώς και αποστολές αποκλεισμού των ακτών της Μαύρης Θάλασσας, από τον Βόσπορο έως την Τραπεζούντα. Κατόπιν, συμμετείχε στην Εκστρατεία της Κριμαίας το 1919, συνεχίζοντας να υπηρετεί πιστά την πατρίδα.

Έκρηξη στον Πειραιά

Την 22α Δεκεμβρίου του 1921, στο λιμάνι του Πειραιά, το αντιτορπιλικό «Λέων» υπέστη σοβαρές και εκτεταμένες ζημιές, οι οποίες προκλήθηκαν από την έκρηξη βόμβας βυθού που μετέφεραν μέλη του πληρώματός του. Παράλληλα, το ομότιμο πλοίο «Ιέραξ», αγκυροβολημένο πλησίον του, υπέστη επίσης ζημιές. Η έκρηξη αυτή στοίχισε τη ζωή σε πολλούς ναυτικούς, των οποίων όμως η αναγνώριση καθίστατο εξαιρετικά δύσκολη, λόγω του βαρύ διαμελισμού των σορών. Συνολικά, νεκροί και τραυματίες ανήλθαν σε εξήντα άτομα, που βρίσκονταν όχι μόνο επί των δύο πλοίων, αλλά και σε παρακείμενες λέμβους, ξυλουργεία και ναυπηγεία (ταρσανάδες).

Από το πλήρωμα του «Λέων» έχασαν τη ζωή τους δύο αξιωματικοί, ένας υπαξιωματικός και δύο ναύτες, ενώ από το «Ιέραξ» θρηνήθηκαν δύο ακόμα αξιωματικοί. Το αντιτορπιλικό «Λέων» υπέστη ολοσχερή καταστροφή στο τμήμα της πρύμνης, μέχρι το πρυμναίο πυροβόλο, υποχρεώνοντας το πλήρωμα σε μεγάλη δοκιμασία και το Πολεμικό Ναυτικό σε σοβαρές απώλειες.

Ανατροπή του Δικτάτορα Πάγκαλου

Το αντιτορπιλικό «Λέων» υπέστη εκτενή ανακαίνιση κατά την περίοδο 1925-1927, ανανεώνοντας τη μαχητική του ικανότητα και την αξιοπιστία του. Κατά την έκρηξη του κινήματος υπό την ηγεσία του Γεωργίου Κονδύλη, που αποσκοπούσε στην ανατροπή του δικτάτορα Θεοτόκη Πάγκαλου το 1926, το «Λέων», υπό τη διοίκηση του Κυβερνήτη Καραβίδα, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία των κινηματιών. 

Αποσπασμένο από τον υπόλοιπο στόλο, κινήθηκε ταχύτατα και πρόλαβε να φτάσει στο μικρό τορπιλοβόλο «Πέργαμος», όπου επέβαινε ο Πάγκαλος. Εκεί, οι άνδρες του «Λέων» συνέλαβαν τον δικτάτορα, φέρνοντας ένα σημαντικό τέλος στην τυραννική του διακυβέρνηση.

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Το αντιτορπιλικό «Λέων» συμμετείχε ενεργά στις επιχειρήσεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Την 18η Απριλίου 1941, κατά τη διάρκεια της συνοδείας μίας νηοπομπής, ήλθε σε σύγκρουση με το επιβατηγό ατμόπλοιο «Αρντένα». Κατόπιν, ακολούθησε η έκρηξη δύο βομβών βάθους, που προκάλεσε τον αποχωρισμό του πρυμναίου τμήματος του πλοίου και είχε ως τραγικό αποτέλεσμα τον θάνατο δύο αξιωματικών. Το «Λέων» ρυμουλκήθηκε στον όρμο της Σούδας, όπου τελικά βυθίστηκε στις 15 Μαΐου 1941 από επίθεση γερμανικών αεροσκαφών. Τελευταίος κυβερνήτης του υπήρξε ο Πλωτάρχης Πέτρος Πρωτόπαππας.