Βασίλης Μεσολογγίτης

Ο Βασίλης Μεσολογγίτης (Κωνσταντινούπολη, 1905 – Αθήνα, 30 Απριλίου 1988) υπήρξε μία από τις πιο χαρακτηριστικές προσωπικότητες του ελληνικού θεάτρου και της δημοσιογραφίας του 20ού αιώνα, με ευρεία αναγνώριση για το ταλέντο του ως ηθοποιού.

Γεννημένος το 1905 στην Κωνσταντινούπολη, ο Βασίλης Μεσολογγίτης προερχόταν από μία οικογένεια με ρίζες στη Χίο. Ο πατέρας του, δραστηριοποιούμενος στον επιχειρηματικό τομέα, έβρισκε την οικογένειά του ενταγμένη στο αναπτυσσόμενο επιχειρηματικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο, με το ξέσπασμα των γεγονότων που επισκίασαν το Μικρασιατικό μέτωπο και την γενική αναστάτωση της εποχής, η οικογένεια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη και να μετακομίσει στην Αθήνα το 1921. Στην ελληνική πρωτεύουσα, ο νεαρός Βασίλης εισήλθε στη Νομική Σχολή, με σκοπό να ακολουθήσει τον δρόμο της οικογενειακής επιχείρησης.

Ωστόσο, η ανατροπή στις προσωπικές του επιθυμίες υπήρξε συντριπτική. Παρά την αρχική απόφαση να ακολουθήσει τα νομικά, ο Βασίλης Μεσολογγίτης ανακάλυψε γρήγορα τη βαθιά του κλίση προς τη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία, πεδίο το οποίο τον κέρδισε αμέσως. Η αγάπη του για τις τέχνες και την πνευματική δημιουργία τον οδήγησαν να αφήσει οριστικά στην άκρη τα νομικά βιβλία και να αφοσιωθεί πλήρως σε ένα επαγγελματικό μονοπάτι που ταίριαζε με τον ατίθασο και ελεύθερο χαρακτήρα του. Όπως ο ίδιος είχε δηλώσει σε μία από τις συνεντεύξεις του πολλά χρόνια αργότερα: «Είμαι τύπος που δεν μπορώ να κλειστώ πουθενά». Ο Βασίλης Μεσολογγίτης, με την ανατρεπτική του προσωπικότητα και την ιδιαίτερη συγγραφική του ικανότητα, κατέληξε να διαπρέπει στην δημοσιογραφία, ενώ παράλληλα, ηθοποιός και δημιουργός στο θέατρο, με τη δουλειά του να αφήνει ανεξίτηλο το σημάδι του στον πολιτιστικό και κοινωνικό τομέα της Ελλάδας του 20ού αιώνα.

Από το 1926 έως το 1932, ο Βασίλης Μεσολογγίτης ασχολήθηκε ενεργά με τη δημοσιογραφία, δουλεύοντας σε διάφορες εφημερίδες της εποχής, όπως την Αστραπή, τον Χρονογράφο και το Ελληνικόν Μέλλον. Παράλληλα, άρχισε να δημοσιεύει τα πρώτα του λογοτεχνικά έργα σε περιοδικά της εποχής, όπως τον Νουμά και τους Νέους Άνθρωπους, ενώ συνεισέφερε και σε άλλα έντυπα, δείχνοντας από νωρίς την πολυδιάστατη καλλιτεχνική του δραστηριότητα. Ωστόσο, η πραγματική στροφή στη ζωή του θα συντελεστεί το 1932, όταν, όπως ο ίδιος σημειώνει σε συνέντευξή του, «σαλτάρει ξαφνικά στο παλκοσένικο». Κι αυτή η μετάβαση δεν υπήρξε απλώς επαγγελματική, αλλά καθοριστική για την πορεία του, με το λογοτεχνικό του ταλέντο και μια τυχαία συγκυρία να τον σπρώχνουν προς το θέατρο.

Το 1932, όντας δημοσιογράφος και με γνωριμίες στον κόσμο των ηθοποιών του μουσικού θεάτρου, ο Βασίλης Μεσολογγίτης παρέδωσε κείμενά του στον πρωταγωνιστή και θιασάρχη Νίκο Μηλιάδη για τη σατιρική επιθεώρηση Η πεισματάρα, στην οποία συμμετείχαν σημαντικές προσωπικότητες της εποχής, όπως οι Κάκια Μένδρη και Καίτη Ντιριντάουα. Η ξαφνική αρρώστια ενός ηθοποιού έδωσε στον Βασίλη Μεσολογγίτη την ευκαιρία να ανέβει ο ίδιος στο σανίδι και να ερμηνεύσει τα κείμενά του. Αυτή η εμπειρία αποδείχθηκε καθοριστική, καθώς τον οδήγησε στην απόφαση να εγκαταλείψει τη δημοσιογραφία και να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στο θέατρο. Η καριέρα του στο θέατρο θα ανθίσει, και η παρουσία του στη σκηνή θα μεσουρανεί καθ' όλη τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, κυρίως στον χώρο της επιθεώρησης, του βαριετέ και του μουσικού θεάτρου.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο Βασίλης Μεσολογγίτης συνέχισε να εμφανίζεται στην Αθήνα και την επαρχία, ενώ η πολιτική του δράση εντάχθηκε στον αντιστασιακό αγώνα. Συνελήφθη από τους Ιταλούς, μαζί με άλλους καλλιτέχνες όπως η Καλή Καλό και ο Νίκος Φέρμας, ενώ παράλληλα συνέβαλε ενεργά στις δραστηριότητες του ΕΑΜ, συμμετέχοντας στη λειτουργία συσσιτίων για τους αναξιοπαθούντες ηθοποιούς. Η πορεία του, γεμάτη με ανατροπές και επιτυχίες, καταδεικνύει το εύρος της καλλιτεχνικής του προσφοράς και τη βαθιά του σύνδεση με τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις της εποχής του.

Τα Δεκεμβριανά το βρίσκουν τον Βασίλη Μεσολογγίτη να δίνει παραστάσεις μαζί με την Καίτη Ντιριντάουα σε ένα μικρό θεατράκι κοντά στο Γαλάτσι, περιοχή που βρισκόταν υπό τον έλεγχο των δυνάμεων του ΕΛΑΣ. Παρά την πολιτική ένταση της εποχής και τις καταγγελίες που διατυπώθηκαν από δεξιά έντυπα, όπως μία που ισχυριζόταν ότι το θεατρικό ζευγάρι είχε ηγηθεί «Αρμεναίων» και είχε καταλάβει την Ασφάλεια (!), ο Μεσολογγίτης συνέχισε τις παραστάσεις του καθ' όλη τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Η παρουσία του στο ελαφρύ θέατρο, όπου είχε ήδη καταξιωθεί ως ένας χαρακτηριστικός «τύπος», συνέχισε να είναι έντονη, με τον ίδιο να αποδεικνύει την αφοσίωσή του στην τέχνη του παρά τις δύσκολες πολιτικές συνθήκες της εποχής.

Στη συνέχεια, καθιερώθηκε και ως κωμικός, συμμετέχοντας σε περιορισμένο αριθμό ταινιών του ελληνικού κινηματογράφου κατά την περίοδο 1957-1963, αφήνοντας το στίγμα του στον τομέα της κινηματογραφικής κωμωδίας. Η καλλιτεχνική του πορεία, που διαπέρασε τις κοινωνικές και πολιτικές αναταράξεις, μαρτυρά τη διαρκή του παρουσία στο χώρο της ψυχαγωγίας και την προσαρμοστικότητά του στις εξελίξεις του θεάτρου και του κινηματογράφου.

Ωστόσο, πέρα από την αφοσίωσή του στην ηθοποιία, ο Βασίλης Μεσολογγίτης είχε από νωρίς στραμμένη την προσοχή του και προς τον συνδικαλισμό. Το «μικρόβιο» του συνδικαλισμού τον επηρέασε βαθιά και ήδη από το 1931 εντάχθηκε στην Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών, ενώ τρία χρόνια αργότερα, το 1934, υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Παρά τις πρώιμες αυτές συνδικαλιστικές του εμπλοκές στον χώρο των λογοτεχνών, το πραγματικό πεδίο στο οποίο θα διαπρέψει θα είναι το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ). Η δραστηριότητά του στον συνδικαλιστικό τομέα των ηθοποιών ξεκίνησε το 1947, όταν εκτέθηκε ως ανεξάρτητος υποψήφιος στις αρχαιρεσίες του Σωματείου. Ωστόσο, δεν θα εκλεγεί στο Διοικητικό Συμβούλιο παρά μόνο το 1951.

Το 1952, ο Βασίλης Μεσολογγίτης ανέλαβε την προεδρία του ΣΕΗ, αντικαθιστώντας τον αείμνηστο Ευάγγελο Μαγκλιβέρα. Στη θέση αυτή, θα παραμείνει επανεκλεγόμενος για 15 συνεχή χρόνια, έως ότου η δικτατορία καταργήσει τις εκλεγμένες διοικήσεις των συνδικαλιστικών σωματείων. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Μεσολογγίτης πέτυχε σημαντικές βελτιώσεις για την επαγγελματική θέση των ηθοποιών, όπως η καθιέρωση της συλλογικής σύμβασης, ο διαχωρισμός του Ταμείου Αλληλοβοήθειας από το Σωματείο, και η ίδρυση του Οργανισμού Εταιρικών Θιάσων. Παράλληλα, προώθησε ένα μεγαλόπνοο σχέδιο για τη δημιουργία δημοτικών θεάτρων στην επαρχία, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ως πρόδρομος της ιδέας για την ίδρυση των σημερινών Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων (ΔΗΠΕΘΕ).

Ως πρόεδρος του ΣΕΗ, συμμετείχε επίσης στην Επιτροπή των 115 Συνεργαζόμενων Εργατοϋπαλληλικών Οργανώσεων, εμπλεκόμενος σε όλους τους αγώνες για τον εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος κατά τη δεκαετία του 1960. Μετά τη δικτατορία και έχοντας ήδη συνταξιοδοτηθεί, ο Βασίλης Μεσολογγίτης συνέχισε το λογοτεχνικό του έργο και εκτέθηκε στην πολιτική, κατέρχοντας ως υποψήφιος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ στις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές. Επιπλέον, το 1975 ήταν υποψήφιος δήμαρχος Νέας Σμύρνης, επικεφαλής κοινού ψηφοδελτίου ΠΑΣΟΚ-ΚΚΕ.

Ο Βασίλης Μεσολογγίτης έφυγε από τη ζωή στις 30 Απριλίου 1988, σε ηλικία 83 ετών, αφήνοντας πίσω του σημαντική κληρονομιά τόσο στον τομέα της ηθοποιίας όσο και στον συνδικαλιστικό και πολιτικό χώρο.

Φιλμογραφία
Έτος | Τίτλος | Ρόλος
1957 | Έχει θείο το κορίτσι / Ο θείος της Βιολέττας  | Πίτερ
1958 | Ο κόμης Χατζηχρήστος | -
1961 | Φλογέρα και αίμα | -
1962 | Πολιορκία | -
1963 | Οι δυο αλεπούδες | Κάβουρας