Η Μάχη του Τρικαμάρου, 15 Δεκεμβρίου 533
Μάχη του Τρικαμάρου
Στις 15 Δεκεμβρίου 533 ο βυζαντινός στρατός με επικεφαλής το Στρατηγό Βελισάριο νικά τους Βανδάλους του Γελίμερου στη μάχη του Τρικάμαρου, η οποία υπήρξε καθοριστική για την κατάλυση του Βανδαλικού Βασιλείου στην Αφρική.
Μετά την επιτυχή λύση της Στάσης του Νίκα, ο Αυτοκράτωρ Ιουστινιανός διέταξε το βυζαντινό στρατό να πλεύσει προς την Αφρική με σκοπό την κατάλυση του Βανδαλικού Βασιλείου. Αφορμή στάθηκε η ανατροπή του φιλοβυζαντινού βασιλιά Ιλδέριχου από το Γελίμερο.
Επικεφαλής του στρατού ορίστηκε ο Βελισάριος με εξουσίες Στρατηγού - Αυτοκράτορα. Στη διάθεση του Βελισάριου τέθηκαν 10.000 πεζοί, 5.000 ιππείς και 3.000 μισθοφόροι, δύναμη μικρή σε σχέση με το μέγεθος του εγχειρήματος. Του παρασχέθηκε ωστόσο ισχυρός στόλος αποτελούμενος από 500 μεταγωγικά και 92 πολεμικά πλοία.
Στην επιχείρηση τηρήθηκε άκρα μυστικότητα με αποτέλεσμα οι Βάνδαλοι να αιφνιδιαστούν. Ο βυζαντινός στρατός αποβιβάστηκε 200 χιλιόμετρα μακριά από την Καρχηδόνα.
Αφού στήθηκε το στρατόπεδο και ξεκουράστηκαν οι στρατιώτες, ο Βελισάριος βάδισε εναντίον της πόλης. Ο Γελίμερος αιφνιδιασμένος ανακάλεσε μέρος της δύναμής του που βρισκόταν στη Σαρδηνία για επιθετικές ενέργειες και συγκεντρώνοντας μία δύναμη 40.000 - 50.000 ανδρών επιτέθηκε κατά του βυζαντινού στρατού.
Η μάχη στο Δέκιμον στις 13 Σεπτεμβρίου 533 υπήρξε σκληρή, ωστόσο η ψυχραιμία και ο συντονισμός του βυζαντινού στρατού υπερίσχυσαν.
Ο Γελίμερος εγκατέλειψε την Καρχηδόνα και ανασύνταξε τις δυνάμεις του στη Νουμίδια, ενισχυμένος και από την επιστροφή του στρατού από τη Σαρδηνία.
Ο Βελισάριος επισκεύασε τις οχυρώσεις της πόλη της Καρχηδόνας και όταν πληροφορήθηκε την ανασύνταξη και αντεπίθεση των Βανδάλων επέλεξε να τους αντιμετωπίσει 30 χιλιόμετρα δυτικά της Καρχηδόνας στο Τρικάμαρον.
Οι δυνάμεις των Βανδάλων ενισχυμένες και από τους συμμάχους τους Βέρβερους ηττήθηκαν ολοσχερώς και ο Γελίμερος αν και αρχικά διέφυγε στη συνέχεια, αφού έλαβε εγγυήσεις παραδόθηκε.
Με την ήττα των Βανδάλων στο Τρικάμαρον ολοκληρώθηκε η εκστρατεία και η κατάκτηση της Βορείου Αφρικής για τους Βυζαντινούς.
Η μάχη
Η βυζαντινή προπορευόμενη δύναμη ιππικού, υπό τη διοίκηση του έμπιστου υφιστάμενου διοικητή του Βελισάριου, Ιωάννη του Αρμένιου, έφτασε στην τοποθεσία πολύ πριν από οποιονδήποτε άλλο βυζαντινό διοικητή. Ο Ιωάννης και το ιππικό του ξεκίνησαν να κάνουν στρατόπεδο προετοιμάζοντας τον Βελισάριο και τις υπόλοιπες βυζαντινές δυνάμεις να φτάσουν. Ο Γκέλιμερ και ο στρατός του είχαν περάσει την προηγούμενη νύχτα οχυρώνοντας το δικό τους στρατόπεδο. Το επόμενο πρωί ο Γκέλιμερ ανάγκασε μια εμπλοκή πριν φτάσει ο Βελισάριος, αναπτύσσοντας τον στρατό του σε σχηματισμούς μάχης. Ο Γκέλιμερ επέλεξε στρατηγικά την ώρα ανάπτυξής του λίγο πριν το μεσημέρι. Ήταν γνωστό ότι οι Βυζαντινοί έτρωγαν συνήθως το μεσημεριανό τους μεσημέρι, οπότε ίσως ο Γκέλιμερ προσπαθούσε να αναγκάσει τους Βυζαντινούς να πολεμήσουν με άδειο στομάχι. Παρόμοιες τακτικές χρησιμοποίησαν εκτενώς οι Πέρσες στις πολλές εμπλοκές τους με τους Βυζαντινούς.
Οι Βυζαντινοί, ακόμη υπό τις διαταγές του Ιωάννη, αναπτύχθηκαν γρήγορα ως απάντηση στην απειλή που έθετε ο Γκέλιμερ. Πριν γίνει οποιαδήποτε πραγματική μάχη, ο Βελισάριος και το ιππικό του, οι bucellarii, έφτασαν στο πεδίο για να ενωθούν με τον Ιωάννη. Ο Βελισάριος αποφάσισε να επιτρέψει στον Ιωάννη να διατηρήσει τη γενική διοίκηση των βυζαντινών δυνάμεων για αυτή την εμπλοκή. Αυτό συνέβη επειδή ο Γιάννης ήταν ο πρώτος διοικητής εκεί και έτσι είχε πολύ καλύτερη κατανόηση της τρέχουσας κατάστασης.
Αφού οι Βυζαντινοί και οι Βάνδαλοι σχημάτισαν τις στρατιές τους ο ένας απέναντι από τον άλλον, περίμεναν και οι δύο να δουν ποιος στρατός θα έκανε την εναρκτήρια κίνηση. Σε αντίθεση με το Ad Decimum, το σχέδιο μάχης των Βανδάλων σχεδιάστηκε για να αναγκάσει τους Βυζαντινούς να ανοίξουν την επίθεση. Βλέποντας αυτό, οι Βυζαντινοί ανέπτυξαν ένα σχέδιο για να δελεάσουν τους Βάνδαλους να περάσουν από το μικρό ρέμα για να διαλύσουν τη συνοχή τους και έτσι να είναι πιο εύκολο να καταστραφούν. Ο Ιωάννης, πιθανώς υπό την καθοδήγηση του Βελισάριου, διέταξε τους στρατιώτες που συμμετείχαν σε αψιμαχίες για να παρασύρουν τους Βάνδαλους σε επίθεση. Οι αψιμαχίες διέσχισαν το ρέμα και έριξαν βέλη στο Βανδαλικό κέντρο που ήταν υπό τη διοίκηση του Τζάζωνα. Ο Τζάζων και οι στρατιώτες του επιτέθηκαν στους αψιμαχιστές για να τους αναγκάσουν να επιστρέψουν στο ρέμα, αλλά οι ίδιοι διατήρησαν την πειθαρχία τους και δεν δέχτηκαν το δόλωμα που είχαν βάλει οι Βυζαντινοί. Βλέποντας ότι η πρώτη επίθεση από τους αψιμαχούντες στρατιώτες σχεδόν ολοκλήρωσε το βυζαντινό σχέδιο, ο Ιωάννης ηγήθηκε μιας δεύτερης επίθεσης που απειλούσε το κέντρο των Βανδάλων. Όπως και η πρώτη κατηγορία, ο Τζον και οι στρατιώτες του αναγκάστηκαν να αποσυρθούν λόγω ελεγχόμενης επιβάρυνσης από το κέντρο των Βανδάλων.
Σε αυτό το σημείο ωστόσο, ο Ιωάννης και/ή ο Βελισάριος παρατήρησαν ότι κατά τη διάρκεια κάθε επίθεσης από το κέντρο των Βανδάλων τα πλευρά του στρατού των Βανδάλων παρέμεναν ακίνητα. Οι πλευρές δεν υποστήριζαν καθόλου το κέντρο κατά την αντεπίθεσή τους κατά των Βυζαντινών. Βλέποντας αυτό, ο Ιωάννης οδήγησε μια μεγάλη επίθεση που περιελάμβανε τους bucellarii και μεγάλο μέρος του πιο έμπειρου βυζαντινού ιππικού στο κέντρο της γραμμής των Βανδάλων. Ο Ιωάννης και οι άνδρες του μπόρεσαν να σκοτώσουν τον Τζαζόν και να κατατροπώσουν το κέντρο των Βανδάλων εντελώς κάτω από το βάρος του ιππικού τους.
Βλέποντας το κέντρο να καταστρέφεται εντελώς και ο Τζαζόν να σκοτώνεται κατέστρεψε το ηθικό του Γκέλιμερ με πολύ παρόμοιο τρόπο με αυτό που είχε συμβεί στο Ad Decimum. Κάτω από αυτή την πίεση ο Γκέλιμερ διέταξε πλήρη υποχώρηση στο οχυρωμένο στρατόπεδο των Βανδάλων. Οι Βυζαντινοί καταδίωξαν τους Βανδάλους πίσω προς το στρατόπεδό τους, αλλά δεν μπόρεσαν να εξαπολύσουν πραγματική επίθεση στο ίδιο το στρατόπεδο. Μετά από αυτόν τον αρραβώνα, ο Προκόπιος αναφέρει ότι οι Βυζαντινοί δεν άφησαν περισσότερους από 50 νεκρούς ενώ πάνω από 800 από τους Βάνδαλους σκοτώθηκαν.
Αργότερα μέσα στην ημέρα, μετά την πρώτη εμπλοκή στο ρέμα, έφτασε στο γήπεδο το βυζαντινό πεζικό. Ο Βελισάριος και ο Ιωάννης είχαν τώρα τα μέσα να επιτεθούν στο στρατόπεδο των Βανδάλων. Ωστόσο, ο Γκέλιμερ δεν είχε σκοπό να το πολεμήσει και είχε τραπεί σε φυγή απαρατήρητος από τον στρατό του με λίγους υπηρέτες. Όταν αυτή η γνώση ήρθε στο φως, το υπόλοιπο του στρατού των Βανδάλων τράπηκε σε φυγή αντί να αντιμετωπίσει τη βυζαντινή επίθεση. Ο βυζαντινός στρατός προχώρησε στο στρατόπεδο για να ανακαλύψει αυτά τα γεγονότα και το άδειο πλέον στρατόπεδο. Η μάχη του Τρικαμάρουμ είχε τελειώσει με τον Βελισάριο και τον βυζαντινό στρατό να έχουν και πάλι κατατροπώσει πλήρως τους Βάνδαλους και τον Γκέλιμερ.
Συνέπειες
Με τον Γκέλιμερ να ηττηθεί για δεύτερη φορά από τους Βυζαντινούς, ο βασιλιάς των Βανδάλων γνώριζε ότι βρισκόταν σε πολύ επισφαλή θέση. Ο Gelimer υποχώρησε στην έρημο προς την πόλη Hippo Regius. Σύντομα, όμως, τον ανακάλυψε μια βυζαντινή δύναμη υπό τη διοίκηση ενός άνδρα ονόματι Φάρας που πολιόρκησε την πόλη. Μετά από αρκετές εβδομάδες πολιορκίας, ο Γκέλιμερ τελικά παραδόθηκε επίσημα υπό τον όρο ότι αυτός και οι άντρες του θα γλίτωναν. Ο αιχμάλωτος Gelimer θα παρουσιαζόταν κατά τη διάρκεια ενός Ρωμαϊκού Θριάμβου, ενός από τους τελευταίους που δόθηκε ποτέ, για τον λαό της Κωνσταντινούπολης. Οι Βυζαντινοί είχαν αποβιβαστεί τον Σεπτέμβριο του 533 Κ.Χ. και με την επίσημη παράδοση του Γκέλιμερ τον Μάρτιο του 534 Κ.Χ. Ο Βελισάριος θα συνέχιζε να εδραιώνει τις δυνάμεις του και να συνεχίζει τις εκστρατείες ανακατάκτησής του στη Σικελία και την Ιταλία, σημειώνοντας εκεί μεγάλες επιτυχίες.
(Πηγές: Εγκυκλοπαίδεια Δομή, Wikipedia, Worldhistory)
Σχόλια