Νίκος Ρίζος
Στις 20 Απριλίου 1999, απεβίωσε ο Νίκος Ρίζος (Πέτα Άρτας, 30 Σεπτεμβρίου 1924 - Αθήνα, 20 Απριλίου 1999) ο οποίος ήταν Έλληνας ηθοποιός. Πρωταγωνίστησε σε πολλές κωμωδίες του ελληνικού κινηματογράφου.
Ο Νίκος Ρίζος υπήρξε ένας από τους πιο αγαπητούς και αναγνωρίσιμους ηθοποιούς της χρυσής εποχής του ελληνικού κινηματογράφου, με τεράστια απήχηση στο κοινό και σημαντική καλλιτεχνική παρουσία στο θέατρο, την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Διακρίθηκε κυρίως για τον ρόλο του "μικρού, σβέλτου, πανούργου και λαϊκού τύπου", και κατέκτησε μια ξεχωριστή θέση στο πάνθεον των Ελλήνων κωμικών του 20ού αιώνα.
Ο Νίκος Ρίζος γεννήθηκε στο Πέτα Άρτας στις 30 Σεπτεμβρίου 1924 και πέθανε στην Αθήνα στις 20 Απριλίου 1999. Ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Έλσα Ρίζου – καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Ελένης Λαμπροπούλου, η οποία γεννήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1933 – και μαζί απέκτησαν έναν γιο, τον Κωνσταντίνο Ρίζο, γεννημένο την 1η Μαΐου 1966.
Πρώτα χρόνια – Εκπαίδευση – Είσοδος στο θέατρο
Ο Νίκος Ρίζος γεννήθηκε στο χωριό Πέτα της Άρτας, σε μια πολυμελή οικογένεια. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε εν μέσω φτώχειας και δύσκολων συνθηκών. Παρά τις αντιξοότητες, από νεαρή ηλικία έδειξε αγάπη για την υποκριτική τέχνη και συμμετείχε σε ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις.
Μετακόμισε στην Αθήνα στις αρχές της δεκαετίας του 1940 και άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα θεάτρου. Τη σκηνή πάτησε επαγγελματικά λίγο μετά την Κατοχή, αρχικά σε περιοδεύοντες θιάσους. Από τις πρώτες του εμφανίσεις, εντυπωσίασε με τον ιδιαίτερο κωμικό του ρυθμό, την ταχύτητα της εκφοράς του λόγου και την ευστροφία στην υποκριτική.
Θέατρο
Στο θέατρο διέπρεψε κυρίως στις επιθεωρήσεις και τις λαϊκές κωμωδίες, αλλά δεν περιορίστηκε μόνο σε αυτές. Συνεργάστηκε με σημαντικούς θιάσους και ηθοποιούς της εποχής, όπως ο Κώστας Χατζηχρήστος, ο Βασίλης Αυλωνίτης, η Ρένα Βλαχοπούλου, ο Ορέστης Μακρής και η Γεωργία Βασιλειάδου.
Το 1959, μαζί με τους Κώστα Χατζηχρήστο και Μίμη Φωτόπουλο, ίδρυσε τον «Θίασο των Τριών» και ανέβασε πλήθος έργων, κυρίως κωμωδίες. Ο ίδιος ίδρυσε μετέπειτα και δικό του θίασο και διατηρούσε επί σειρά ετών το δικό του θέατρο, το θέατρο "Ρίζου", με μεγάλη επιτυχία. Παρουσίαζε έργα γραμμένα ειδικά για τον ίδιο ή διασκευές ξένων κωμωδιών που προσαρμόζονταν στην ελληνική καθημερινότητα.
Η σκηνική του παρουσία βασιζόταν σε έναν συνδυασμό ζωντάνιας, σωματικής εκφραστικότητας και αυθόρμητης ατάκας, που τον έκανε ιδιαίτερα αγαπητό στο κοινό.
Κινηματογράφος
Η μεγάλη του καριέρα στον κινηματογράφο ξεκίνησε το 1948 με την ταινία "Οι Γερμανοί Ξανάρχονται" του Αλέκου Σακελλάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου. Ωστόσο, η απογείωση ήρθε με τη συμμετοχή του σε μια σειρά από κλασικές ελληνικές κωμωδίες της δεκαετίας του '50 και '60.
Συνολικά, έπαιξε σε πάνω από 100 κινηματογραφικές ταινίες, σχεδόν αποκλειστικά κωμωδίες, και καθιερώθηκε ως ένας από τους τρεις «μεγάλους κοντούς» της ελληνικής κωμωδίας μαζί με τον Κώστα Χατζηχρήστο και τον Βασίλη Αυλωνίτη.
Ραδιόφωνο – Τηλεόραση
Ο Νίκος Ρίζος δραστηριοποιήθηκε και στο ραδιόφωνο, όπου δάνεισε τη φωνή του σε πλήθος χιουμοριστικών εκπομπών, μονόπρακτων και θεατρικών παραγωγών. Η φωνή του, ιδιαίτερα αναγνωρίσιμη, είχε τη χαρακτηριστική χροιά και εκφορά που τον καθιέρωσε.
Παρά την ηλικία του, ήταν ενεργός μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Προσωπική ζωή – Οικογένεια
Ο Νίκος Ρίζος ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Έλσα Ρίζου (Ελένη Λαμπροπούλου), με την οποία απέκτησε έναν γιο, τον Κωνσταντίνο. Ο γιος του, αν και δεν ακολούθησε επαγγελματικά την υποκριτική, συνόδευε τον πατέρα του σε δημόσιες εκδηλώσεις και τιμητικές βραβεύσεις.
Ήταν άνθρωπος με βαθιά καλλιτεχνική ευαισθησία, αλλά και επιχειρηματικό πνεύμα. Είχε αγάπη για το θέατρο και φρόντιζε να κρατά ζωντανή τη σχέση του με το κοινό.
Θάνατος – Κληρονομιά
Ο Νίκος Ρίζος έφυγε από τη ζωή στις 20 Απριλίου 1999, Μεγάλη Τρίτη, στην Αθήνα, από ανακοπή καρδιάς, σε ηλικία 74 ετών. Ο θάνατός του βύθισε στο πένθος το ελληνικό θέατρο και κινηματογράφο, και η κηδεία του τελέστηκε δημοσία δαπάνη.
Η μνήμη του παραμένει ζωντανή μέσα από τις πολυάριθμες ταινίες του που συνεχίζουν να προβάλλονται στην τηλεόραση, καθώς και από τις θεατρικές του ερμηνείες που έχουν περάσει στον θρύλο.
Καλλιτεχνική παρακαταθήκη – Ανάλυση ύφους
Ο Νίκος Ρίζος υπήρξε πρωτοπόρος ενός είδους λαϊκής, αυθόρμητης, κινητικής κωμωδίας, που στηριζόταν στη σωματικότητα, στην ατάκα και στην αμεσότητα. Είχε ένστικτο για το χιούμορ και μια σχεδόν μουσική αίσθηση του ρυθμού της σκηνής.
Ήταν ο ηθοποιός που ενσάρκωσε τον καθημερινό άνθρωπο, τον φτωχό πλην τίμιο, τον πονηρό πλην ευγενή, αυτόν που πάντα πάλευε για να επιβιώσει με εξυπνάδα και χιούμορ. Το στυλ του απέπνεε χαριτωμένη αλαζονεία, κινησιολογική υπερβολή, αλλά και ευαισθησία, όταν χρειαζόταν.
Η μορφή του —χαμηλόσωμος, σβέλτος, με χαρακτηριστική φωνή— έμεινε ανεξίτηλη στη μνήμη του κοινού και αποτελεί ακόμα και σήμερα πρόσωπο θαυμασμού.
Φιλμογραφία
Κινηματογραφικές ταινίες
Έτος Τίτλος Ρόλος
Δεκαετία 1940
1941 Νύχτα χωρίς ξημέρωμα
1948 Χαμένοι άγγελοι φίλος Λουκά
Δεκαετία 1950
1950 Ο μεθύστακας Μήτσος
1952 Η Αγνή του λιμανιού Ατσίδας
1953 Το σοφεράκι Μίστος
1954 Γκολ στον έρωτα Πίπης
Το ποντικάκι Βαγγέλης
Οι παπατζήδες Φεράς
Χαρούμενο ξεκίνημα φίλος Γιώργου
1955 Τζο ο τρομερός Γαρδέλης
Γλέντι, λεφτά κι αγάπη Σαράντης
1956 Γραφείο συνοικεσίων πελάτης
Ο ζηλιαρόγατος Μίστος
Πρωτευουσιάνικες περιπέτειες μάγειρας
Τα κοθώνια του συντάγματος Νίκος
Κυνηγώντας τον έρωτα Ηρακλής
Οι τρακαδόροι της Αθήνας Λάκης
1957 Τζιπ, περίπτερο κι αγάπη Βαγγέλης
Κατά λάθος μπαμπάς Γαρίδας
Το παιδί του δρόμου φίλος Δημήτρη
Της νύχτας τα καμώματα σερβιτόρος
Της τύχης τα γραμμένα Μπίλι
3 τρελοί ντετέκτιβ ντετέκτιβ
1958 Χαρούμενοι αλήτες Μήτσος Μαντραχαλέας
Το εισπρακτοράκι εισπράκτορας
Ο Τζίτζικας κι ο Μέρμηγκας Ευδαίμων
Μέλπω
Αδέκαροι ερωτευμένοι Αριστοτέλης
Μηδέν πέντε
Το μυστικό της κατηγορουμένης Βάγγος
1959 Ο θησαυρός του μακαρίτη Στέλιος Προύσογλου
Πώς περνούν οι παντρεμένοι Μιχάλης Μπόσικος
Οι κληρονόμοι του Καραμπουμπούνα Τέλης
Δεκαετία 1960
1960 Τρεις κούκλες κι εγώ Βαγγέλης
Ο Θύμιος τα 'χει 400 Νίκος Ρίζος
Αγαπούλα μου Νώντας
Για την αγάπη μιας ορφανής Νίκος Μπάλλας
1961 Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα και ο κοντός Μάχος Ζαρκαδόπουλος
Φλογέρα και αίμα Χαραλάμπης
1962 Οι γαμπροί της Ευτυχίας Κλεομένης
Όταν λείπει η γάτα! Μπάμπης
Έξυπνοι και κορόιδα κρεοπώλης
Ο Μιχαλιός του 14ου συντάγματος Μένιος Τσακαλάς
Τέρμα τα δίφραγκα Ναπολέων
Ο ταξιτζής Μπάμπης
Η νύφη το 'σκασε φορτηγατζής
Ο γερο-Δήμος
Η Ελληνίδα και ο έρωτας Νικολάκης
Το καρπουζάκι Σταύρος
1963 Της κακομοίρας Κιτσάρας Μπούρμπουρης
Ο ανιψιός μου ο Μανώλης Μανώλης Καρλάτσος
Ο αδελφός μου ο τροχονόμος Λάμπρος
Επτά μέρες ψέματα Σωτήρης
Το γέλιο βγήκε απ' τον παράδεισο Βρασίδας Παπαράτζας
Ένας βλάκας... με πατέντα! Τώνης
Ο Θύμιος στη χώρα του στριπτίζ
Ευτυχώς χωρίς δουλειά Στράτος
1964 Ήταν όλοι τους κορόιδα Ηρακλέας Καραμπίνας
Αν έχεις τύχη Πελοπίδας Ζαρμής
Οι προικοθήρες Σοφοκλής
Πικρή μου αγάπη Κώστας
1965 Ένα έξυπνο έξυπνο... μούτρο Ιορδάνης
Όχι, κύριε Τζόνσον Θανάσης
Κάνε με πρωθυπουργό Ανδρέας
Διχασμός Γιώργης
1966 Η βουλευτίνα Φιλήμων
Η αδελφή μου θέλει ξύλο Γεράσιμος
Αχ! και να 'μουν άντρας Παύλος
Ο τετραπέρατος Χατζηφωτίκος
1967 Τα δολάρια της Ασπασίας Πέτρος
Βίβα Ρένα Στράτος Παπαλιός
1968 Το κορίτσι του λούνα παρκ Στέλιος
Ο τυχεράκιας Σταύρος
Η αρχόντισσα κι ο αλήτης Θανάσης
Χατζηρίνγκο ο τρομερός Χατζηρίνγκο
Ο γίγας της Κυψέλης Νίκος Φουρκέτας
Ο μπούφος Μαξ Ραλάτο
Ο κούκλος Αλέξης
Ψυχραιμία Ναπολέων! Λεωνίδας
1969 Η κόμισσα της φάμπρικας Χρήστος Δελημάνης (διαρρήκτης)
Ο τζαναμπέτης Τόλης Ζερζεβέκης
Ο Στρατής παραστράτησε Τζιμ Άντριους
Ο άνθρωπος της καρπαζιάς Αρίστος
Το αφεντικό μου ήταν κορόιδο Θόδωρος
Δεκαετία 1970
1970 Φουκαράδες και λεφτάδες Νώντας
Ο νάνος και οι 7 χιονάτες Θανάσης Δεμπέσης
Η ταξιτζού Αναστάσης
1971 Εθελοντής στον έρωτα Ηλίας Φόντογλου
1972 Αγάπη μου παλιόγρια Μηνάς
Η Αλίκη δικτάτωρ Πανάγος Πρόκος
Συμμορία εραστών Τζώρτζης Κότσιρας
Απ' τ' αλώνια στα σαλόνια Φώντας Γεωργίου
1973 Ο αισιόδοξος Πάνος Καρλής
Τον αράπη κι αν τον πλένεις το σαπούνι σου χαλάς Γιώργος
Ένας τρελός, τρελός αεροπειρατής Φάνης Φουρλής
1979 Τα παιδιά της πιάτσας Μπάμπης Παπαπαλαούρδας
Δεκαετία 1980
1980 Ξεβράκωτος Ρωμιός Λευτέρης
1981 Ένας κοντός θα μας σώσει Φώντας Τσακίρης
1982 Άρπα Colla Καραλεφιώτης
Ρόδα, τσάντα και κοπάνα Ηρακλής Ντερέκης
1983 Παπασούζας Φαντομάς παπα-Αύγουστος
Άγριες πλάκες στα θρανία γυμνασιάρχης
Άλλος για τον Παράδεισο Μάχος
Πες τα βρομόστομε Ζαχαρίας
Γύφτικη κομπανία Αχιλλέας Κοντός
Δώστε την τσόντα στον λαό Βαγγέλης
Παπαδίστικη κομπανία Κάβουρας
Ρόδα, τσάντα και κοπάνα No 2 Ηρακλής Ντερέκης
Αλλού παπάς, αλλού τα ράσα του διευθυντής περιοδικού
1984 Και κλάααμα... στα σχολεία [9] Βλαδίμηρος
Μάντεψε τι κάνω τα βράδια Σωτήρης
Ένας πρωτάρης στο κολέγιο Πιτσούλας
Εθνική παπάδων Κάβουρας
Μήτσος ο ρεζίλης Λέρας
Ρόδα, τσάντα και κοπάνα No 3 Ηρακλής Ντερέκης
1986 Ράδιο αρβύλα διοικητής
1987 Στούμπερμαν αγάπη μου Περικλής
Οι σκληρές του Μαϊάμι Παπιγγίου
Βιντεογραφία
Άλλη το πρωί, άλλη το βράδυ (1995)
Αχ! και να 'μουν γκόμενος (1989)
Ο δόκτωρ της κομπίνας (1988) ..... Σβίγγος
Ο κοντός με το παπάκι (1988)
Ο κοντός και οι μνηστήρες (1988)
Μας φάγανε οι τρέλες στις Σεϋχέλλες (1988) ..... Σπέκουλας
Είναι ο μάγκας ο ψηλός με τη γραβάτα (1987)
Γιαννάκης ο προβληματικός (1986)
Ένα κορίτσι και πολύ ανδράκι (1986) ..... Μήτσος
Γάτα ο κοντός (1986)
Οι ερωτιάρηδες (1986)
Ο Βάρβαρος και η Βαρβάρα (1986) ...... Νώντας
Η Κόμπρα από τα Γιάννενα (1985) ..... Κόμπρα
Κόκορας στο χαρέμι του (1985)
Μια νύφη για όλους (1985)
Τηλεόραση
Η αίθουσα του θρόνου (1998-1999) ..... Δήμαρχος
Στο ρόλο του εαυτού του
Η Αθήνα μετά τα μεσάνυχτα (1968) ..... Ρίνγκο
Η Αθήνα τη νύχτα (1962)
Άλλη το πρωί, άλλη το βράδυ
Σχόλια