Νίκος Γλέζος
O Νίκος Γλέζος (Παροικιά, 1925 - Καισαριανή Αττικής, 10 Μαΐου 1944) ήταν Έλληνας αντιστασιακός, μέλος του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Εκτελέστηκε στην Κατοχή από τους Γερμανούς για την αντιστασιακή δράση του.
Γεννημένος στην Παροικιά της Πάρου το 1925, εκτελέστηκε από τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις στην Καισαριανή Αττικής στις 10 Μαΐου 1944 για την ηρωική του δράση. Ήταν αδελφός του επίσης αντιστασιακού Μανώλη Γλέζου.
Ο Νίκος Γλέζος ήταν γιος της Ανδρομάχης Γ. Ναυπλιώτη, δασκάλας από τις Λεύκες της Πάρου, και του Νίκου Εμμ. Γλέζου, δημοσιογράφου από την Απείρανθο της Νάξου. Ο πατέρας του είχε πεθάνει πριν ο Νίκος βαφτιστεί, γεγονός που τον οδήγησε να φέρει το όνομά του.
Τα πρώτα του χρόνια τα πέρασε στην Απείρανθο, όπου έζησε έως την ηλικία των δέκα ετών. Στη συνέχεια, το 1935, η οικογένεια μετανάστευσε στην Αθήνα, αναζητώντας εργασία και καλύτερες συνθήκες ζωής. Εγκαταστάθηκαν στο Μεταξουργείο, στη διεύθυνση Παραμυθίας 40, και ο Νίκος ξεκίνησε να εργάζεται ως υπάλληλος σε φαρμακείο και στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό. Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο και, το 1943, εισήχθη στην Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, μια σχολή που έμελλε να αποτελέσει το εφαλτήριο για τη μετέπειτα συμμετοχή του στην αντιστασιακή δράση.
Η Αντίσταση του Νίκου Γλέζου
Ο Νίκος Γλέζος εντάχθηκε στην ελληνική αντιστασιακή δράση το 1942, σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή και η χώρα βίωνε τις τραγικές συνέπειες της φασιστικής κυριαρχίας. Έγινε μέλος της ΟΚΝΕ (Οργάνωση Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας), του ΕΑΜ Νέων και αργότερα της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων). Από τα πρώτα βήματά του στην αντίσταση, ο Νίκος Γλέζος συμμετείχε ενεργά σε ένοπλες πράξεις αντίστασης με ειδικές ομάδες του ΚΚΕ, που συνεργάζονταν με μέλη του ΕΑΜ της Αστυνομίας Πόλεων.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο Γλέζος χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο «Φωκάς», το οποίο είχε εμπνευστεί από μια περιοχή του νησιού του, της Πάρου, και αυτό αποτέλεσε το όνομα που τον ταύτιζε στην αντίσταση. Στο διάστημα αυτό, συμμετείχε σε πολλές επιθέσεις κατά των κατακτητών, ενώ διακρίθηκε για την τόλμη και το θάρρος του. Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά που θυμούνται όσοι τον γνώριζαν, ήταν το γεγονός ότι, ενώ ήταν μόλις 17 χρονών, δεν έδειχνε τον παραμικρό φόβο μπροστά στους Γερμανούς στρατιώτες, τους οποίους μάλιστα σαρκάζε με περιπαιχτικά σχόλια και το θράσος του ενός νέου που δεν έχει πλήρως συνειδητοποιήσει το μέγεθος του κινδύνου.
Ο Νίκος Γλέζος συμμετείχε επίσης στην «εκμετάλλευση» των όπλων που προέρχονταν από την παράδοση των Ιταλών, τους οποίους οι Γερμανοί είχαν αναγκάσει σε συνθηκολόγηση. Τα όπλα αυτά τα έπαιρνε και τα έκρυβε, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν αργότερα στον αγώνα της αντίστασης. Παρά τα προβλήματα που του προκαλούσε η κακή όραση του, φαίνεται ότι ποτέ δεν φόρεσε γυαλιά, γεγονός που ενίσχυε την εικόνα του ατρόμητου και αποφασισμένου αγωνιστή.
Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, το 1942, ο Νίκος Γλέζος συνέχισε να προετοιμάζεται για την επανάσταση και την αντίσταση μέσα από τη σχολική του ζωή. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές αποδείξεις της φιλοσοφίας του και της εσωτερικής του δύναμης είναι η έκθεση που έγραψε στην έκτη γυμνασίου, με θέμα «Από το σχολείο στην κοινωνία», στις 27 Σεπτεμβρίου 1942. Στο κείμενο αυτό, ο Νίκος επαναλαμβάνει την έννοια της «σοβαρής δουλειάς», αναγνωρίζοντας την ανάγκη για εργασία και προσηλωμένη προσπάθεια στον αγώνα. Εντούτοις, παρά τις αντιξοότητες, διατηρούσε την ελπίδα του και διαβεβαίωνε πως «δεν πρέπει ν’ απελπιζόμαστε και να φοβόμαστε τη ζωή», τονίζοντας την ανάγκη να μην εγκαταλείψουμε τη μάχη μπροστά στα εμπόδια.
Η Σύλληψη και τα Βασανιστήρια του Νίκου Γλέζου
Στις 13 Απριλίου του 1944, ο Νίκος Γλέζος συλλαμβάνεται από τις δυνάμεις κατοχής, έπειτα από την ανάρτηση ενός επαναστατικού συνθήματος στους τοίχους της Αθήνας: «Ελευθερία ή Θάνατος». Η σύλληψη αυτή ήταν αποτέλεσμα της αντιστασιακής του δράσης και των επικίνδυνων πράξεων που είχε αναλάβει ως μέλος της ΕΠΟΝ στην Αθήνα. Ο Νίκος, με την τολμηρότητα και την αφοσίωσή του στην ελευθερία, είχε συχνά χρησιμοποιήσει τα χωνιά για να ενθαρρύνει τους συμπολίτες του, ξεσηκώνοντάς τους για την αντίσταση κατά των κατακτητών. Η φωνή του ήταν εκείνη που εμψύχωνε και έδινε κουράγιο σε εκείνους που ανυψώνονταν ενάντια στο φασιστικό καθεστώς.
Το χέρι του Νίκου είχε γράψει πολλά συνθήματα στους τοίχους της πόλης, καταγγέλλοντας τη βαρβαρότητα των κατακτητών και καλώντας τους Έλληνες να αντισταθούν με κάθε τρόπο. Παρά το γεγονός ότι είχε προβλήματα όρασης, δεν φορούσε γυαλιά, φοβούμενος πως θα ήταν εμπόδιο στη δράση του. Η αντίστασή του ήταν γεμάτη θάρρος και αποφασιστικότητα, καθώς έδρασε πάντοτε με μια σπάνια ψυχραιμία και αποτελεσματικότητα. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες με γερμανοτσολιάδες και άλλους συνεργάτες των κατακτητών, στις οποίες κατάφερε να επικρατήσει, χάρη στη δύναμη, την αφοσίωση και την ψυχραιμία που τον χαρακτήριζαν.
Η σύλληψή του, όμως, δεν έγινε χωρίς συνέπειες. Στο τμήμα της Κομαντατούρ, στην οδό Μέρλιν, υπέστη σφοδρά βασανιστήρια, υπό την πίεση των οποίων παρέμεινε αμετακίνητος στις πεποιθήσεις του και στην αντίστασή του κατά του κατακτητικού καθεστώτος. Η φωνή του, αν και σιωπηλή εκείνη τη στιγμή, συνέχιζε να αντηχεί στα βάθη της συλλογικής συνείδησης των Ελλήνων. Μετά τα βασανιστήρια, φυλακίστηκε στο Στρατόπεδο Συγκέντρωσης Χαϊδαρίου, όπου συνεχίστηκε ο αγώνας του για την ελευθερία, υπό συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες, χωρίς ποτέ να σβήσει η σπίθα της αντίστασης που έφερε εντός του.
Η Εκτέλεση του Νίκου Γλέζου
Στις 10 Μαΐου 1944, ο Νίκος Γλέζος εκτελέστηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, μαζί με άλλους 91 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, ανάμεσά τους και 10 γυναίκες. Η εκτέλεση αυτή αποτέλεσε ένα από τα πιο τραγικά γεγονότα της Κατοχής, καθώς οι Γερμανοί κατακτητές επιδίωξαν να καταπνίξουν την αντίσταση του ελληνικού λαού με τη θυσία αυτών των ηρωικών μορφών.
Τα τελευταία λόγια του Νίκου Γλέζου, που θυμίζουν σε όλους μας την αφοσίωση και την ανιδιοτέλεια που χαρακτήριζαν την αντίστασή του, αποτυπώθηκαν σε ένα σημείωμα που έγραψε στην άσπρη φόδρα του μπερέ του και το πέταξε από το καμιόνι που τον μετέφερε από το Χαϊδάρι προς την Καισαριανή, στη συμβολή των οδών Ιεράς Οδού, Κωνσταντινουπόλεως και Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τα λόγια αυτά αποκαλύπτουν τη γενναιότητα του νεαρού αγωνιστή, ο οποίος προσέφερε τη ζωή του για την ελευθερία του ελληνικού λαού:
Ο μπερές με τα τελευταία λόγια του Νίκου Γλέζου συλλέχθηκε από περίοικους που βρέθηκαν εκεί, αμέσως μετά την παρέλαση της φάλαγγας των αυτοκινήτων. Εκείνοι τον μετέφεραν στην οικογένειά του, ως τελευταίο σύμβολο του αγώνα του για την ελευθερία και της θυσίας του για την πατρίδα. Ο Νίκος Γλέζος παρέμεινε για πάντα σύμβολο της αντίστασης, της αφοσίωσης στην ελευθερία και της υπέρτατης θυσίας για την πατρίδα.
Η Βιβλιοθήκη "Νίκου Νικολάου Γλέζου"
Για να τιμηθεί η μνήμη του Νίκου Γλέζου και να διατηρηθεί ζωντανός ο αγώνας του για την ελευθερία και την πατρίδα, η οικογένειά του ίδρυσε τη Βιβλιοθήκη "Νίκου Νικολάου Γλέζου", στον τόπο καταγωγής του, την Απείρανθο της Νάξου. Η βιβλιοθήκη αυτή αποτέλεσε ένα πολύτιμο δώρο στον τόπο, αφιερωμένο στην πνευματική καλλιέργεια και στην ανάδειξη της σημασίας της γνώσης για την κοινωνία.
Τα εγκαίνια της βιβλιοθήκης πραγματοποιήθηκαν στις 20 Ιανουαρίου 1965 και αρχικά η συλλογή της αποτελούνταν από 575 τόμους βιβλίων, δημιουργώντας ένα πρώτο βήμα για την ενίσχυση της πολιτιστικής και μορφωτικής κληρονομιάς της περιοχής. Η πρωτοβουλία αυτή είχε σκοπό να διαφυλάξει και να προάγει τη φιλομάθεια, αλλά και να τιμήσει την ηρωική ζωή του Νίκου Γλέζου, μεταφέροντας την ανιδιοτελή αγάπη του για την πατρίδα και την ελευθερία στην επόμενη γενιά.
Σήμερα, η βιβλιοθήκη συνεχίζει να είναι ένας χώρος μάθησης και πολιτισμού και, από το 2014, η συλλογή της έχει αυξηθεί και περιλαμβάνει 26.000 τόμους βιβλίων. Πρόκειται για ένα σημαντικό σημείο αναφοράς για τη Νάξο και την ευρύτερη περιοχή, αποτελώντας ζωντανό μνημείο για τη μνήμη του αγωνιστή και τη συνεχιζόμενη προσφορά του στην πνευματική ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας.
Σχόλια