Η πρώτη γνωστή «κανονική» αναπαράσταση της Σταύρωσης του Χριστού, περίπου μεταξύ 420–430 μ.Χ.
Η πρώτη «κανονική» αναπαράσταση της Σταύρωσης του Χριστού έχει την ονομασία Maskell Ivory Panel – The Crucifixion και χρονολογείται περίπου μεταξύ 420–430 μ.Χ. Είναι από ελεφαντόδοντο και σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο με αριθμό καταλόγου 1856,0623.5.
Περιγραφή:
Ο Χριστός απεικονίζεται σταυρωμένος, ενδεδυμένος (σε αντίθεση με τη μεταγενέστερη γυμνή μορφή της δυτικής και βυζαντινής παράδοσης).
Η έκφρασή του είναι γαλήνια, χωρίς εμφανή σημάδια πόνου — τονίζεται η θεϊκή του φύση.
Δίπλα του βρίσκονται οι δύο ληστές.
Ο Ιούδας εμφανίζεται κρεμασμένος σε δέντρο (στην αριστερή πλευρά της πλάκας).
Απεικονίζονται επίσης οι Ρωμαίοι στρατιώτες με λόγχη και σπόγγο, στοιχεία που παραπέμπουν στις ευαγγελικές διηγήσεις των Παθών.
Η πλάκα είναι μέρος ενός συνόλου τεσσάρων ελεφάντινων πλακών, γνωστών ως Maskell Passion Ivories, που αναπαριστούν σκηνές από τα Πάθη και την Ανάσταση.
Η συγκεκριμένη πλάκα θεωρείται από την επιστημονική κοινότητα ως η αρχαιότερη σωζόμενη ευσεβής απεικόνιση του Εσταυρωμένου Χριστού σε αφηγηματικό και λειτουργικό πλαίσιο.
Υπάρχει παλαιότερη αλληγορική απεικόνιση της Σταύρωσης του Χριστού — όχι κυριολεκτική, αλλά συμβολική. Ο Καλός Ποιμένας με σταυρικό συμβολισμό που χρονολογείτε στα τέλη 2ου – αρχές 3ου αι. μ.Χ. και βρίσκεται στις Κατακόμβες της Ρώμης (π.χ. Κατακόμβες του Αγίου Καλλίστου ή του Πρίσκιλλα), όπου ο Χριστός δεν είναι επάνω στον σταυρό αλλά ως Καλός Ποιμήν, με πρόβατο στον ώμο με σταυροειδές σχήμα.
Τέλος, υπάρχει μια ακόμη παλαιότερη αναπαράσταση στο γκραφίτι του Αλεξαμένου αλλά δεν είναι «κανονική» μιας και πρόκειται για χλευαστικό δημιούργημα.
Σχόλια