Άγιος Βασίλειος Ιερομάρτυρας Πρεσβύτερος Άγκυρας, 22 Μαρτίου
Σώαν Προφήτης εἶπεν ἀλγεῖν κοιλίαν.
Τετρημένην δὲ Μάρτυς ἀλγεῖν οὐκ ἔφη.
Εἰκάδι δευτερίῃ Βασίλειος ἐτρήθη σούβλαις.
Ο Άγιος Βασίλειος Ιερομάρτυρας Πρεσβύτερος Άγκυρας, ήταν χριστιανός ιερέας στην Άγκυρα της Γαλατίας κατά τον 4ο αιώνα. Πολύ λίγες πληροφορίες για τη ζωή του διατηρούνται σε ένα μεταφραστικό έργο: «Η Ζωή και οι Πράξεις του Μαρτύρου Ιερέα Βασιλείου» (αγγλικά: Life and Deeds of the Martyred Priest Basil).
Πολέμησε ενάντια στους ειδωλολάτρες και τους Αρειανούς. Ο Βασίλειος υπερασπίστηκε τον επίσκοπο Μάρκελλο ενάντια στον ιεράρχη που εκδιώχθηκε από τους Αρειανούς, όπως επίσης, αυτός και οι ιερατικοί που είχαν σταλεί μαζί του στην Σύνοδο δήλωσαν ότι ο Υιός είχε παρόμοια ουσία με τον Πατέρα, ακολουθώντας ένα (Ομοιοσιανό) Σύμβολο της Πίστεως από το 341.
Ο Άγιος Βασίλειος καταγγέλθηκε στον έπαρχο Σατουρνίνο, ότι ειρωνευόταν και κατηγορούσε τις ενέργειες του Ιουλιανού κατά της Εκκλησίας. Τότε διατάχθηκε από τον έπαρχο να δηλώσει δημόσια άρνηση του Ιησού Χριστού.
Ο πιστός Ιερέας χαμογέλασε στην απαίτηση αυτή του έπαρχου και δήλωσε ότι ή ζωή του όλη άνηκε στο Ευαγγέλιο και το Σωτήρα των ψυχών.
Όταν ο έπαρχος απείλησε ότι θα τον βασανίσει σκληρά αν δεν αρνηθεί το Χριστό, τότε αυτός απάντησε: «Πώς δε, ενόμισας ότι εγώ θα ήρνούμην τον Χριστόν, αφού και ο τελευταίος εκ των πιστευόντων εις Αυτόν λαϊκών της ενορίας μου, είναι πρόθυμος να χύση το αίμα του δια την αγίαν μας πίστιν;».
Μαρτύριο Βασιλείου. Σκηνή από το Μηνολόγιο του Βασιλείου Β' του 11ου αιώνα.
Ο Σατουρνίνος, τότε, τον βασάνισε και τον φυλάκισε. Μετά από μερικές ήμερες, πέρασε από την Άγκυρα ο Ιουλιανός. Πληροφορήθηκε για τον πρεσβύτερο Βασίλειο και διέταξε να τον φέρουν μπροστά του. Άλλα διαπίστωσε ότι η πίστη του χριστιανού Ιερέα ήταν ακόμη ισχυρότερη.
Όταν ο αυτοκράτορας Ιουλιανός ο Αποστάτης (361-363) έφτασε στην πόλη της Άγκυρας, ο Βασίλειος ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό ενώπιόν του στη δίκη και καταδίκασε τον αυτοκράτορα για την αποστασία του. Ο Ιουλιανός διέταξε να κοπούν λωρίδες δέρματος από την πλάτη του ως τιμωρία για τα λεγόμενά του. Ο Βασίλειος υπέμεινε τα βασανιστήρια με μεγάλη υπομονή. Όταν άρχισαν να χτυπούν τους ώμους και το στομάχι του με καυτές ράβδους, έπεσε κάτω και φώναξε: «Ω Χριστέ, φως μου! Ω Ιησού, ελπίδα μου! Ήσυχο επίνειο από τη φουρτουνιασμένη θάλασσα. Σε ευχαριστώ, Κύριε Θεέ των πατέρων μου, που άρπαξες την ψυχή μου από το λάκκο της κόλασης και διατήρησες το Όνομά Σου μέσα μου χωρίς χρώση! Επέτρεψέ μου να ολοκληρώσω τη ζωή μου ως νικητής και να κληρονομήσω την αιώνια ζωή σύμφωνα με την υπόσχεση που έδωσες στους πατέρες μου. Τώρα δέξου την ψυχή μου εν ειρήνη, παραμένοντας σταθερή σε αυτήν την εξομολόγηση! Επειδή είσαι ελεήμων και μεγάλο είναι το έλεός Σου, Εσύ που ζείς και διαμένεις σε όλους τους αιώνους. Αμήν.».
Έχοντας κάνει μια τέτοια προσευχή, και έχοντας ξεσκιστεί παντού από τις καυτές ράβδους, ο Βασίλειος "παρέδωσε την ψυχή του στα χέρια του Θεού".
Η Σούδα αναφέρει πως ήταν επίσκοπος της Άγκυρας και ιατρός.
Πέθανε στις 29 Ιουνίου 362. Η Ορθόδοξη αλλά και η Καθολική Εκκλησία τον θεωρούν άγιο και τιμούν την μνήμη του στις 22 Μαρτίου εκάστου έτους (μεταφέρθηκε απο τις 29 Ιουνίου στις 22 Μαρτίου λόγω της γιορτής των Αγίων Πέτρου και Παύλου).
Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Μπούρα Μεγαλοπόλεως.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείου Πνεύματος, τὴ ἐπινεύσει, χρῖσμα ἅγιον, ἱεροσύνης, ἐπαξίως ὑπεδέξω Βασίλειε, ὅθεν ὡς θῦμα βασίλειον ἔθυσας, τῷ βασιλεῖ τῶν αἰώνων τοὺς ἄθλους σου. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
Σχόλια