Ο Χαράλαμπος Άννινος, ευρέως γνωστός ως Μπάμπης Άννινος (Αργοστόλι, 6 Σεπτεμβρίου 1852 – Αθήνα, 23 Μαΐου 1934), υπήρξε εξέχουσα μορφή της ελληνικής λογοτεχνίας και δημοσιογραφίας του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, αναγνωρισμένος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας με σημαντική απήχηση στην εποχή του.
Καταγόμενος από το Αργοστόλι της Κεφαλονιάς, όπου και έλαβε τα πρώτα βήματά του, εργάστηκε αρχικά ως γραφέας στο τοπικό τελωνείο. Το 1870 μεταβαίνει στην Αθήνα, προκειμένου να υπηρετήσει ως υπογραμματέας στην Εισαγγελία της πρωτεύουσας, παράλληλα με την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία, όπου και διακρίνεται από πολύ νωρίς. Την ίδια χρονιά τιμάται με εύφημο μνεία στον διαγωνισμό του Βουτσιναίου για την πρώτη του ποιητική συλλογή, «Λυκαυγές», σηματοδοτώντας την έναρξη της καλλιτεχνικής του διαδρομής.
Στη συνέχεια, κατέλαβε διοικητικές θέσεις στα ελληνικά προξενεία της Ρώμης και της Νάπολης, αναπτύσσοντας παράλληλα το συγγραφικό του έργο. Η οριστική επιστροφή του στην Αθήνα το 1878 σηματοδοτεί την αφοσίωσή του στη δημοσιογραφία, όπου διακρίνεται ως πολυγραφότατος συνεργάτης πλήθους εφημερίδων όπως ο «Νεολόγος των Αθηνών» και η «Εφημερίδα», καθώς και φιλολογικών περιοδικών, μεταξύ των οποίων ο «Παρνασσός», ο «Ασμοδαίος» και η «Μηνιαία Εικονογραφημένη Ίρις».
Εξαίρετη υπήρξε η δημιουργική του πολυμορφία, καθώς υπέγραφε τα έργα του με πλήθος ψευδωνύμων όπως «Αββακούμ», «Ηρώδης Αττικός», «Στρεψιάδης», «Ρακοσυλλέκτης», «Τενεκές» και άλλα, που τον κατέστησαν γνωστό και αγαπητό στο αναγνωστικό κοινό. Αξίζει να σημειωθεί η συμβολή του στην ίδρυση και την καθοριστική συνδρομή ως μόνιμος συντάκτης της εφημερίδας «Το Άστυ», καθώς και η θέση του ως αρχισυντάκτη της «Καθημερινής», διαμορφώνοντας τη δημοσιογραφική και λογοτεχνική σκηνή της εποχής του.
Παράλληλα με την ενασχόλησή του στη δημοσιογραφία, ο Άννινος διεύρυνε το λογοτεχνικό του φάσμα, καταπιανόμενος με την ποίηση, την πεζογραφία, τη μετάφραση, την ιστοριογραφία και το δοκίμιο. Ωστόσο, ευρύτατη αναγνώριση και λαμπρή φήμη απέκτησε κυρίως χάρη στα εύθυμα θεατρικά του έργα, τα οποία αγαπήθηκαν από το κοινό και χαρακτηρίζονται από ζωντάνια και χιούμορ. Ενδεικτικό της καλλιτεχνικής του επιτυχίας υπήρξε η επιλογή του μονόπρακτου έργου του «Ζητείται υπηρέτης» για την πρεμιέρα του Βασιλικού Θεάτρου το 1901, γεγονός που καταδεικνύει το υψηλό κύρος του στον θεατρικό χώρο.
Εξίσου σημαντική ήταν η συνεισφορά του στην επιθεώρηση, όπου διακρίθηκε χάρη στην κωμική του ευφυΐα και τα έξυπνα λογοπαίγνια του. Το έργο «Παναθήναια» (1907), σε συνεργασία με τον Γεώργιο Τσοκόπουλο και με μουσική του Θ. Σακελλαρίδη, γνώρισε τεράστια επιτυχία, τόσο ώστε να αποτελέσει το έναυσμα για τη δημιουργία της συνέχειας με τους «Νέους Παναθηναίους» και να εδραιώσει μια μόνιμη συνεργασία, στην οποία προστέθηκε αργότερα και ο Πολύβιος Δημητρακόπουλος.
Η επιδραστικότητα και το κύρος του Άννινου στον χώρο των γραμμάτων αποτυπώνονται και στη θέση που κατείχε ως ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, καθώς και στη συνιδρυτική του συμμετοχή στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία. Επιπλέον, υπηρέτησε ως πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Δραματικών Συγγραφέων, ενώ η πλούσια θεατρική του παραγωγή συνέβαλε σημαντικά στη διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου.
Η προσφορά του τιμήθηκε με πολυάριθμες διακρίσεις και βραβεία, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν το παράσημο του Σωτήρος το 1889, το Χρυσούν Αριστείο των Γραμμάτων και Τεχνών το 1914 και το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 1925, που επιβεβαιώνουν το διαχρονικό αποτύπωμα του έργου του στην ελληνική πνευματική ζωή.
Τα χειρόγραφα του Χαράλαμπου Άννινου φυλάσσονται σήμερα στο Γενικό Αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α.), αποτελώντας πολύτιμο υλικό για την έρευνα της ελληνικής λογοτεχνικής κληρονομιάς.
Από τα αρχεία της Μεγάλης Στοάς των Ελευθεροτεκτόνων της Αθήνας προκύπτει πως ο Άννινος υπήρξε ενεργό μέλος της Στοάς Πυθαγόρας, γεγονός που υπογραμμίζει την κοινωνική και πνευματική του δραστηριότητα πέραν της λογοτεχνίας και της δημοσιογραφίας.
Σε λογοτεχνικό επίπεδο, του αποδίδεται η πατρότητα της φράσης «τρέχα γύρευε και Νικολό καρτέρει», έκφραση που έχει περάσει στη λαϊκή γλώσσα ως σύντομος και εύγλωττος σχολιασμός της επίμονης και επίπονης αναζήτησης του αβέβαιου. Η παράδοση θέλει τον Άννινο να συνομιλεί με τον Ροΐδη, ακούγοντας τον λαογράφο Νίκο Πολίτη να περιγράφει το μεγαλόπνοο σχέδιό του για την έκδοση συλλογής λαογραφικού υλικού και παροιμιών, με την πρόθεση να περιδιαβεί την Ελλάδα, να συνδράμουν φίλοι φιλόλογοι και να περιμένει υπομονετικά τη συγκέντρωση όλου του υλικού. Στην αντίδρασή του, ο Άννινος απάντησε εύστοχα και ποιητικά: «Τόμου είναι έτσι, τρέχα γύρευε Νικολό μου και ύστερνα καρτέρει».
Σε ιστοριογραφικό επίπεδο, συμμετείχε στη συνυπογραφή της επίσημης έκδοσης της ιστορίας των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, μαζί με τους διαπρεπείς Τιμολέων Φιλήμων και Νίκο Πολίτη, καταδεικνύοντας το ευρύ φάσμα των πνευματικών του ενδιαφερόντων.
Αξίζει να αναφερθεί και απόσπασμα από την περιγραφή του τελικού αγώνα άρσης βαρών στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 1896, που αποτελεί μαρτυρία του ίδιου του δημοσιογράφου και χρονικογράφου Χαράλαμπου Άννινου:
«Αγωνίζονται εν τη παλαίστρα ο Σούμαν και ο Τσίτας. Αμφότεροι είναι στιβαροί, αλλά ο Γερμανός φαίνεται επιτηδειότερος. Η πάλη μένει αμφίρροπος επί πολύ, ότε τέλος ο Σούμαν αρπάζει ισχυρώς εκ της οσφύος τον αντιπάλόν του και μετά πολλάς προσπάθειας τον ρίπτει ύπτιον. Οι θεαταί ζητούν τότε δια κραυγών να προσέλθη και ο έτερος παλαιστής Χριστόπουλος, αλλά ο δυστυχής νοσηλεύεται, πάσχων από κάταγμα ωμοπλάτης που υπέστη την προηγουμένην. Τοιουτοτρόπως μένει μόνον νικητής και τροπαιούχος ο Σούμαν, και η γερμανική σημαία ανυψουμένη επί του ιστού και χαιρετιζομένη διαλαλεί την νίκη του».
Εργογραφία
Πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις
Πεζογραφία
Εδώ κι εκεί. Αθήνα, τυπ. Δημητρίου Κορομηλά, 1884.
Αττικαί Ημέραι. Αθήνα, Ι.Ν.Σιδέρης, 1894.
Ο σύλλογος των εισαγγελέων και άλλα ευθυμογραφήματα. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, [1925].
Οι κύνες της Κωνσταντινουπόλεως. Αθήνα, Πατάκης, 1997.
Δοκίμια
Δύο έλληνες ποιηταί• Δ.Παπαρρηγόπουλος και Σ. Βασιλειάδης. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, 1923.
Τα πρώτα έτη του Ζαν Μωρεάς. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, [1923].
Ιστοριογραφία
Ιστορικά σημειώματα• Μετά πολλών εικόνων. Αθήνα, τυπ. Εστίας, 1925.
Ο πόλεμος και η ανθρωπότης. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, χ.χ.
1912• Νίκαι κατά βαρβάρων. Αθήνα, τυπ. Πετράκου, 1913.
Οι Ολυμπιακοί αγώνες 1896. Αθήνα, 1896.
Η απολογία του Οδυσσέως Ανδρούτσου • Η δολοφονία του. Αθήνα, Δημιουργία, 1996 (έκδοση γ’).
Θέατρο
Η νίκη του Λεωνίδα• Κωμωδία εις τέσσαρας πράξεις. Αθήνα, 1898.
Όποιος φυλάει τα ρούχα του και Ζητείται υπηρέτης• Κωμωδίαι μονόπρακτοι• Θέατρον ελληνικόν. Αθήνα, Φέξης, 1898.
Μεταφράσεις
Λόρδου Βύρωνος, Ο ουρανός και η γη. Αθήνα, Δημητράκος, χ.χ.
Ανατόλ Φρανς, Οι θεοί διψούν. Αθήνα, Άγκυρα, χ.χ.
Εκλεκτά διηγήματα• κατά μετάφραση Μπάμπη Άννινου. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, χ.χ.
Ernest Renan, Οι Απόστολοι. Αθήνα, Φέξης, 1914.
Hermann Sudermann, Η τιμή• Δράμα εις πράξεις τρεις. Αθήνα, Φέξης, 1903 (στη σειρά Θεατρική Βιβλιοθήκη, αρ.6)
Cesare Lombroso, Ο εγκληματίας άνθρωπος• τόμος Α’. Αθήνα, Φέξης, 1925.
Cesare Lombroso, Ο εγκληματίας άνθρωπος• τόμος Β’. Αθήνα, Φέξης, 1925.
Ιβάν Τουργκένιεφ, Βροχές ανοιξιάτικες. Αθήνα, έκδ. Εφ. Νέος Κόσμος, 1935.
Ματθίλδης Σερράο, Χαμένη αγάπη. Αθήνα, Άγκυρα, χ.χ.
Ο Στρατιώτης• Διηγήματα εκ των του Δεαμίτση. Αθήνα, Σιδέρης, χ.χ.
Σχόλια