Αγγελής Γοβιός
Ο Αγγελής Γοβιός, γνωστός και ως Γοβγίνας, γεννήθηκε το 1780 στη Λίμνη Ευβοίας. Το πραγματικό του επίθετο, σύμφωνα με την τοπική προφορική παράδοση, ήταν Τζουτζάς ή Τζοτζάς, επώνυμο που διατηρείται μέχρι σήμερα στη Λίμνη. Το παρατσούκλι "Γοβιός" ή "Γοβγίνας" πιθανώς προέρχεται από το όνομα του γνωστού ψαριού του γλυκού νερού, ίσως λόγω της ενασχόλησής του με τη θάλασσα.
Από νεαρή ηλικία, ο Γοβιός εντάχθηκε στους κλέφτες, αναπτύσσοντας αγνό χαρακτήρα και έντονη αίσθηση δικαιοσύνης. Δεν ανεχόταν την καταπίεση των φτωχών συμπατριωτών του, όχι μόνο από τους Οθωμανούς δυνάστες, αλλά και από τους ισχυρούς κοτζαμπάσηδες της περιοχής. Αυτές οι προστριβές τον οδήγησαν, γύρω στο 1817, να καταφύγει στα Ιωάννινα, όπου εντάχθηκε στη φρουρά του Αλή Πασά. Εκεί, μαζί με άλλους μελλοντικούς ηγέτες της Ελληνικής Επανάστασης, όπως ο Οδυσσέας Ανδρούτσος και ο Αθανάσιος Διάκος, εκπαιδεύτηκε στη στρατιωτική τέχνη. Η συμμετοχή του στη Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς τον έκανε ξακουστό για τη γενναιότητά του.
Η αναδιοργάνωση του στρατοπέδου στα "Βρυσάκια"
Ο Αγγελής Γοβιός έφτασε στα "Βρυσάκια" το Μάιο του 1821, όπου κατόρθωσε να οργανώσει, μέσα σε ελάχιστο διάστημα, το εκεί ελληνικό στρατόπεδο, και να μεταβάλει τους απειροπόλεμους Ευβοιώτες σε γενναίους και τολμηρούς στρατιώτες. Αυτοί κέρδισαν την πρώτη μεγάλη νίκη τους το καλοκαίρι του 1821 στην περιοχή των Μεσσαπίων - κοντά στα Ψαχνά - απέναντι στον οργανωμένο στρατό του Ομέρ Βρυώνη.
Στις 15 Ιουλίου 1821, ο Ομέρ Βρυώνης, αφού κατέλαβε τη Λιβαδειά, κατευθύνθηκε προς τα "Βρυσάκια" με 2.000 άντρες για να καταστείλει την επανάσταση στην Εύβοια. Ο Γοβιός, με μόλις 400 άνδρες, κατέλαβε τις στρατηγικές θέσεις και ανέθεσε σε έμπιστους πολεμιστές του, όπως ο Κώτσος Δημητρίου και ο Θανάσης Μπαλαλάς, την άμυνα στα ανατολικά και νότια σημεία του πεδίου της μάχης. Χάρη στην προσωπικότητα και τη στρατηγική του ικανότητα, ο Γοβιός οδήγησε τους Έλληνες σε μια σπουδαία νίκη έπειτα από επτά ώρες σφοδρής μάχης. Τρεις μέρες αργότερα, ο Ομέρ Βρυώνης επανήλθε, αλλά διαπίστωσε ότι οι Έλληνες είχαν υποχωρήσει στο χωριό Άγιος. Τότε, περιορίστηκε να κάψει τις καλύβες του στρατοπέδου στα "Βρυσάκια" και να επιστρέψει στη Χαλκίδα. Μόλις έφυγε ο εχθρός, ο Γοβγίνας έσπευσε να ανακαταλάβει το στρατόπεδο.
Τα σχέδιά του να προχωρήσει εναντίον της Καρύστου και ο θάνατός του
Στις αρχές του 1822, μετά την αποτυχία της πολιορκίας της Καρύστου, ο Γοβιός παρέμεινε ο κύριος ηγέτης της Επανάστασης στην Εύβοια. Στόχος του ήταν ο αποκλεισμός των Οθωμανών στη Χαλκίδα και η προετοιμασία για επίθεση κατά της Καρύστου. Ζήτησε ενισχύσεις από μαχητές του Ολύμπου που βρίσκονταν στις Σποράδες και από άλλους οπλαρχηγούς, συμπεριλαμβανομένου του αδελφού του, Αναγνώστη Γοβγίνα. Η συγκέντρωση των δυνάμεων είχε προγραμματιστεί για τη νύχτα της 28ης Μαρτίου στα "Βρυσάκια".
Ωστόσο, οι Οθωμανοί, έχοντας πληροφορηθεί για τη συνάντηση, έστειλαν 1.000 άντρες από τη Χαλκίδα να καταλάβουν τη στρατηγική τοποθεσία "Δύο Βουνά" κοντά στα Ψαχνά. Από εκεί, ένα απόσπασμα ιππέων κατευθύνθηκε προς τα "Βρυσάκια". Ο Γοβιός, αντιλαμβανόμενος τις κινήσεις των Οθωμανών, αποφάσισε να τους αντιμετωπίσει άμεσα, χωρίς να περιμένει την αυγή. Κατά την καταδίωξη του τουρκικού αποσπάσματος, όμως, έπεσε σε ενέδρα στα "Δύο Βουνά" και περικυκλώθηκε πλήρως. Στη μάχη που ακολούθησε, τόσο ο ίδιος όσο και ο αδελφός του Αναγνώστης σκοτώθηκαν, ενώ οι περισσότεροι Έλληνες στρατιώτες κατάφεραν να διαφύγουν.
Ο θάνατος του Αγγελή Γοβιού στις 28 Μαρτίου 1822 αποτέλεσε σημαντική απώλεια για την Επανάσταση στην Εύβοια. Η γενναιότητα, η στρατηγική του σκέψη και η αφοσίωσή του στον αγώνα για την ελευθερία τον καθιστούν μία από τις εξέχουσες μορφές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Δημοτικό τραγούδι
Το ακόλουθο δημοτικό τραγούδι που διασώζεται δείχνει τη σημαντικότητα της απώλειας του Αγγελή Γοβιού για την επανάσταση στην Εύβοια.
Για σένα, μωρ’ Αγγελή, κλαίει το Γριπονήσι
που χάθηκες κατακαμπής με όλο το γιουρούσι.
Εσύ δεν επολέμαγες μες στης Γραβιάς το χάνι
μ’ οχτώ χιλιάδες Γκέκηδες και βγήκες παλικάρι;
Μα οι Μπαλαλαίοι τα σκυλιά σού 'φαγαν το κεφάλι.
Σε κλαίει ούλ’ η Ρούμελη τ’ ήσουνα παλικάρι.
Σχόλια