Πάνος Φειδάκης
Ο Πάνος Φειδάκης (31 Μαΐου 1956 - 7 Μαΐου 2003), εξέχουσα μορφή της νεοελληνικής ζωγραφικής, γεννήθηκε στο Αίγιο το 1956. Η καλλιτεχνική του πορεία εδράζεται σε στέρεες ακαδημαϊκές βάσεις, καθώς σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας την περίοδο 1976-1981, έχοντας δασκάλους μείζονες εκπροσώπους της ελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα, όπως τον Δημήτρη Μυταρά, τον Γιάννη Μόραλη και τον Γιάννη Μαυροΐδη.
Η ζωγραφική του Φειδάκη εντάσσεται στις παραστατικές τάσεις, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο πορτρέτο, το γυμνό, το τοπίο και τις νεκρές φύσεις. Στα πρώιμα έργα του, η χρωματική παλέτα είναι αυστηρά περιορισμένη, δομημένη γύρω από γαιώδεις αποχρώσεις και ενδιάμεσους γκρίζους τόνους. Μέσα από αυτή τη χρωματική εγκράτεια ανέδειξε έναν εικαστικό λόγο υψηλής ευαισθησίας και λιτότητας, όπου κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζει η ένταση της γραφής. Με την ακριβή σχεδιαστική του απόδοση κατόρθωσε να τονίσει τους κύριους όγκους και τα χαρακτηριστικά επίπεδα των μορφών, χρησιμοποιώντας ελάχιστες πινελιές και μια σταθερή, σχεδόν αρχιτεκτονική, συνθετική δομή.
Το εικαστικό του όραμα στράφηκε στη διερεύνηση της υλικής παρουσίας του κόσμου, όχι μέσα από την επιφανειακή της όψη, αλλά μέσα από μια λυρική αναπαράσταση που αναδύεται από την αίσθηση του φωτός, της ύλης και του χώρου. Η πρόθεσή του να προσεγγίσει την πραγματικότητα όχι ως καταγραφή αλλά ως βαθύτερη βίωση, τον απομακρύνει από τη ρηχή ιμπρεσιονιστική περιγραφή και τον οδηγεί σε ρεαλιστικές, σχεδόν ποιητικές πραγματώσεις.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η παλέτα του Φειδάκη εμπλουτίστηκε σημαντικά. Ζωηρές αποχρώσεις του κόκκινου cadmium και του πράσινου emeraude προστέθηκαν στη χρωματική του γλώσσα, ενώ η τονική του κλίμακα διευρύνθηκε δραστικά, από το καθαρό λευκό της χρωματικής προετοιμασίας του καμβά ως το βαθύ μαύρο και τα σκούρα bleu de Prusse. Παράλληλα, στράφηκε σε έργα μεγάλης κλίμακας, δίχως να προδώσει τη βαθιά του πίστη στην απλότητα των εκφραστικών μέσων και την αναγκαιότητα της άμεσης, ανόθευτης εικαστικής πράξης. Η ζωγραφική του διακρίνεται για τη διαύγειά της και την αίσθηση μιας πρωτογενούς αθωότητας· τα χρώματά του μοιάζουν να φιλτράρονται μέσα από το υδάτινο φως, προσδίδοντας στις συνθέσεις του την αίσθηση μιας «ματιάς μέσα από το νερό».
Η τέχνη του εστιάζει στη σύνθεση των χρωματικών σχέσεων ως κύριου μέσου οργάνωσης του χώρου και της φωτεινότητας. Η εικαστική του στάση υπήρξε αντιδιανοητική, μα ταυτόχρονα εμποτισμένη από έναν βαθύ πνευματισμό, που τον οδηγούσε σε διαισθητικές απεικονίσεις του κόσμου. Μέσα από μια συνεχή καλλιτεχνική ωρίμανση, ο Φειδάκης παρέμεινε ένας "αιρετικός" της εποχής του, με συνειδητή απόσταση από τις πρωτοποριακές εκφράσεις της σύγχρονης τέχνης και αφοσίωση στη ζωγραφική ως αυθύπαρκτη πνευματική πράξη.
Η εικαστική του παρουσία αναγνωρίστηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Έργα του παρουσιάστηκαν σε εκθέσεις στην Ελλάδα και στη Γαλλία, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει η συμμετοχή του στη γκαλερί La Hune Brenner στο Παρίσι. Παράλληλα, τιμήθηκε με δύο αναδρομικές εκθέσεις: η πρώτη το 1997 στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αιγαίου «Μελίνα Μερκούρη» με τίτλο Η Τέχνη του Φειδάκη, 1976-1996, και η δεύτερη το 2000 στο Γαλλικό Ινστιτούτο του Πειραιά με τίτλο Φειδάκης, Αθήνα – Παρίσι.
Το 2003 ολοκλήρωσε την εικαστική του διαδρομή με τη διακόσμηση του σταθμού «Μέγαρο Μουσικής» του Μετρό Αθηνών. Το έργο αυτό, που αποτέλεσε και το κύκνειο άσμα του, συμπυκνώνει όλη τη διαδρομή και τον εικαστικό στοχασμό του. Ο Πάνος Φειδάκης έφυγε από τη ζωή στις 7 Μαΐου 2003, αφήνοντας πίσω του ένα έργο υψηλής ποιότητας, προσωπικής αλήθειας και βαθιάς εικαστικής ευαισθησίας.
Σχόλια