Ρήγας Παλαμήδης
Στις 10 Απριλίου 1872, απεβίωσε ο Ρήγας Παλαμήδης ή Παλαμίδης (1794- 10 Απριλίου 1872) ο οποίος ήταν Έλληνας λόγιος και αγωνιστής στην επανάσταση του 1821 που αναδείχθηκε από τους πρόκριτους της Πελοποννήσου (Μαντινείας), πολιτικός της νεοσύστατης Ελλάδας, πληρεξούσιος σε έξι εθνοσυνελεύσεις, μέλος του Πανελληνίου, γερουσιαστής, σύμβουλος της επικράτειας, νομάρχης, πρόεδρος της Βουλής και υπουργός Εσωτερικών σε έξη κυβερνήσεις.
Ο Ρήγας Παλαμήδης ή Παλαμίδης (1794 – 10 Απριλίου 1872) υπήρξε πολιτικός, αγωνιστής και λόγιος της περιόδου της Ελληνικής Επανάστασης, καθώς και σημαντική προσωπικότητα των πρώτων δεκαετιών του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Η πορεία του, τόσο στην πολιτική όσο και στον αγώνα για την ανεξαρτησία, τον κατέστησε έναν από τους εξέχοντες παράγοντες του 19ου αιώνα, με τη δράση του να καλύπτει σημαντικούς τομείς της ελληνικής πολιτικής και κοινωνίας.
Βιογραφικά Στοιχεία και Πρώτα Χρόνια
Ο Ρήγας Παλαμήδης γεννήθηκε το 1794 στην Τριπολιτσά, σε μια οικογένεια με βαθιές ρίζες στην τοπική κοινωνία και μεγάλη επιρροή στην Αρκαδία και στην ευρύτερη Πελοπόννησο. Ο πατέρας του, Ιωάννης Παλαμήδης, ήταν προεστός της Καρύταινας και δραγουμάνος του Πασά της Πελοποννήσου, όμως εκτελέστηκε από τους Τούρκους της Τριπολιτσάς το 1796 λόγω ραδιουργιών.
Ο Ρήγας Παλαμήδης, έχοντας ανατραφεί σε αυτή τη δύσκολη συνθήκη, σπούδασε στη σχολή της Δημητσάνας και συνέχισε τις σπουδές του στην Κωνσταντινούπολη, όπου αποκτώντας σπουδαία μόρφωση, ανέπτυξε πνευματική και πολιτική συνείδηση. Ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του και διορίστηκε δραγουμάνος του Πασά της Πελοποννήσου.
Συμμετοχή στην Επανάσταση του 1821
Όταν η Ελληνική Επανάσταση ξέσπασε το 1821, ο Ρήγας Παλαμήδης βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη, αλλά με την εκδήλωση της επανάστασης επέστρεψε στην Πελοπόννησο και συμμετείχε ενεργά στον αγώνα. Ήταν κοντά στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον οποίο είχε βαφτίσει ο πατέρας του, και προσέφερε τις υπηρεσίες του ως γραμματικός στα στρατόπεδα των Ελλήνων. Συμμετείχε στη Μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαΐου 1821) και στην Άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821).
Η κυβέρνηση τον ανέθεσε τον τίτλο του στρατηγού το 1822. Ωστόσο, κατά την άφιξη του Δράμαλη, ο Παλαμήδης έδειξε μια αδικαιολόγητη δειλία, προκαλώντας τον πανικό στους συντρόφους του, γεγονός που αμαύρωσε τη φήμη του ως στρατιωτικός ηγέτης. Παρά ταύτα, η συμμετοχή του στον αγώνα παρέμεινε σημαντική και πολύπλευρη.
Πολιτική Σταδιοδρομία
Ο Ρήγας Παλαμήδης υπήρξε καθοριστική προσωπικότητα στις πρώτες Εθνοσυνελεύσεις της Ελλάδας, αναλαμβάνοντας ενεργό ρόλο στην πολιτική ζωή της νεοσύστατης χώρας. Εξελέγη πληρεξούσιος από την Τρίπολη στις Εθνοσυνελεύσεις της Επιδαύρου (1821), της Τροιζήνας (1827) και του Άργους (1829). Κατά την καποδιστριακή περίοδο υπηρέτησε ως μέλος του Πανελληνίου και γερουσιαστής.
Μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια και την παραίτηση του αδελφού του Αυγουστίνου, ο Παλαμήδης εκλέχθηκε πληρεξούσιος της Τρίπολης στη Δ' Εθνοσυνέλευση (1832), η οποία επικύρωσε την εκλογή του Όθωνα ως Βασιλιά των Ελλήνων.
Ο Ρήγας Παλαμήδης υπηρέτησε σε κυβερνητικές θέσεις κατά τη διάρκεια της απολυταρχικής περιόδου του Όθωνα, διοριζόμενος νομάρχης και σύμβουλος Επικρατείας. Ειδικότερα, την ημέρα που ξέσπασε το επαναστατικό κίνημα για το Σύνταγμα (3 Σεπτεμβρίου 1843), το Συμβούλιο της Επικρατείας συνεδρίασε άμεσα και ανέθεσε την εξουσία στην κυβέρνηση υπό τον Ανδρέα Μεταξά. Ο Παλαμήδης ανέλαβε το υπουργείο Εσωτερικών, όπου υπηρέτησε μέχρι το Φεβρουάριο του 1844.
Πρόεδρος της Βουλής και Υπουργός Εσωτερικών
Ο Ρήγας Παλαμήδης ανέλαβε τη θέση του Προέδρου της Βουλής από τις 19 Δεκεμβρίου 1845 έως τις 14 Απριλίου 1847, κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Ιωάννη Κωλέττη. Κατά την θητεία του, έγινε η πανηγυρική τελετή στην οποία τοποθετήθηκε το χειρόγραφο του Συντάγματος του 1844 με τις υπογραφές των πληρεξουσίων σε ειδικό μεταλλικό κιβώτιο.
Από το 1847 και μετά, ο Ρήγας Παλαμήδης επανήλθε στο υπουργείο Εσωτερικών σε διάφορες κυβερνήσεις, όπως αυτές του Κίτσου Τζαβέλλα (Απρίλιος 1847 - Μάρτιος 1848), του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου (Ιούλιος 1852 - Φεβρουάριος 1854), του Αντώνιου Κριεζή (Μάιος - Νοέμβριος 1854), και του Αθανάσιου Μιαούλη (Σεπτέμβριος 1859 - Ιανουάριος 1860).
Συμμετοχή στις Κοινωνικές και Οικονομικές Δραστηριότητες
Εκτός της πολιτικής, ο Ρήγας Παλαμήδης είχε ενεργό ρόλο στην κοινωνική και οικονομική ζωή της Ελλάδας. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας (1837) και μέτοχος της Εθνικής Τράπεζας (1841). Επιπλέον, συνέλεξε υλικό για την ιστορία της Επανάστασης του 1821, το οποίο σήμερα φυλάσσεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους.
Κατά τη Διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου και της Πολιτικής του Αποκατάστασης
Κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου, παρά την επιρροή αλυτρωτικών ιδεών στο κόμμα του, ο Παλαμήδης υποστήριξε την αποφυγή εμπλοκής της Ελλάδας σε πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, διατηρώντας μια ρεαλιστική και ψύχραιμη στάση.
Αργότερα, με τη στήριξη του Δημήτριου Χρηστίδη, διεκδίκησε την ηγεσία του Γαλλικού Κόμματος και υποστήριξε αντιδυναστικές πολιτικές θέσεις, διαμορφώνοντας την αντιπολιτευτική στάση του προς την κυρίαρχη δυναστική τάξη.
Τελευταία Χρόνια και Κληρονομιά
Ο Ρήγας Παλαμήδης συνέχισε να συμμετέχει ενεργά στην πολιτική ζωή μέχρι και το 1872. Πέθανε στην Αθήνα στις 10 Απριλίου 1872, σε ηλικία 78 ετών. Είχε αποκτήσει τέσσερα παιδιά, ενώ ο ανιψιός του, Θεόδωρος Δηλιγιάννης, αναδείχθηκε σε ηγετική πολιτική φυσιογνωμία του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα.
Σχόλια