Βάθεια Λακωνίας
Το 1700, κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο, πραγματοποιήθηκε η επίσημη απογραφή Γκριμάνι για το Βασίλειο του Μορέως. Οι Βενετοί κατέγραψαν συνολικά 212 κατοίκους, κατανεμημένους σε 54 οικογένειες. Οι λόγοι για την σημαντική αύξηση του πληθυσμού κατά τον 17ο αιώνα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα παραμένουν ασαφείς.
Στις 13 Απριλίου 1805, ο περιηγητής Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ πέρασε από τη Βάθεια στο δρόμο του για το Ταίναρο, χρησιμοποιώντας τον παραλιακό δρόμο. Η πορεία του διακόπηκε προσωρινά από μια ομάδα αρματωμένων Μανιατών, αλλά οι Μανιάτες οδηγοί του διαπραγματεύτηκαν την ασφαλή του διέλευση και τον ενημέρωσαν ότι η Βάθεια είχε διαιρεθεί σε δύο εχθρικές παρατάξεις για τα τελευταία 40 χρόνια. Εκτιμούσαν ότι περίπου 100 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί από την αρχή του πολέμου των κλαδιών. Ο Ληκ καταγράφει επίσης ότι η Βάθεια και τα περίχωρά της αποτελούνται από τρία γειτονικά χωριά.
Από το 1750 έως το 1900, οι κύριοι πυρήνες κατοίκησης, εκτός από το ίδιο το χωριό, ήταν διάφοροι οικισμοί που ήταν διάσπαρτοι σε όλη την περιοχή που ελέγχαν οι κλάδοι της Βάθειας και οι σύμμαχοί τους. Από τους οκτώ συνολικά κλάδους, οι τέσσερις μεγαλύτεροι—Καραμπατιάνοι, Μιχαλακιάνοι, Καλληδωνιάνοι και Κουτριγαρί—ζούσαν στη Βάθεια και τα περίχωρά της, ενώ οι υπόλοιποι περιορίζονταν κυρίως σε μερικούς από τους παραπάνω οικισμούς.
Στις 15 Αυγούστου 1806, οι εκπρόσωποι των κορυφαίων Μανιάτικων οικογενειών συγκεντρώθηκαν στο Μαραθονήσι για να ορκιστούν πίστη στον Μπέη της Μάνης, Αντώνιο Γρηγοράκη. Ανάμεσα στις οικογένειες που συμμετείχαν ήταν οι Μιχαλακιάνοι, Γεραντωνιάνοι, Καραμπατιάνοι και πολλές άλλες εκλεκτές οικογένειες. Η απόφαση να συγκεντρωθούν και να ορκιστούν πίστη στον Μπέη δείχνει ότι έληξε ο εμφύλιος πόλεμος που καταγράφηκε στην επίσκεψη του Ληκ την προηγούμενη χρονιά. Ήταν η μοναδική φορά που αναφέρονται οι Γεραντωνιάνοι. Αυτές οι οικογένειες είχαν καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της Μανιάτικης κοινωνίας από το 1764 έως την έκρηξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου.
Το 1829, ο πληθυσμός της Βάθειας ήταν 330 άτομα και παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό σταθερός μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αποτέλεσε περίοδο ακμής για τον οικισμό, με περίπου το 60% των σωζόμενων κτισμάτων να χρονολογούνται μεταξύ 1840 και 1900. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το χωριό απονεκρώθηκε σε μεγάλο βαθμό, με τον πληθυσμό του να μειώνεται σε μερικές δεκάδες κατοίκους. Το 1975, ο ΕΟΤ ανέλαβε την τουριστική αξιοποίηση της Βάθειας και μέχρι το 1977 είχε αγοράσει 35 κτίρια με 11ετή συμβόλαια. Ωστόσο, μέχρι το 1998, είχαν αποκατασταθεί μόνο 14 από αυτά, και το 2003, τα υπόλοιπα επιστράφηκαν στους ιδιοκτήτες τους με αποζημίωση.
Στις 15 Αυγούστου 1806, εκπρόσωποι πολλών διακεκριμένων Μανιάτικων οικογενειών συγκεντρώθηκαν στο Μαραθονήσι για να υπογράψουν όρκο πίστης στον Αντώνιο Γρηγοράκη, Μπέη της Μάνης. Η καταγραφή για τη Βάθεια ανέφερε: "Μιχαλακιάνοι, Γεραντωνιάνοι και Καραμπατιάνοι και τα περίχωρα, εμείς συμφωνούμε συλλογικά." Η κοινή απόφαση για τον όρκο πίστης ενδέχεται να σήμανε το τέλος του πολέμου που ανέφερε ο Ληκ το προηγούμενο έτος. Αυτή είναι η μοναδική αναφορά στους Γεραντωνιάνοι. Ο τοπικός κλαδικός πόλεμος που ξεκίνησε το 1764 ήταν ο καταλύτης για τον σχηματισμό των οικογενειών που κυριάρχησαν στην περιοχή από τον 19ο αιώνα μέχρι την σχεδόν πλήρη ερήμωση της περιοχής μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε αρκετά μέρη γύρω από το σύγχρονο χωριό, καθώς και σε άλλες περιοχές της τοπικής κοινότητας, υπάρχουν αποδείξεις για παλαιότερη κατοίκηση με τα μεγαλιθικά υπολείμματα οικιστικών συμπλεγμάτων. Τα πιο κοντινά στη σύγχρονη Βάθεια είναι τα Παλιόχωρα, τα Κστακιάνικα Καλύβια και η Παχιά. Αυτές ανήκουν στην κατηγορία των μεγαλιθικών κατασκευών, ονομαζόμενες έτσι από τα μεγάλα, πρόχειρα επεξεργασμένα πέτρινα μπλοκ που χρησιμοποιήθηκαν από τους κατασκευαστές.
Η Βάθεια είναι ένας τουριστικός προορισμός που δεν πρέπει να χάσετε. Ένα εκπληκτικό χωριό! Ξαφνικά, το βλέπετε μπροστά σας καθώς στρίβετε σε μια στροφή του δρόμου στη χερσόνησο της Μάνης. Από το σημείο του λόφου, η Βάθεια προσφέρει μια επιβλητική θέα στη θάλασσα. Είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα παραδοσιακής Μανιάτικης αρχιτεκτονικής και θησαυρός στην ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής γενικότερα. Αφήστε το αυτοκίνητό σας στην άκρη του δρόμου και περπατήστε στα στενά δρομάκια του χωριού.
Οι πύργοι και τα πύργια στέκονται δίπλα-δίπλα και οι στενές λωρίδες περνούν ανάμεσά τους. Εκτός από μια εκκλησία και μια πλατεία, το χωριό είχε οχυρωμένα σπίτια και πύργους με μικρά παράθυρα, πολεμίστρες και καταρράκτες για να είναι έτοιμο για μάχη σε κάθε στιγμή αν εμφανιζόταν εχθρός. Ήταν, στην ουσία, μια αδιαπέραστη οχυρωματική θέση.
Η οικοδομική δραστηριότητα ήταν έντονη τον 18ο αιώνα και η Βάθεια έφτασε στο αποκορύφωμά της τον 19ο αιώνα. Ο πλούτος του χωριού προερχόταν κυρίως από την πειρατεία. Το χωριό εγκαταλείφθηκε και ερειπώθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα, αλλά αναστήθηκε όταν η Ελληνική Τουριστική Επιτροπή αποκατέστησε τους πύργους και τα πύργια, μετατρέποντάς τα σε μικρά ξενοδοχεία και καταλύματα. Δέκα χρόνια αργότερα οι πύργοι πέρασαν στους κληρονόμους των αρχικών τους ιδιοκτητών, μόνο για να εγκαταλειφθούν ξανά, καθώς η ιστορία επαναλήφθηκε.
Σχόλια