ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ - Η φράση από το χθες στο σήμερα

ENGLISH

More / Αποφθέγματα

Η αρχαία ελληνική ρηματική φράση «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» ήταν η απάντηση του Λεωνίδα, βασιλιά της Αρχαίας Σπάρτης στον Πέρση βασιλιά όταν ζήτησε να παραδοθούν οι Λακεδαιμόνιοι, λίγο πριν την μάχη των Θερμοπυλών.

Ετυμολογία

Ετυμολογικά οι λέξεις μολών και λαβέ παράγονται από τα αρχαία ρήματα βλώσκω «πηγαίνω, έρχομαι - φτάνω, περνώ», στη συγκεκριμένη περίπτωση από το θέμα μολ- του αορίστου β' του ρήματος) και λαμβάνω (τύπος προστακτικής τού αορίστου β΄). Είναι αξιοσημείωτο ότι στην τσακωνική διάλεκτο το ρήμα μόλω επιβιώνει μέχρι σήμερα με τη σημασία «έρχομαι»

Corpus paroemiographorum Graecorum, ed. E.L. a Leutsch et F.G ..., Τόμος 2

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο

Ο Πλούταρχος στα Ηθικά - Αποφθέγματα Λακωνικά 225b-10 μάς παραδίδει όλην την στιχομυθία μεταξύ Ξέρξου και Λεωνίδος. 

Ἀποφθέγματα Λακωνικά

225b-10 ]Ξέρξου δὲ γράψαντος αὐτῷ «Ἔξεστί σοι μὴ θεομα-

χοῦντι, μετ´ ἐμοῦ δὲ τασσομένῳ τῆς Ἑλλάδος μοναρ-

χεῖν» ἀντέγραψεν «Εἰ τὰ καλὰ τοῦ βίου γινώσκοις,

ἀπέστης ἂν τῆς τῶν ἀλλοτρίων ἐπιθυμίας• ἐμοὶ δὲ

κρείσσων ὁ ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος θάνατος τοῦ μοναρχεῖν

τῶν ὁμοφύλων.».

Πάλιν δὲ τοῦ Ξέρξου γράψαντος «Πέμψον τὰ

ὅπλα», ἀντέγραψε «μολὼν λαβέ.»

10. Όταν ο Ξέρξης του έγραψε: «Έχεις τη δυνατότητα

να µην τα βάλεις µε τους θεούς, να ταχθείς µε το µέρος µου

και να γίνεις μονάρχης στην Ελλάδα», του απάντησε µε

επιστολή: «Αν ήξερες τι είναι το καλό στη ζωή, θα απείχες

απὀ τα να επιθυμείς ξένα πράγματα. Για μένα, είναι κα-

λύτερο να πεθάνω για την Ελλάδα παρά να είµαι μονάρχης

στους ομόφυλούς µου».

Όταν πάλι ο Ξέρξης του έγραψε: «Στείλε τα όπλα

σου», απάντησε γραπτώς: «Έλα να τα πάρεις).

... το δ' ελεύθερον το έμψυχον κρίναντες μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους ... 

μάς προτρέπει ο Θουκιδίδης και πραγματικά η Ελευθερία είναι καρπός

τής Γενναιότητος, τής Αυταπαρνήσεως και τού Ευψύχου. 

Στις μέρες μας, λανθασμένα, η απόδοση τού νοήματος τής ιστορίκής φράσης είναι έλα να τα πάρεις 

στα δε αγγλικά come and get it (το συναντήσαμε στην ξένη ταινία οι 300) .Εάν ο Λεωνίδας ήθελε να 'πεί έλα να τα πάρεις θα έλεγε ΕΛΘΩΝ ΛΑΒΕ. Εκφράζει την Πεμπτουσία τής Πολεμικής Αρετής τών Ελλήνων, τής Έννοιας τής Ελευθερίας και τού Φιλοτίμου Ήθους τής Ελληνικής Προσωπικότητας. Ένα σημαντικό στοιχείο, που πρέπει να τονιστεί, είναι πως οι πόλεμοι παρουσιάζουν ενδιαφέρον μόνο για τους ελεύθερους ανθρώπους και ουχί για τους δούλους, οι δούλοι είτε νικήσουν είτε ηττηθούν, δούλοι θα παραμείνουν. 

Γλωσσολογική Εξήγηση 

Η φράση «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» είναι στα κλασικά ελληνικά του Πλούταρχου και δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τη δωρική διάλεκτο που θα χρησιμοποιούσε ο Λεωνίδας. Η μορφή «ἔμολον» καταγράφεται στα δωρικά ως αόριστος για το εἷρπον, «να πάω, να έρθω».

Η φράση είναι συμμετοχική και η μετάφραση θα ήταν "όταν έρθεις, πάρε το!" Αυτή η χρήση της μετοχής είναι γνωστή ως περιστασιακή μετοχή στη γραμματική της κλασικής ελληνικής, δηλαδή η μετοχή δίνει μια περίσταση (η ερχόμενη) συνοδός στο κύριο ρήμα (η λήψη). .Είναι μια μορφή υποταξίας Αυτή η κατασκευή συνήθως (αλλά όχι πάντα) εμφανίζεται μέσα στην αφηγηματική λογοτεχνία.

Η πρώτη λέξη, «μολών» είναι ενεργητική μετοχή αορίστου (αρσενικό, ονομαστική, ενικός) του ελληνικού ρήματος βλώσκω («έρχομαι»).

Το στέλεχος του αοριστού είναι μολ- (το παρόν στέλεχος στο βλώ- είναι το κανονικό αντανακλαστικό του μλώ-, από μια λεκτική ρίζα που ανακατασκευάζεται ως *μελα-, *μλο-, «να εμφανίζεται»). Η μετοχή αορίστου χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που έχει ολοκληρωθεί μια ενέργεια. Αυτή είναι μια απόχρωση που υποδεικνύει ότι η πρώτη ενέργεια (η έλευση) πρέπει να προηγείται της δεύτερης (η λήψη).

Το μολόσκω έχει σχέση με τον μόγο = κόπος , το μόλις, παράγωγο τού μολόσκω,  δεν είναι χρονικό αλλά τροπικό και σημαίνει με κόπο,  σημαίνει πηγαίνω κάπου με κόπο αφού προηγουμένως έχω 'βρεί τα ψυχικά αποθέματα.  Σε λανθάνων υποθετικό λόγο ΜΟΛΩΝ (εάν 'βρεις τα ψυχικά αποθέματα έλα) ΛΑΒΕ (και πάρτα) (σήμερα λέμε : εάν σού κοτάει - εάν σού βαστάει έλα) 

Όταν ο Ξέρξης έγραψε ξανά, «Παράδωσε τα όπλα σου», ο Λεονίδας απάντησε: «Έλα να τα πάρεις». (μτφρ. Frank Cole Babbitt, 1931).

Η ανταλλαγή "μηνυμάτων" μεταξύ του Λεωνίδα και του Ξέρξη αναφέρεται σε μια συλλογή ρήσεων του Λεωνίδα πριν από τη Μάχη των Θερμοπυλών (51.2–15).

Η κύρια πηγή για τα γεγονότα της μάχης είναι ο Ηρόδοτος. Σύμφωνα με την αφήγηση του, οι Σπαρτιάτες κράτησαν τις Θερμοπύλες για τρεις ημέρες, και αν και τελικά νικήθηκαν, προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στον περσικό στρατό. Το πιο σημαντικό, αυτό καθυστέρησε την πρόοδο των Περσών προς την Αθήνα, παρέχοντας επαρκή χρόνο για την εκκένωση της πόλης στο νησί της Σαλαμίνας. Αν και μια τακτική ήττα, οι Θερμοπύλες χρησίμευσαν ως στρατηγική και ηθική νίκη, εμπνέοντας τις ελληνικές δυνάμεις να νικήσουν τους Πέρσες στη μάχη της Σαλαμίνας αργότερα το ίδιο έτος και στη μάχη των Πλαταιών ένα χρόνο αργότερα.

Σύγχρονη χρήση

Η σύγχρονη χρήση του «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» ως στρατιωτικό σύνθημα φαίνεται να προέρχεται από το Βασίλειο της Ελλάδας κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ή τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο. Το σύνθημα βρίσκεται στο έμβλημα του Α΄ Σώματος Στρατού και της Β' Μεραρχίας Πεζικού Κύπρου (1940). Η φράση γράφτηκε στο μνημείο των Θερμοπυλών (1955), χρησιμοποιώντας μια αρχαϊκή γραφή που θα ήταν κατάλληλη για την εποχή των Περσικών Πολέμων.

Κατά τη διάρκεια τον Απελευθερωτικός Αγώνας της Κύπρου, ο Έλληνας ηγέτης Γρηγόρης Αυξεντίου στις 3 Μαρτίου 1957 περικυκλώθηκε από βρετανικές δυνάμεις έξω από το μυστικό του κρησφύγετο κοντά στη Μονή Μαχαιρά κοντά στον Λαζανιά της Λευκωσίας Τα βρετανικά στρατεύματα του ζήτησαν να παραδώσει τα όπλα του, αλλά ο Αυξεντίου φώναξε «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» σε απάντηση. Μη μπορώντας να τον διώξουν και να υποστούν πολλές απώλειες, οι βρετανικές δυνάμεις κατέφυγαν να ρίξουν βενζίνη στο κρησφύγετό του και να το κάψουν.

To 2010 το metal συγγρότημα από την Κύπρο Arryan Path "εύγαλε το τραγούδι Molon Lave «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» για την μάχη των Θερμοπυλών. 

Η Molon Lave Records είναι η πρωτοποριακή Heavy Metal Label από την Ελλάδα, με πλούσια δράση στον χώρο. 

Ιδρύθηκε από τον Γιώργο Οσμάκ και τον Αντώνη Δελαπόρτα. Μία από τις σημαντικότερες ελληνικές εταιρείες που μπορεί να πιστωθεί για τη διαμόρφωση του ''ελληνικού ήχου'' του black και death metal. Το στούντιο που χρησιμοποιήθηκε για όλες σχεδόν τις κυκλοφορίες τους ονομαζόταν επίσης ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ (Molon Lave) που αργότερα έγινε γνωστό ως Storm Studios. Η δισκογραφική συνδέθηκε επίσης με ένα δισκάδικο που ονομάζεται ''Go... Underground'' που βρίσκεται στην Αθήνα, Ελλάδα. Το Molon Lave έκλεισε το 1995 λόγω της αναχώρησης του George Osmak στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Επανενεργοποιήθηκε το 2013.

Το «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» στην αγγλική γλώσσα «Come and take it» είναι ένα ιστορικό σύνθημα, που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1778 στο Fort Morris της Τζόρτζια κατά την Αμερικανική Επανάσταση και το 1835 στη Μάχη του Gonzales κατά την επανάσταση του Τέξας.

Αμερικανικός Επαναστατικός Πόλεμος

Ιστορικός δείκτης του Fort Morris με "«Come and take it»!"

Το Sunbury, Georgia, είναι πλέον μια πόλη-φάντασμα, παρόλο που στο παρελθόν δραστηριοποιούνταν ως λιμάνι, που βρίσκεται ανατολικά του Hinesville της Georgia. Το Fort Morris κατασκευάστηκε στο Sunbury από την αρχή του Continental Congress. Ένα απόσπασμα Βρετανών στρατιωτών προσπάθησε να καταλάβει το φρούριο στις 25 Νοεμβρίου 1778. Το αμερικανικό απόσπασμα στο Φορτ Μόρις ηγήθηκε από τον συνταγματάρχη Τζον Μακίντος (περ. 1748–1826). Οι Αμερικανοί αριθμούσαν μόνο 127 ηπειρωτικούς στρατιώτες συν πολιτοφύλακες και ντόπιους πολίτες. Το ίδιο το φρούριο κατασκευάστηκε ωμή και δεν μπορούσε να αντέξει καμία συντονισμένη επίθεση.

Ο Βρετανός διοικητής, συνταγματάρχης Φιούζερ, απαίτησε την παράδοση του Φορτ Μόρις με γραπτό σημείωμα προς τους Αμερικανούς αντάρτες. Αν και ξεπερνούσε σαφώς αριθμητικά (είχε μόνο περίπου 200 άνδρες συν πυροβολικό), η προκλητική γραπτή απάντηση του συνταγματάρχη McIntosh στη βρετανική απαίτηση περιλάμβανε την ακόλουθη γραμμή: "Όσον αφορά την παράδοση του οχυρού, λάβετε αυτή τη λακωνική απάντηση: «Come and take it»". Οι Βρετανοί αρνήθηκαν να επιτεθούν, σε μεγάλο βαθμό λόγω της έλλειψης πληροφοριών σχετικά με άλλες δυνάμεις στην περιοχή. Ο συνταγματάρχης Φιούζερ πίστευε ότι μια πρόσφατη αψιμαχία στην περιοχή, σε συνδυασμό με το θαρραλέο του συνταγματάρχη Μακίντος, μπορεί να αντανακλούσε ενισχύσεις και έτσι οι Βρετανοί αποχώρησαν.

Οι Βρετανοί επέστρεψαν τον Ιανουάριο του 1779 με μεγαλύτερη δύναμη. Αργότερα κατέκτησαν και έλεγξαν σχεδόν όλη τη Γεωργία για τα επόμενα χρόνια. Η περιφρόνηση του συνταγματάρχη McIntosh ενέπνευσε άλλους Αμερικανούς αντάρτες καθώς ο Επαναστατικός Πόλεμος μετακινήθηκε προς τις Καρολίνες και μετά βόρεια.

Το Fort Morris Historical Marker βρίσκεται στο Martin Road, Midway, Georgia. Βρίσκεται στο κέντρο επισκεπτών για την Ιστορική τοποθεσία του Fort Morris. Το κέντρο βρίσκεται στην οδό Fort Morris Road, στο τέλος της εθνικής οδού Colonels Island (Georgia Route 38). Ο μαρκαδόρος μνημονεύει τη μάχη και σημειώνει το "Έλα να το πάρεις!" απάντηση.

Σε αναγνώριση της ανδρείας του στην υπεράσπιση του Fort Morris, ο McIntosh έλαβε ένα ξίφος από το νομοθετικό σώμα της Γεωργίας με τις λέξεις "Come and Take It" χαραγμένες στη λεπίδα. Ο McIntosh υπηρέτησε αργότερα στον πόλεμο του 1812 ως Αμερικανός Στρατηγός, προστατεύοντας ακόμα την ακτή της Τζόρτζια. Υπηρέτησε τιμητικά, λαμβάνοντας τιμές από την πόλη της Σαβάνας για την υπηρεσία του

Επανάσταση του Τέξας

Τον Ιανουάριο του 1831, ο Green DeWitt έγραψε στον Ramón Músquiz, τον κορυφαίο πολιτικό αξιωματούχο του Bexar, και ζήτησε οπλισμό για την υπεράσπιση της αποικίας του Gonzales. Αυτό το αίτημα ικανοποιήθηκε με την προμήθεια ενός ισπανικής κατασκευής χάλκινου πυροβόλου έξι λιβρών υπό την προϋπόθεση ότι θα επιστραφεί όταν του ζητηθεί, καθώς η αποικία είχε επίσης ένα πολύ μικρότερο πυροβόλο από χυτοσίδηρο διαμετρήματος περίπου μίας λίβρας. Ο James Tumlinson, Jr. υπέγραψε για την παραλαβή του πυροβόλου των έξι λιβρών στις 10 Μαρτίου 1831, στο Bexar.

Στη μικρή αψιμαχία το 1835, γνωστή ως Μάχη του Γκονζάλες - η πρώτη χερσαία μάχη της Επανάστασης του Τέξας εναντίον του Μεξικού - μια μικρή ομάδα Τεξανών αντιστάθηκε επιτυχώς στις μεξικανικές δυνάμεις που είχαν εντολή από τον συνταγματάρχη Domingo de Ugartechea να καταλάβουν το δανεισμένο κανόνι μετά τους Τεξανούς. είχε αρνηθεί να το επιστρέψει όταν του ζητήθηκε.

Ως σύμβολο περιφρόνησης, η Caroline Zumwalt και η Eveline DeWitt, νεαρές γυναίκες από το Gonzales, έφτιαξαν μια σημαία με τη φράση «έλα να το πάρεις» (ισπανικά: Ven y tómalo) είτε πάνω είτε κάτω από το κανόνι, είτε μόνο κάτω από το κανόνι που είχαν δανειστεί τέσσερα χρόνια νωρίτερα από Μεξικανούς αξιωματούχους. Αυτό ήταν το ίδιο μήνυμα που εστάλη στη μεξικανική κυβέρνηση όταν είπαν στους Τεξανούς να συμμορφωθούν με τον όρο του δανείου και να επιστρέψουν το κανόνι. Η άρνηση του Τεξανού να το κάνει οδήγησε στη μεξικανική προσπάθεια να ανακτήσει το κανόνι χρησιμοποιώντας στρατιωτική δύναμη.

Η αρχική σημαία χάθηκε λίγο μετά τη μάχη. Εικαστικά αντίγραφα της αρχικής σημαίας μπορείτε να δείτε στο Καπιτώλιο της Πολιτείας του Τέξας, στο Μουσείο Ιστορίας του Κρατικού Τέξας Bob Bullock, στο Sam Houston State University CJ Center, στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Ελ Πάσο, στο κτίριο της Στρατιωτικής Ακαδημίας Πεζοναυτών, στη Σχολή Hockaday. Hoblitzelle Auditorium, και στη βιβλιοθήκη Perkins στο Πανεπιστήμιο Duke.

Αμερικάνικος Εμφύλιος πόλεμος

Στις 12 Οκτωβρίου 1864, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας Φράνκλιν-Νάσβιλ, ο Συνομοσπονδιακός στρατηγός J. B. Hood έγραψε στον διοικητή της Ένωσης στη Ρεσάκα της Τζόρτζια, απαιτώντας «άμεση και άνευ όρων παράδοση». Αυτός ο αξιωματικός, ο συνταγματάρχης Clark R. Weaver, απέρριψε το αίτημα και ολοκλήρωσε την απαντητική του επιστολή, "Κατά τη γνώμη μου, μπορώ να κατέχω αυτήν τη θέση. Εάν το θέλετε, ελάτε να το πάρετε".

Προσαρμοσμένες χρήσεις

Η πρώτη γνωστή τροποποιημένη έκδοση, από τη δεκαετία του 1990, αντικαθιστά το κανόνι με ένα τουφέκι M16 και παρουσιάστηκε σε μια συγκέντρωση για τα δικαιώματα στην Αριζόνα μετά την ανακοίνωση του Προέδρου George H. W. Bush ότι ορισμένοι τύποι πυροβόλων όπλων και εξαρτημάτων πυροβόλων όπλων θα απαγορευθούν. Εμφανίστηκε σε μια σειρά από μεταγενέστερες συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις εκστρατείας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, και τώρα βρίσκεται σε μια ιδιωτική συλλογή.

\Μνημείο, Gonzales, Τέξας

Το 2002, δημιουργήθηκε μια έκδοση της σημαίας που απεικόνιζε ένα τυφέκιο Barrett .50 BMG. Άλλες εκδοχές έχουν απεικονίσει διάφορα πυροβόλα όπλα, ακόμη και άλλα αντικείμενα αγαπητά στην καρδιά των σημαιοφόρων. Κατά τη διάρκεια των τελικών του Κυπέλλου Stanley του 2000, τουλάχιστον ένας οπαδός των Dallas Stars είχε δημιουργήσει ένα αντίγραφο της σημαίας με το Stanley Cup να αντικαθιστά το κανόνι. τα αστέρια ήταν οι υπερασπιστές πρωταθλητές εκείνη τη χρονιά.

Το πασίγνωστο και δημοφιλές σε παγκόσμιο επίπεδο Heavy Metal συγκρότημα των Metallica, με δεκάδες εκατομμύρια πωληθέντες δίσκους όλα αυτά τα χρόνια που βρίσκεται σε μουσική δράση, to 2016 έδωσε στην δημοσιότητα ένα βίντεο το οποίο σχετίζεται με την διαφήμιση της νέας δισκογραφικής του δουλειάς..

Στο βίντεο αυτό απεικονίζεται ο τραγουδιστής και κιθαρίστας του συγκροτήματος Τζέιμς Χέτφιλντ να φοράει μπλούζα στην οποία αναγράφεται η φράση "ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ", συνοδευόμενη από μία Σπαρτιατική περικεφαλαία και από κάτω μεταφρασμένη η εν λόγω φράση στα αγγλικά.

Με μάσκα «Μολών Λαβέ» βουλευτής των Ρεπουμπλικανών Marjorie Taylor Greene 

Ο μουσικός της ροκ Ted Nugent ηχογράφησε και κυκλοφόρησε ένα κομμάτι το 2021 με τίτλο "Come and Take It" για το άλμπουμ του 2022 Detroit Muscle.

Μερικές παραλλαγές της σημαίας δημιουργήθηκαν το 2023 και το 2024 κατά τη διάρκεια της διαμάχης μεταξύ της Πολιτείας του Τέξας και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ σχετικά με την υπέρβαση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, την έλλειψη επιβολής των συνόρων και την αδυναμία τήρησης των ισχυόντων νόμων για τη μετανάστευση. Το σχέδιο της σημαίας μιμούνταν τη σημαία Gonzales, εκτός από το ότι είχε μια μαύρη σιλουέτα από σύρμα κοντσερτίνας που καλύπτεται στο μπροστινό μέρος, σε λευκό φόντο. Χρησιμοποιήθηκε μια παραλλαγή του συνθήματος, «ΕΛΑ ΚΑΙ ΚΑΤΕΒΑΣΕ ΤΟ». Άλλες παραλλαγές αυτού του σχεδίου σημαίας περιελάμβαναν συρματοπλέγματα αντί για σύρμα κονσέρτινας, το αρχικό σλόγκαν και «ΕΛΑ ΚΑΙ ΚΟΨΕ ΤΟ».

Σχετικά με την απαγόρευση του Flipper Zero το 2024 στον Καναδά, ο ερευνητής ασφαλείας Wesley McGrew απάντησε στο tweet του François-Philippe Champagne, του Καναδού Υπουργού Καινοτομίας, Επιστήμης και Βιομηχανίας, σχετικά με τη συσκευή με ένα μιμίδιο "Come And Take It" που περιστρέφεται από το δημοφιλές ελευθεριακό σύνθημα. .