Κωνσταντίνος Κατσίφας (Βουλιαράτι, 3 Σεπτεμβρίου 1983 – 28 Οκτωβρίου 2018)

Ο Κωνσταντίνος Κατσίφας (Βουλιαράτι, 3 Σεπτεμβρίου 1983 – Βουλιαράτι, 28 Οκτωβρίου 2018) ήταν Έλληνας βορειοηπειρώτικης καταγωγής, από το μειονοτικό χωριό Βουλιαράτι της Βορείου Ηπείρου. Σκοτώθηκε έπειτα από ανταλλαγή πυροβολισμών με Αλβανούς αστυνομικούς, ανήμερα της επετείου της 28ης Οκτωβρίου, γεγονός που προκάλεσε αναταραχή στην κοινή γνώμη της Ελλάδας και της Αλβανίας.

Είχε γεννηθεί στο Βουλιαράτι από Έλληνες γονείς της και σε ηλικία επτά ετών, το 1990, εγκαταστάθηκε μαζί με την οικογένειά του (είχε τρεις αδελφές) στην Αθήνα, όπου και μεγάλωσε. Εργαζόταν ως σιδεράς και σε εποχιακές δουλειές και είχε υπηρετήσει στον ελληνικό στρατό. Είχε παντρευτεί σε νεαρή ηλικία και είχε αποκτήσει μια κόρη.

Οι δύο εκδοχές της δολοφονίας

Σύμφωνα με την οικογένειά του, το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 2018, ο Κατσίφας διαπληκτίστηκε στην κεντρική πλατεία του χωριού με έναν Αλβανό αστυνομικό ο οποίος του ζήτησε το λόγο γιατί είχε μόλις ζωγραφίσει μια ελληνική σημαία στον τοίχο του ελληνικού σχολείου. Ο Κατσίφας έφυγε για λίγο από την πλατεία για να πάει στο σπίτι του και να πάρει το αυτόματο όπλο Καλάσνικοφ που είχε στη κατοχή του. Γυρίζοντας, άρχισε να πυροβολεί στον αέρα, προς εκφοβισμό των αστυνομικών. Ύστερα από ανταλλαγή πυροβολισμών ο Κατσίφας διέφυγε προς τα κοντινά βουνά. Οι αστυνομικοί ειδοποίησαν το σώμα ειδικών δυνάμεων της Αλβανίας, τη Renea, να έρθουν προς ενίσχυσή τους. Οι ειδικές δυνάμεις, με την βοήθεια εκπαιδευμένου σκύλου, έφτασαν στα ίχνη του Κατσίφα, ο οποίος, αν και είχε ήδη φτάσει στην κορυφή Τσούκλισα της περιοχής, προτίμησε να γυρίσει πίσω, προς το χωριό, όπου και συναντήθηκε με το απόσπασμα της Renea. Ύστερα από λίγο ο Κατσίφας έπεσε νεκρός.

Η σορός και η ιατροδικαστική εξέταση

Η άρνηση των αλβανικών αρχών να παραχωρήσουν τη σορό στις ελληνικές οδήγησε σε κύκλο αντιπαραθέσεων μεταξύ των δύο πλευρών. Όταν αυτό τελικώς επιτεύχθηκε, η εξέταση διενεργήθηκε από τον ιατροδικαστή Θεόδωρο Βουγιουκλάκη σε χρονικά περιορισμένο διάστημα (περίπου 5 λεπτά) και ουσιαστικά δεν κατέστη εφικτή λόγω των επεμβάσεων των αλβανικών ιατροδικαστικών αρχών (πλύση της σορού και συρραφή των τραυμάτων) αλλά και της απώλειας στοιχείων που θα μπορούσαν να είχαν οδηγήσει σε ιατροδικαστικές εκτιμήσεις. Παρ' όλα αυτά, ο Έλληνας ιατροδικαστής κατόρθωσε να διαπιστώσει ότι ο Κατσίφας δέχτηκε δύο σφαίρες στην καρδιά από απόσταση περίπου 25 μέτρων, χωρίς κανένα άλλο σημαντικό πλήγμα.

Η σορός του Κατσίφα παραδόθηκε στους οικείους του για ταφή, στις 7 Νοεμβρίου.

Κηδεία

Η κηδεία του Κατσίφα έγινε στις 8 Νοεμβρίου κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας. Παραβρέθηκε πλήθος κόσμου από διάφορα σημεία της Ελλάδας. Τα έξοδα της κηδείας καλύφθηκαν από τον Δήμο Δρόπολης. Στην κηδεία, συνέρρευσαν αρκετοί εξτρεμιστές εθνικιστές από όλη την Ελλάδα, και ακούστηκαν συνθήματα κατά της Αλβανίας και της Βαρντάρσκα Μπανόβινα.

Η Αλβανία δεν επέτρεψε σε 52 άτομα την είσοδο τους στην χώρα για να παρευρεθούν στην κηδεία.

Στην κηδεία παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων οι βουλευτές της μειονότητας Βαγγέλης Ντούλες και Βαγγέλης Τάβος, από την Ελλάδα οι βουλευτές Σάββας Αναστασιάδης και Βασίλης Γιόγιακας, από την Κύπρο η ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Αλληλεγγύης Ελένη Θεοχάρους και η ηγεσία της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία.

Ο ιστότοπος www.e-grammes.grd έγραψε: 

H ομόφωνη απόφαση του Δήμου Δρόπολης, στην Βόρεια Ήπειρο, να κηδευθεί δημοσία δαπάνη ο ήρωας Κωνσταντίνος Κατσίφας ήταν μια κίνηση υψηλού συμβολισμού. Και αυτό, διότι ένα θεσμικό όργανο της αλβανικής πολιτείας, ένας αυτοδιοικητικός οργανισμός της, αφενός αναγνώρισε την προσφορά του δολοφονηθέντος συμπατριώτη μας προς το κοινωνικό σύνολο και αφετέρου έδωσε το μήνυμα αγανάκτησης της τοπικής κοινωνίας για τον άδικο θάνατό του.

Ο Κωνσταντίνος Κατσίφας αποδείχθηκε ότι ούτε τρελός ήταν, ούτε χασισέμπορος, ούτε εξτρεμιστής, ούτε πιστολέρο. Και την αλήθεια αυτή την ανέδειξαν οι ίδιοι οι συμπατριώτες του, τόσο από το χωριό του, όσο και από την υπόλοιπη Βόρεια Ήπειρο, που βρέθηκαν στους Βουλιαράτες για να τον συνοδεύσουν στην τελευταία κατοικία του. Αναδείχθηκε με τα λόγια και τις πράξεις τους, αφού όλοι είχαν να πουν από μια καλή κουβέντα για τον Κωνσταντίνο. Ότι βοηθούσε τους γέροντες κατοίκους του χωριού του και των γύρω περιοχών, ότι έτρεχε παντού για να επιδιορθώσει, να μεταφέρει, να ψωνίσει, να προφυλάξει ανθρώπους αδύναμους και ανήμπορους.

Αλλά και για το πόσο πολύ αγαπούσε την πατρίδα του, την Ελλάδα, και έκανε οτιδήποτε μπορούσε ώστε, στο πλαίσιο των κεκτημένων δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας, να αναδείξει την Ιστορία και τον πολιτισμό της ιδιαίτερης πατρίδας του. Πάντα με την αγωνία για το δύσκολο παρόν και το απαισιόδοξο μέλλον της περιοχής, που βιώνει την φυγή των περισσότερων νέων κατοίκων της στην Ελλάδα. Οι γονείς του είχαν επιλέξει να επιστρέψουν οριστικά στο χωριό τους προκειμένου να ζήσουν εκεί τα τελευταία χρόνια της ζωής τους και ο ίδιος, τους δύσκολους μήνες του ηπειρωτικού χειμώνα, τους συμπαραστεκόταν μένοντας τον περισσότερο καιρό μαζί τους, βοηθώντας τους στην δύσκολη αλλά αξιοπρεπή ζωή τους.

Είναι αλήθεια ότι η δραστηριότητα του Κωνσταντίνου ενοχλούσε τους Αλβανούς. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που τον είχαν απειλήσει και προειδοποιήσει ότι δεν θα είχε καλά ξεμπερδέματα. Αποκορύφωμα αυτών των πρακτικών ήταν το βίντεο που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, μετά την δολοφονία του, όπου οπλοφόροι Αλβανοί πυροβολούν στον αέρα και αναφέρονται στο πρόσωπό του. Ένα βίντεο που γυρίστηκε αρκετούς μήνες πριν από τον θάνατό του! Παρ’ όλα αυτά, ο Κωνσταντίνος επέλεξε να κάνει το καθήκον του, αυτό που του πρόσταζαν η ελληνική ψυχή του, η γονεϊκή διδαχή και το κάλεσμα της Ιστορίας. Και έμεινε πιστός σε αυτά μέχρι το τέλος.

Ο Κωνσταντίνος Κατσίφας δεν είναι απλά ένας μάρτυρας. Είναι ένας ήρωας, όπως εύστοχα τους διακρίνει στο έργο του ο Ίων Δραγούμης. Δεν θυσιάστηκε παθητικά περιμένοντας το μοιραίο, όπως συμβαίνει με τις περιπτώσεις των μαρτύρων, αλλά θυσιάστηκε ενεργητικά πολεμώντας μέχρι το τέλος για τα ιδανικά και τις αξίες του. Αν ήθελε, θα μπορούσε να πάρει μαζί του στον άλλον κόσμο και κάποιους από τους διώκτες του. Η εκπαίδευσή του ήταν τέτοια που, αν ήθελε, θα το έκανε.

Δεν το θέλησε, διότι το ηρωικό πνεύμα δεν σφυρηλατείται με κριτήρια ποσοτικά, αλλά ποιοτικά. Ο ήρωας επιτελεί ασυνήθιστες, αξιοθαύμαστες και αξιέπαινες δράσεις, που διακρίνονται για την ταυτοποίησή τους με το γενικότερο πολιτισμικό πλαίσιο αξιών της κοινωνίας στην οποία μετέχει και είναι γενικώς αποδεκτές από το σύνολο των μελών της. Η περίπτωση του Κωνσταντίνου Κατσίφα θυμίζει έντονα αυτήν του Θεόφιλου Γεωργιάδη στην Κύπρο μας. Και αυτός έπεσε νεκρός από δολοφονικές σφαίρες. Κι αυτός ενοχλούσε με τις δικές του δραστηριότητες, Τούρκους και Ελλαδίτες!

Η μνήμη του Κωνσταντίνου θα παραμείνει αιώνια, όπως κάθε ηρωικής μορφής. Είναι φυσιολογικό για μια κοινωνία που δείχνει να χάνει τα ηθικά και πολιτισμικά ερείσματά της με το παρελθόν και στο παρόν αναζητεί πρότυπα ώστε να πορευθεί με αξιώσεις στο μέλλον. Και τέτοια πρότυπα σφυρηλατούν προσωπικότητες, όπως αυτή του Κωνσταντίνου! Πρότυπα για τα νεαρά κυρίως μέλη της, αλλά και μορφές εξιλέωσης για μια κοινωνία που θα τους φορτώσει τις ενοχές από την δική της αδυναμία να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εποχής της./