Αντώνης Βουσβούνης

Ο Αντώνης Βουσβούνης (1918 - 17 Μαΐου 1980) υπήρξε μια ιδιότυπη, αν και όχι ιδιαιτέρως προβεβλημένη, φυσιογνωμία της μεταπολεμικής ελληνικής λογοτεχνίας, με έργο που εκτείνεται σε πεζογραφικές, ποιητικές και δοκιμιακές κατευθύνσεις, αλλά και με αξιοσημείωτη συνεισφορά στον εκδοτικό χώρο.

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1918, σε οικογένεια εμπόρων. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, μετοίκησε με την οικογένειά του στη Μυτιλήνη, πατρίδα καταγωγής του. Κατά τη δεκαετία του 1930 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ο Βουσβούνης εγγράφη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ολοκλήρωσε τις σπουδές του, χωρίς ωστόσο να ακολουθήσει τον νομικό βίο. Αντ’ αυτού, επέλεξε από νωρίς τη λογοτεχνική δημιουργία, εκδίδοντας το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο Γαλάζιες ώρες το 1939, σε ηλικία μόλις είκοσι ενός ετών.

Η δραστηριότητά του υπήρξε πολύπλευρη και συνδεδεμένη με τον εκδοτικό και περιοδικό λόγο της εποχής. Το 1943 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Γλάρος, τον οποίο διηύθυνε έως το 1946. Το 1944 ανέλαβε την ευθύνη έκδοσης του περιοδικού Τα Νέα Γράμματα, ενώ διετέλεσε συνεργάτης του περιοδικού Τετράδιο (1945–1947). Το 1958 ήταν συνιδρυτής του περιοδικού Θέατρο, ενώ κατά τη δεκαετία του 1960 ίδρυσε τους εκδοτικούς οίκους Γαλαξίας και Κεραμεικός, οι οποίοι συνδέθηκαν με αξιόλογες εκδοτικές προσπάθειες της εποχής.

Μετά την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών το 1967, ο Βουσβούνης αποσύρθηκε από την ενεργό εκδοτική δράση και περιορίστηκε σε συνεργασίες, κυρίως με τη σειρά Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη και τις εκδόσεις Ερμείας. Υπήρξε, επίσης, ιδρυτικό μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, γεγονός που μαρτυρεί τη διαρκή του παρουσία στους πνευματικούς κύκλους της μεταπολεμικής Ελλάδας. Απεβίωσε στην Αθήνα στις 17 Μαΐου 1980.

Το λογοτεχνικό έργο

Το συγγραφικό έργο του Βουσβούνη χαρακτηρίζεται από διαστήματα σιωπής και επανεμφανίσεων, από ενδοσκόπηση, υπαρξιακή αναζήτηση και φιλοσοφική διάθεση. Πρώτη του δημοσίευση αποτέλεσε το πεζογράφημα Μια Ιστορία που είναι Ιστορία, στο περιοδικό Νεοελληνικά Γράμματα. Το συγγραφικό του έργο απαρτίζεται από πεζογραφία, ποίηση, καθώς και σημαντικά δοκίμια.

Πεζογραφικά έργα:

• Γαλάζιες ώρες (1939)

• Προμήνυμα (εκδ. Ο Γλάρος, 1943)

• Ο Άγιος Αντώνιος – Θέμα για μυθιστόρημα (εκδ. Ο Γλάρος, 1944)

• Το μεγάλο διάλειμμα (εκδ. Κεραμεικός, 1961)

• Η παλίρροια (εκδ. Γαλαξίας, 1978)

• Η επιστροφή της Άλκης (εκδ. Ερμείας, 1978)

Ποιητικό έργο:

• Φωτεινό βιβλίο (1942)

Δοκιμιακό έργο:

• Οι μεταμορφώσεις του Οδυσσέως – Προλεγόμενα στον Περικλή Γιαννόπουλο (εκδ. Κεραμεικός, 1972)

• Οι σημειώσεις της Κίρκης και οι μεταμορφώσεις του Οδυσσέως (εκδ. Ερμείας, 1980)

Το δοκιμιακό του έργο, ειδικότερα, αποκαλύπτει μια φιλοσοφική και αισθητική ενασχόληση με τον μύθο του Οδυσσέα και τη συμβολική του σημασία στο πλαίσιο του νεοελληνικού στοχασμού, με άμεσες αναφορές στον στοχασμό του Περικλή Γιαννόπουλου.

Ο Βουσβούνης δεν υπήρξε συγγραφέας υψηλών τόνων ούτε ευρείας απήχησης, ωστόσο η συνεισφορά του στη διαμόρφωση του νεοελληνικού λογοτεχνικού τοπίου του 20ού αιώνα είναι ουσιώδης και διακρίνεται από συνέπεια, ήθος και μια διακριτική λογοτεχνική εμβάθυνση που σήμερα καλεί σε επαναπροσέγγιση και αναστοχασμό.