Γεώργιος Παππάς

Ο Γεώργιος Παππάς, εξέχουσα μορφή του ελληνικού δραματικού θεάτρου, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 6 Ιανουαρίου 1903 και έφυγε πρόωρα από τη ζωή στις 3 Μαΐου 1958, αφήνοντας πίσω του σημαντικό καλλιτεχνικό αποτύπωμα. Προερχόταν από οικογένεια υψηλού πνευματικού επιπέδου και καλλιέργειας· ήταν γιος του γνωστού δημοσιογράφου Σπυρίδωνα Παππά και της σημαντικής ποιήτριας Θεώνης Δρακοπούλου, η οποία διέπρεψε στα ελληνικά γράμματα με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο "Μυρτιώτισσα".

Η πνευματική του συγκρότηση ενισχύθηκε με σπουδές στη γεωπονία στο Μονπελιέ της Γαλλίας, τις οποίες, ωστόσο, δεν ολοκλήρωσε. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, ακολούθησε για ένα διάστημα διπλωματική σταδιοδρομία, έχοντας διοριστεί στο Υπουργείο Εξωτερικών. Η πορεία αυτή, αν και ευοίωνη, δεν κατόρθωσε να αντισταθεί στο κάλεσμα της θεατρικής τέχνης, την οποία τελικά υπηρέτησε με πάθος και συνέπεια.

Το θεατρικό του ντεμπούτο πραγματοποιήθηκε το 1931 στον θίασο του Μήτσου Μυράτ, με το έργο Ο Κύκλος του Σόμερσετ Μωμ, σηματοδοτώντας την απαρχή μιας καλλιτεχνικής πορείας που θα τον καθιέρωνε μεταξύ των πλέον αξιόλογων Ελλήνων ηθοποιών του Μεσοπολέμου και των μεταπολεμικών χρόνων. Στη συνέχεια, συνεργάστηκε ως συνθιασάρχης με ορισμένους από τους σπουδαιότερους θεατρικούς οργανισμούς της εποχής, όπως τους θιάσους της Κυβέλης και της Μαρίκας Κοτοπούλη, φέρνοντας εις πέρας ερμηνείες υψηλής δραματικής εντάσεως και αισθητικής ευγένειας.

Ο Γεώργιος Παππάς υπήρξε από τα πλέον προβεβλημένα μέλη του Βασιλικού Θεάτρου Αθηνών, όπου και διακρίθηκε ως πρωταγωνιστής σε ρόλους υψηλών απαιτήσεων, συμβάλλοντας καθοριστικά στην καλλιτεχνική ακτινοβολία του εθνικού αυτού θεσμού. Η φυσική του παρουσία, η εκφραστική του δύναμη και η φιλολογική του καλλιέργεια ανέδειξαν την υποκριτική του ως πρότυπο θεατρικής ευγένειας και εσωτερικής πειθαρχίας.

Κατά τη δραματική περίοδο της γερμανικής Κατοχής, ο Παππάς δεν αποσύρθηκε από τη σκηνή· αντιθέτως, έδρασε ως θιασάρχης, συνεργαζόμενος με διακεκριμένες μορφές της θεατρικής ζωής, όπως τη Βάσω Μανωλίδου, τον Αιμίλιο Βεάκη και τον Νίκο Δενδραμή. Παρά τις αντίξοες συνθήκες της εποχής, το θέατρο αποτέλεσε γι’ αυτόν πνευματικό καταφύγιο και πράξη αντίστασης.

Μετά την Απελευθέρωση, επανήλθε δυναμικά στο θεατρικό προσκήνιο, συνεργαζόμενος με την Κατερίνα Ανδρεάδη και, αργότερα, με τον θίασο Λαμπέτη–Χορν, συμβάλλοντας στην ανανέωση του ελληνικού θεάτρου της μεταπολεμικής περιόδου. Παράλληλα με την ενεργό καλλιτεχνική του δράση, προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες ως καθηγητής υποκριτικής στη Δραματική Σχολή του Βασιλικού Θεάτρου, καθοδηγώντας τη νέα γενιά των ηθοποιών με ήθος και γνώση.

Οι ερμηνείες του σε έργα υψηλής λογοτεχνικής και φιλοσοφικής στάθμης, όπως Έγκλημα και Τιμωρία, Δον Ζουάν, Καίσαρ και Κλεοπάτρα, Αγία Ιωάννα και Ευαγγελισμός, συγκαταλέγονται στις κορυφαίες στιγμές της σκηνικής του διαδρομής, χαρίζοντάς του την αναγνώριση κοινού και κριτικών και καθιερώνοντάς τον ως έναν από τους σημαντικότερους ερμηνευτές του ελληνικού θεάτρου του 20ού αιώνα.

Ο Γεώργιος Παππάς, εκτός από το σπουδαίο του καλλιτεχνικό έργο επί της ελληνικής σκηνής, τιμήθηκε και πέραν των εθνικών συνόρων, λαμβάνοντας το χάλκινο παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής — μία από τις υψηλότερες διακρίσεις της Γαλλικής Δημοκρατίας. Η τιμή αυτή αποδόθηκε εις αναγνώρισιν της σημαντικής συμβολής του στην προώθηση και ανάδειξη του γαλλικού θεάτρου, τόσο ως ερμηνευτής όσο και ως μελετητής και μεταφραστής.

Το πνευματικό του ενδιαφέρον για το θέατρο δεν περιορίστηκε στη σκηνική πράξη. Με φιλολογική ευαισθησία και μεταφραστική επιμέλεια, ο Παππάς μετέφερε στη γλώσσα μας πλήθος θεατρικών έργων της παγκόσμιας δραματουργίας, προσφέροντας πολύτιμο υλικό στο ελληνικό ρεπερτόριο. Πολλά από αυτά τα έργα δεν τα περιορίστηκε να τα μεταφράσει, αλλά τα ανέβασε ο ίδιος στη σκηνή με τη διττή ιδιότητα του σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή.

Η ζωή του διακόπηκε πρόωρα από την ασθένεια του καρκίνου. Απεβίωσε στην Αθήνα στις 3 Μαΐου 1958, σε ηλικία μόλις 55 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα πλούσιο και πολυεπίπεδο έργο, που εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου.

Φιλμογραφία

Έτος Τίτλος Ρόλος

1927 Έρως και κύματα

1933 Ο κακός δρόμος Νίκος

1946 Πρόσωπα λησμονημένα Τώνης

1948 Μαντάμ Σουσού Μηνάς Καντακουζηνός

1953 Κυριακάτικο ξύπνημα Παύλος Καραγιάννης

1956 Η άγνωστος Πέτρος Φλεριανός

1958 Το τελευταίο ψέμα Κλέων Πέλλας

Ο άνθρωπος του τρένου Δημήτρης Κωστόπουλος 

Επιλεγμένες Θεατρικές Παραστάσεις του Γεωργίου Παππά

Κατά την περίοδο 1935-1936, έλαβε μέρος στην παράσταση Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται, υποδυόμενος τον ρόλο του Γιάννη, με τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη σε περιοδεία. Το 1937-1938 πρωταγωνίστησε στην Κάντιντα ως Τζέιμς Μόρελ με τον ίδιο θίασο στο Θέατρο Rex, υπό τη σκηνοθεσία του Γιαννούλη Σαραντίδη. Ακολούθησε, το 1939-1940, η συμμετοχή του στο έργο Ταξιδιώτης χωρίς αποσκευές, όπου ερμήνευσε τον Γκαστόν στον ημικρατικό θίασο της Κοτοπούλη, σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν.

Μεταπολεμικά, το 1946-1947, οργάνωσε δικό του θίασο και ερμήνευσε ρόλους στα έργα Παιχνίδι (Χανς Κορτ, σε σκηνοθεσία Ρενάτο Μόρντο), Σατανικό τηλεφώνημα (Μπράκολι) και Πάνω στα βράχια, σε συνεργασία με τον Αιμίλιο Βεάκη στο Θέατρο Βρετάνια. Την επόμενη χρονιά, 1947-1948, διακρίθηκε στους ρόλους του Γερουσιαστή Λάνγκτον στο έργο Βαθειές είναι οι ρίζες και του Σόλωνα στο Ο σατανάς, με τον θίασο της Βάσως Μανωλίδου στο Θέατρο Rex, σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη.

Το 1949-1950 συνεργάστηκε με το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν και έλαβε μέρος στις παραστάσεις Το χαμόγελο της Τζοκόντας (Χένρι Χάττον) και Μπολερό (Ρεμί), παρουσιάζοντας ερμηνείες υψηλής καλλιτεχνικής αξίας. Την ίδια περίοδο, με τον θίασο Μανωλίδου-Παππά, ερμήνευσε τον Μαρσέλ στο έργο Το νου σου στην Αμέλια, σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού.

Από το 1950 και εξής, συμμετείχε σε παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου. Το 1950-1951 ερμήνευσε τον Ουόρικ στην Αγία Ιωάννα, υπό τη σκηνοθεσία του Σολομού. Το 1951-1952 υποδύθηκε τον Μαρτινέγκο στους Τρεις κόσμους, σε σκηνοθεσία Κωστή Μιχαηλίδη.

Η περίοδος 1952-1953 τον βρίσκει συνεργάτη του θιάσου Λαμπέτη-Χορν, με εμφανίσεις σε σειρά παραστάσεων στο Θέατρο Κυβέλης: Ξενοδοχείον Η ευτυχία (Αλαίν Πλεσσί), Νόρα (Γιατρός Ρανκ), Αγαπούλα (Χανς Βάιρινγκ) και Βαθειά γαλάζια θάλασσα (Ουίλλιαμ), όλες σε σκηνοθεσία Μάριου Πλωρίτη.

Το 1955-1956 ενσάρκωσε τον συγκλονιστικό ρόλο του Τζων Πρόκτορ στην Δοκιμασία (Οι μάγισσες του Σάλεμ), σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού. Ακολούθησε το 1956-1957 η ερμηνεία του Κόμη Λέστερ στη Μαρία Στιούαρτ και του Ιβάνοβιτς Κοστομάροβ στην Ανθή Φεντόρ, με το Εθνικό Θέατρο υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση των Σολομού και Μιχαηλίδη αντίστοιχα.

Στα περίεργα σε αναφορές για τον Γεώργιο Παππά είναι η αναφορά της Finos Film στην βιογραφία του στην οποία γράφει "σταθμός στην καριέρα του ήταν το διάστημα 1953-1959", ενώ ο Γεώργιος Παππάς απεβίωσε το 1958.

Ένα ακόμη θέμα είναι η συνεχόμενη λανθασμένη απόδοση του σε βιογραφίες όσον αφορά την συμμετοχή του στην ταινία "Ψιτ... κορίτσια! (1959)", μιας και εκεί παίζει ένας άλλος Γιώργος Παπάς (γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1927).