Ο βουλγαρικός στρατός εισέρχεται στην Ελλάδα, 20 Απριλίου 1941

Η είσοδος του βουλγαρικού στρατού στην Ελλάδα στις 20 Απριλίου 1941: Ιστορική επισκόπηση

Στις 20 Απριλίου 1941, σε μία από τις σκοτεινότερες σελίδες της ελληνικής ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο βουλγαρικός στρατός εισήλθε στην ελληνική επικράτεια, εκμεταλλευόμενος την κατάρρευση του μετώπου μετά τη γερμανική εισβολή και την παράδοση των ελληνικών στρατευμάτων. Το γεγονός αυτό σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας περιόδου βουλγαρικής κατοχής σε τμήματα της Μακεδονίας και της Θράκης, με τραγικές συνέπειες για τους τοπικούς ελληνικούς πληθυσμούς.

Ιστορικό υπόβαθρο

Η Βουλγαρία, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, συμμάχησε με τις Δυνάμεις του Άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία). Αν και αρχικά είχε διατηρήσει ουδέτερη στάση, το Μάρτιο του 1941 προσχώρησε επίσημα στον Άξονα, επιτρέποντας τη διέλευση των γερμανικών στρατευμάτων από το έδαφός της προς την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία. Η φιλοδοξία της Βουλγαρίας να ανακτήσει εδάφη που θεωρούσε "ιστορικά δικά της" — ιδιαίτερα στη Μακεδονία και τη Θράκη — υπήρξε καταλυτικός παράγοντας της συμμετοχής της στον πόλεμο.

Η Γερμανία, αφού ξεπέρασε την αντίσταση της Γιουγκοσλαβίας και διέσπασε τη γραμμή Μεταξά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, έθεσε υπό τον έλεγχό της μεγάλο μέρος της ελληνικής επικράτειας. Μετά την παράδοση των ελληνικών στρατευμάτων, οι Γερμανοί παραχώρησαν τη διοίκηση της ανατολικής Μακεδονίας και της δυτικής Θράκης στους Βουλγάρους συμμάχους τους.

Η εισβολή – 20 Απριλίου 1941

Η είσοδος του βουλγαρικού στρατού στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε επίσημα στις 20 Απριλίου 1941, την ίδια ημέρα που ο στρατηγός Τσολάκογλου υπέγραφε τη συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς. Οι Βούλγαροι προήλασαν κυρίως στην ανατολική Μακεδονία και τη δυτική Θράκη, με στόχο την προσάρτηση αυτών των περιοχών και την ενίσχυση του βουλγαρικού στοιχείου.

Η υποδοχή δεν είχε καμία σχέση με την "απελευθέρωση" που προπαγάνδιζε η Σόφια. Οι Έλληνες κάτοικοι αντιμετώπισαν από την πρώτη στιγμή βίαιη καταστολή, επιβολή βουλγαρικής γλώσσας και διοίκησης, εκτοπίσεις και καταναγκασμούς.

Κατοχή και πολιτική βουλγαροποίησης

Η περίοδος της βουλγαρικής κατοχής (1941–1944) χαρακτηρίστηκε από εκτεταμένες διώξεις, εκβουλγαρισμό, λεηλασίες, καταστροφή σχολείων και εκκλησιών. Οι αρχές επιχείρησαν να επιβάλουν τη βουλγαρική γλώσσα, απαγόρευσαν τη χρήση των ελληνικών και μεθόδευσαν την αλλοίωση της εθνολογικής ταυτότητας της περιοχής.

Μεταξύ των σκληρότερων μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν ήταν:

Μαζικές εκτελέσεις και συλλήψεις υπόπτων για "αντιβουλγαρική" δράση.

Κατασχέσεις περιουσιών και απαλλοτριώσεις.

Εκτοπίσεις Ελλήνων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή περιοχές εντός της Βουλγαρίας.

Ίδρυση βουλγαρικών σχολείων και απαγόρευση της ελληνικής εκπαίδευσης.

Αντικατάσταση των ελληνικών τοπωνυμίων με βουλγαρικά.

Χιλιάδες Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες. Η τοπική οικονομία κατέρρευσε, ενώ η αντίσταση οργανώθηκε σταδιακά μέσω των πρώτων πυρήνων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στη Μακεδονία.

Η εξέγερση της Δράμας (Σεπτέμβριος 1941)

Μία από τις πιο αιματηρές συνέπειες της βουλγαρικής κατοχής ήταν η εξέγερση της Δράμας, τον Σεπτέμβριο του 1941, κατά την οποία Έλληνες πατριώτες ξεσηκώθηκαν εναντίον των κατοχικών αρχών. Η βουλγαρική απάντηση ήταν απίστευτα σκληρή: χιλιάδες εκτελέσεις, βασανισμοί και συλλήψεις, ενώ ολόκληρα χωριά καταστράφηκαν. Η εξέγερση αυτή καταγράφηκε ως η πρώτη αντιστασιακή ενέργεια στην κατεχόμενη Ελλάδα, με βαρύτατο τίμημα.

Το τέλος της κατοχής και η αποχώρηση

Η βουλγαρική κατοχή έληξε τον Οκτώβριο του 1944, όταν οι δυνάμεις του Άξονα άρχισαν να υποχωρούν από τα Βαλκάνια. Οι Βούλγαροι, αντιμετωπίζοντας την προέλαση του Κόκκινου Στρατού και την αλλαγή πολιτικής στη Σόφια, εγκατέλειψαν την Ελλάδα, συχνά καταστρέφοντας υποδομές και αφήνοντας πίσω μια κοινωνία ρημαγμένη.

Συμπεράσματα – Ιστορική μνήμη

Η βουλγαρική κατοχή της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (1941–1944) αποτελεί μια από τις πιο επώδυνες, αλλά συχνά λησμονημένες περιόδους της Κατοχής. Δεν ήταν απλώς μια στρατιωτική παρουσία, αλλά μια οργανωμένη προσπάθεια εθνικής εκκαθάρισης και εκβουλγαρισμού, που άφησε πίσω της βαθιές πληγές στον τοπικό πληθυσμό.

Η 20ή Απριλίου 1941 δεν είναι απλώς μια ημερομηνία στρατιωτικής κίνησης. Είναι η αρχή ενός μαρτυρίου για χιλιάδες Έλληνες, αλλά και μια υπενθύμιση της ανάγκης διατήρησης της ιστορικής μνήμης και της προάσπισης της εθνικής ταυτότητας.