Ηλίας Καζάκος

Ο Ηλίας Καζάκος γεννήθηκε το 1905 στις Άνω Μπουτίνες του Μεσολογγίυ και υπήρξε αξιωματικός του Λιμενικού Σώματος με διακεκριμένη δράση κατά την περίοδο της Κατοχής. Φοίτησε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και αποφοίτησε το 1929. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1939, ανέλαβε καθήκοντα Λιμενάρχη στη Μυτιλήνη, φέροντας τον βαθμό του υποπλοιάρχου.

Με την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα, ο Καζάκος δεν έμεινε αδρανής. Ίδρυσε δική του μυστική οργάνωση, με σκοπό τη φυγάδευση Ελλήνων και ξένων προς τη Μέση Ανατολή. Κατά τη διάρκεια της δράσης του, εκτιμάται ότι κατάφερε να φυγαδεύσει περίπου χίλια άτομα, σώζοντας έτσι ζωές και προσφέροντας πολύτιμη υπηρεσία στον αγώνα.

Ωστόσο, η δράση του δεν έμεινε κρυφή. Προδόθηκε στη Γκεστάπο και, μαζί με τον συνεργάτη και φίλο του Γεώργιο Κωτούλα, επιχείρησε να διαφύγει μέσω Πειραιά. Συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στις φυλακές Αβέρωφ. Παρά τα βασανιστήρια που υπέστη, ο Καζάκος δεν αποκάλυψε τους συνεργάτες του. Αργότερα μεταφέρθηκε στις φυλακές Βουλιαγμένης, όπου του ανακοινώθηκε πως κρατείται ως όμηρος και ότι σε περίπτωση δολιοφθοράς θα εκτελεστεί.

Η απειλή αυτή έγινε πραγματικότητα στις 5 Ιουνίου 1942, όταν, μετά από σαμποτάζ στα Λιόσια, ο Καζάκος μεταφέρθηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής μαζί με άλλους κρατούμενους, μεταξύ των οποίων και ο Κωτούλας. Εκεί εκτελέστηκαν. Ο Καζάκος αρνήθηκε να του καλύψουν τα μάτια μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Μετά τον θάνατό του, του απονεμήθηκε τιμητικά ο βαθμός του πλωτάρχη και παρασημοφορήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό Γ΄ Τάξεως. Η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων τίμησε τη μνήμη του με αναμνηστική πλάκα, ενώ ο Δήμος Μυτιλήνης έδωσε το όνομά του σε οδό της πόλης και τοποθέτησε την προτομή του στο Λιμεναρχείο. Το όνομά του έφερε παλαιότερα μηχανοκίνητη μεταλλική ακταιωρός του Λιμενικού, και σήμερα φέρει περιπολικό πλοίο τύπου «ABEKING», ώστε η θυσία του να πλέει πάντα στα νερά της τιμής και της μνήμης.

"Ό Υποπλοίαρχος ΚΑΖΑΚΟΣ Ήλίας κατετάγη εις τήν Σχολήν είς ηλικίαν 22 ετών κατά τό έτος 1927, δηλ. είς τήν ιδίαν μέ τόν ΚΩΤΟΥΛΑΝ Γεώργιον σειράν. Ύπηρέτησεν διαδοχικώς είς πολλάς υπηρεσίας καί Λιμεναρχεία, δπου έπέδειξε ευθύς έξ άρχής εξαίρετα διοικητικά προσόντα καί

ικανότητα διαχειρίσεως τών ζητημάτων τής ύπηρεσίας του. Κατά τό Έλληνοϊταλικόν πόλεμον ώς Λιμενάρχης ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ, δπου ύπηρέτει άπό τής

10ης Μαΐου 1939, έξετέλεσε μέ πλήρη άποτελεσματικότητα καί επιτυχίαν τά

καθήκοντά του καί ή δράσίς του αΰτη ιδιαιτέρως τονίζεται άπό τόν Ναυτικόν Διοικητήν τής Νήσου. Μετά τήν κατάληψιν τής Νήσου υπό τοΰ εχθρού

έστρεψε τάς σκέψεις καί τήν δράσίν του πρός τήν κατεύθυνσιν τής έξυπηρετήσεως διά παντός τρόπου μυστικού τής άγωνιζομένης έλευθέρας Πατρίδος.

Φαίνεται δμως δτι αί κινήσεις καί ένέργειαί του αύται έκινδύνευον ν' άποκαλυφθοΰν εις τόν εχθρόν καί έζήτησε τήν επ’ άδεια άφιξίν του είς ’Αθήνας.

Όλίγας ημέρας μετά τήν άφιξίν του συνελήφθη κατ’ εντολήν τών εν Μυτιλήνη Γερμανικών άρχών καί έφυλακίσθη. Μετά φυλάκισιν πολλών ημερών

άπελύθη καί έζητήθη υπό τών Γερμανών νά έπανέλθη συνοδεία είς Μυτιλήνην. Άλλ' άντί νά μεταβή έκεϊ, έπεβιβάσθη μετά τοΰ ΚΩΤΟΥΛΑ καί άλλων

Ελλήνων άξιωματικών καί πολιτών επί τού πλοίου, τό οποίον έπρόκειτο νά

κατευθυνθή είς τήν Μέσην ’Ανατολήν καί τό όποιον αί Γερμανικαί άρχαί συνέλαβον άμςι τφ άπόπλω του μέ πάντας τούς έπιβαίνοντας.

ΟΙ Υποπλοίαρχοι ΚΩΤΟΥΑΑΣ Γεώργιος καί ΚΑΖΑΚΟΣ Ήλίας άπό

τής 1ης ’Απριλίου 1942 εύρίσκοντο φυλακισμένοι καί τήν 27ην Μαΐου είδοποιήθησαν είς τήν φυλακήν δτι τοϋ λοιπού έχαρακτηρίζοντο ώς δμηροι, οί

όποιοι θά έπλήρωναν μέ τήν κεφαλήν των κάθε έκδήλωσιν σαμποτάζ έναντίον τών Γερμανικών δυνάμεων. Μετά μίαν εβδομάδα, μέ τόν ισχυρισμόν

δτι είχε λάβει χώραν σαμποτάζ είς τήν σιδηροδρομικήν γραμμήν Λαρίσης,

διετάχθη άνευ τινός άλλης διαδικασίας ή έκτέλεσις όκτώ έκ τών κρατουμένων όμήρων, έν οίς καί τών Άκίλα Μιχαήλ, Κωτούλα Γεωργίου καί Καζάκου Ήλία.

Κατά τήν προηγηθεΐσαν τής έκτελέσεως νύκτα δεμένοι μέ χειροπέδες καί

άνά δύο είς τά κελιά τών φυλακών ΑΒΕΡΩΦ, δπου είχον μεταφερθή έκανόνισαν τάς τελευταίας των θελήσεις μέ άφάνταστον ψυχραιμίαν καί θάρρος.

Ό ΚΑΖΑΚΟΣ έγραψεν έπιστολήν άπευθυνομένην πρός τούς συναδέλφους του Λιμενικούς άξιωματικούς, λέγων πρός αύτούς: «έν όψει τών όλίγων ωρών τής υπολοίπου ζωής μου άπευθύνω τόν ύστατον καί θερμότατον

χαιρετισμόν, εύχόμενος είς δλους μαζί καί είς ένα έκαστον εύτυχίαν, εύδαιμονίαν καί έκπλήρωσιν όνείρων καί πόθων. Χειροπιαστά μέ τόν συνάδελφον ΚΩΤΟΥΛΑΝ, χέρι μέ χέρι γράφομεν καί εύχόμεθα υπερήφανοι καί ψύχραιμοι είς δλα καί δι’ όλα». Επίσης ό ΚΩΤΟΥΛΑΣ έγραφεν είς ένα σημείωμά του: «Θεία είναι ή δάφνη, μία φορά κανείς πεθαίνει. Ή ζωή τοϋ άτόμου δέν έχει τόσο μεγάλη άξία. Πάνω άπ’ αύτήν είναι ή Πατρίδα, ή τιμή, ή

ιδέα». Καί είς τόν άδελφόν του έγραφε: «Πεθαίνω μέ τό δνομα τής γλυκείας

Ελλάδος στά χείλη. Ή τύχη μέ κυνήγησε τά τελευταία χρόνια, τήν εύχαριστώ δμως πού μοϋ έδωσε τήν εύκαιρίαν νά προσφέρω τήν ζωήν μου γιά τήν

Πατρίδα, τήν όποία όραματίζομαι μεγάλη».

Καί δταν τήν αύγήν τής 5 ης Ιουνίου 1942 είς τό Εθνικόν Σκοπευτήριον

Καισαριανής άντίκρυσαν τό εκτελεστικόν άπόσπασμα τών δημίων υπερήφανοι καί άτρόμητοι, σάν άληθινά παληκάρια, χωρίς νά δεχθούν νά γονατίσουν ή νά τούς δέσουν τά μάτια, έτραγούδησαν δλοι μαζί τόν Εθνικόν

Ύμνον καί έδέχθησαν κατάστηθα τάς σφαίρας μέ τήν έκφώνησιν ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ."