Άνυτος, ο Τιτάνας και τροφός της Δέσποινας
Κεφαλή του Τιτάνα Άνυτου, από τον ναό της Δέσποινας στη Λυκόσουρα, Αρκαδίας. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.
Ο Άνυτος ήταν ένας από τους Τιτάνες της ελληνικής μυθολογίας. Ήταν τροφός της Δέσποινας, κόρης της Δήμητρας. Σύμφωνα με τον Παυσανία, ο Άνυτος αναφέρεται ως Τιτάνας και τιμήθηκε με ανδριάντα στο ιερό αφιερωμένο στη Δέσποινα κοντά στο Αρκαδικό λόφο στην Λυκόσουρα.
Κεφαλή του Τιτάνα Άνυτου, από τον ναό της Δέσποινας στη Λυκόσουρα, Αρκαδίας. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.
Στην Αρκαδία, κατά την εποχή του Παυσανία, ο Άνυτος και η Δέσποινα απεικονίζονταν με αγάλματα σε ναό κοντά στο Ακακήσιον. Ο ναός αυτός βρισκόταν στη Λυκόσουρα, πόλη όπου η λατρεία του Άνυτου ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Εκεί βρισκόταν ο Ναός της Δέσποινας, αφιερωμένος στο χθόνιο πάνθεον που περιλάμβανε την Άρτεμη, τη Δήμητρα και τη Δέσποινα.
Το πάνθεον όπως εκτίθετο στην Αθήνα το 2018.
Ο ανδριάντας του Άνυτου ήταν μέρος της ομάδας αγαλμάτων που φιλοτεχνήθηκαν από τον καλλιτέχνη Δαμοφώντα το 180 π.Χ. Τα αγάλματα αυτά ήταν ακρόλιθοι — σύνθεση από διάφορα υλικά, με το κεφάλι και τα άκρα κατασκευασμένα από τοπικό μάρμαρο, ενώ το σώμα ήταν ξύλινο.
Η προτομή του Άνυτου, με ύψος 74 εκατοστά, μαζί με τις αντίστοιχες της Άρτεμης και της Δήμητρας, ανακαλύφθηκε σε ανασκαφές το καλοκαίρι του 1889 και σήμερα εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών (αρ. ευρ. NAMA 1736). Εκμαγεία του πρωτοτύπου βρίσκονται στο Μουσείο Λυκοσούρας.
Σύμφωνα με τις περιγραφές του Παυσανία στο έργο του "Περιήγησις της Ελλάδος", γραμμένο τον 2ο αιώνα μ.Χ., το άγαλμα της Άρτεμης στεκόταν δίπλα στο άγαλμα της Δήμητρας, ενώ ο Άνυτος βρισκόταν δίπλα στη Δέσποινα, ντυμένος με πολεμική ενδυμασία. Το άγαλμα του Άνυτου είναι το πιο αποσπασματικό από τα υπάρχοντα του πανθέου, αλλά βρέθηκαν θραύσματα από την ενδυμασία του καθώς και μέρη από τα άκρα του.
Επειδή η Περσεφόνη, που σε πολλές περιπτώσεις ταυτίζεται ή σχετίζεται με τη Δέσποινα, ανατράφηκε από τον Κουρέτη και ο Παυσανίας αναφέρει επίσης τον Κουρέτη στο σχετικό σημείο, ο Άνυτος που στέκεται δίπλα στη Δέσποινα στο ιερό της Δήμητρας και της Δέσποινας κοντά στη Λυκόσουρα, απεικονιζόμενος ως άνδρας με πανοπλία, θεωρήθηκε εικονογραφικά περισσότερο ως ένας από τους Κουρήτες. Έτσι, υπάρχει η ερμηνεία ότι ο Άνυτος δεν ήταν απλώς Τιτάνας, αλλά μπορεί να ήταν και ένας από τους Κουρήτες, με ρόλο προστατευτικό και παιδαγωγικό, παρόμοιο με αυτόν που είχαν οι Κουρήτες στην ανατροφή θεϊκών μορφών στη μυθολογία.
Σχόλια