Ευτέρπη Δαράκη

Η Ευτέρπη (Πέπη) Δαράκη (1906 – 8 Μαΐου 2006) υπήρξε εξέχουσα φυσιογνωμία των ελληνικών γραμμάτων, της λογοτεχνικής και δημοσιογραφικής δημιουργίας του 20ού αιώνα. 

Γεννημένη στην Αγία Παρασκευή της Λέσβου, φοίτησε στην Παιδαγωγική Ακαδημία του Αρσακείου στην Αθήνα, όπου σπούδασε παιδαγωγικά, αποκτώντας στέρεες βάσεις που επηρέασαν τη μετέπειτα πνευματική της πορεία. Ήταν σύζυγος του δικηγόρου Λουκά Δαρακη. Ήταν αδελφή του γνωστού συγγραφέα Κώστα Μάκιστου, και η συγγένεια αυτή, πιθανότατα, συνετέλεσε στην καλλιέργεια του φιλολογικού της ενδιαφέροντος και της αγάπης της για τον γραπτό λόγο.

Η Δαράκη κατέχει εξέχουσα θέση στην ιστορία της ελληνικής δημοσιογραφίας, καθώς υπήρξε η πρώτη επαγγελματίας γυναίκα δημοσιογράφος της Μυτιλήνης· γεγονός που αναδεικνύει την πρωτοποριακή της στάση απέναντι στον κοινωνικό ρόλο της γυναίκας και την επιθυμία της να υπερβεί τα καθιερωμένα στερεότυπα της εποχής της. Η λογοτεχνική της παρουσία εγκαινιάζεται το 1959, με τη δημοσίευση του δοκιμίου Η γυναίκα στον αγώνα της ζωής, έργο ενδεικτικό της κοινωνικής ευαισθησίας και του φεμινιστικού της προσανατολισμού.

Το συγγραφικό της έργο υπήρξε πλούσιο και πολυσχιδές· περισσότερα από τριάντα πέντε βιβλία της έχουν εκδοθεί, καλύπτοντας ευρύ φάσμα λογοτεχνικών ειδών, από μυθιστορήματα και διηγήματα έως λαογραφικά δοκίμια, ταξιδιωτικά χρονικά και έργα παιδικής λογοτεχνίας. Ανάμεσα σε αυτά, ξεχωρίζουν το μυθιστόρημα Σκλαβοχώρι, έργο με έντονη κοινωνική και ιστορική χροιά, και το παιδικό αφήγημα Η αλεπού που έχασε την ουρά της, που φανερώνει την ευαισθησία και τη φαντασία της συγγραφέως στην προσέγγιση του παιδικού αναγνώστη.

Η Πέπη Δαράκη ανέπτυξε έντονη φεμινιστική δράση, ενταγμένη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κοινωνικής και ιδεολογικής στράτευσης, και υπήρξε αγωνίστρια της Αριστεράς, στοιχείο που καθόρισε τόσο τη δημόσια όσο και τη συγγραφική της παρουσία. Η πολιτική της δράση επισφραγίστηκε το 1954 (με το ψηφοδέλτιο τού στρατηγού Παυσανία Κατσώτα), όταν εξελέγη για πρώτη φορά δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων, μια θέση την οποία υπηρέτησε με συνέπεια και κοινωνική ευαισθησία. Η εκλογή της εκείνη την εποχή συνιστούσε σημαντική τομή για την πολιτική συμμετοχή των γυναικών στα κοινά και αντανακλούσε την ευρύτερη αποδοχή των ιδεών της.

Κατά τη διάρκεια της θητείας της στην τοπική αυτοδιοίκηση, επανεξελέγη επανειλημμένα, γεγονός που μαρτυρεί την εμπιστοσύνη που ενέπνεε στους συμπολίτες της, μέχρι την αυθαίρετη παύση της από τη δικτατορία το 1967, στο πλαίσιο των πολιτικών εκκαθαρίσεων που επέβαλε το καθεστώς. Η πλούσια εμπειρία της από την ενασχόλησή της με τα ζητήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης αποτυπώθηκε με χαρακτηριστική σαφήνεια σε έργα της που φέρουν τον χαρακτήρα της προσωπικής μαρτυρίας και της πολιτικής ανάλυσης, όπως Θητεία στην τοπική αυτοδιοίκηση και Λαϊκές βιβλιοθήκες, στα οποία αναδεικνύεται η σταθερή προσήλωσή της στην πνευματική καλλιέργεια του λαού και στην προώθηση πολιτιστικών θεσμών.

Έργα της Δαράκη

Το συγγραφικό έργο της Πέπης Δαράκη διακρίνεται για την ποικιλία των θεματικών της ενδιαφερόντων, την ανθρωποκεντρική προσέγγιση και τη γλωσσική της ευαισθησία. Αντλώντας υλικό από την καθημερινότητα, τη λαϊκή παράδοση και την κοινωνική πραγματικότητα, προσέφερε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό ένα σύνολο έργων που κινούνται ανάμεσα στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους, τη λαογραφία και τον κοινωνικό προβληματισμό. Μεταξύ των εκδομένων τίτλων της συγκαταλέγονται:

Τα χρυσοΰφαντα όνειρα της Ροδόκλειας – ένα έργο με ονειρική και αλληγορική διάσταση, ενδεικτικό της ροπής της συγγραφέως προς την ποιητική αφήγηση.

Τα περιστέρια του καμπαναριού – μια αφήγηση με έντονη συμβολικότητα και κοινωνικούς υπαινιγμούς.

Η αλεπού έχασε την ουρά της – από τα πιο γνωστά της παιδικά έργα, που συνδυάζει το χιούμορ με τη διδακτική πρόθεση.

Ο Σταχτοπούτας – διασκευή ή ερμηνεία του κλασικού παραμυθιού με νέα προσέγγιση και παιδαγωγικό υπόβαθρο.

Με τα φτερά της Μαριώς – έργο με έμφαση στη φαντασία και την εσωτερική ενδυνάμωση, πιθανόν γραμμένο για νεανικό κοινό.

Η Τεμπελομαρία – σατιρική ή παιδαγωγική ιστορία που φέρει στοιχεία κοινωνικής κριτικής.

Τώρα θέλω να χορέψω – τίτλος που αποπνέει ελευθερία και προσωπική έκφραση, αντανακλώντας ίσως βιώματα και μεταφορικές καταστάσεις.

Τα έργα της Πέπης Δαράκη συνιστούν ένα πολύπτυχο δημιουργικό corpus, που συνδέει την παιδική αθωότητα με την κοινωνική παρατήρηση, διατηρώντας πάντοτε έναν βαθύ ανθρωπιστικό προσανατολισμό.