Ιωάννης Σ. Αλεξάκης
Σημαντική είναι η οικογενειακή του διασύνδεση, καθώς ανηψιός του υπήρξε ο επίσης αντιστράτηγος Ιωάννης Ηλ. Αλεξάκης.
Καταγόταν από τον ιστορικό τόπο των Εξω Ποτάμων Λασιθίου, συγκεκριμένα από το Οροπέδιο Λασιθίου. Η καταγωγή του οικογενειακού του οίκου ήταν βαθιά ριζωμένη στην κρητική παράδοση, καθώς προερχόταν από οικογένεια με βενετική καταβολή, τους Misser Alexis, καθώς και από τον ευπατρίδη Αλέξιο Αλέξη (1692 – 1786). Επιπλέον, αποτελεί τρισέγγονο του κληρικού Νικολάου Αλέξη, γεγονός που υπογραμμίζει την ιστορική συνέχεια και τον πνευματικό χαρακτήρα της οικογένειάς του.
Ο Ιωάννης Σωτηρίου Αλεξάκης διακρίθηκε για την ανδρεία και την αφοσίωσή του στις πολεμικές συγκρούσεις που σημάδεψαν την ελληνική ιστορία του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Ενεργός σε όλους τους κρίσιμους σταθμούς, πολέμησε ηρωικά στους δύο Βαλκανικούς Πολέμους, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Μικρασιατική Εκστρατεία και στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 1912, στις 26 Οκτωβρίου, υπήρξε ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός που εισήλθε στη Θεσσαλονίκη, επικεφαλής οργανωμένου τμήματος, το 1ο Ανεξάρτητο Τάγμα Κρητών, σηματοδοτώντας την απαρχή της απελευθέρωσης της πόλης. Στη συνέχεια προχώρησε στην απελευθέρωση της Χαλκιδικής, με πρώτη πόλη την Αρναία.
Στο ενεργητικό του περιλαμβάνονται σημαντικές μάχες, όπως αυτές στον Λαχανά (19 Ιουνίου 1913), στο Πιλάφ Τεπέ (6 Ιουλίου 1913), στην Άνω Τσουμαγιά (12 Ιουλίου 1913), στον Σκρα (17 Μαΐου 1918) και στον Καρά Μπουγιού Ρουκλού Νταγ, κοντά στον ποταμό Σαγγάριο (1 Ιουλίου 1921).
Επίσης, υπήρξε στενός συνεργάτης των κορυφαίων προσωπικοτήτων της εποχής, του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Νικολάου Πλαστήρα. Συμμετείχε ενεργά στο Κίνημα Εθνικής Αμύνης το 1917 και στην Επανάσταση Πλαστήρα-Γονατά του 1922, γεγονότα που σφράγισαν την πολιτική και στρατιωτική πορεία της Ελλάδας.
Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, υπηρέτησε ως Φρούραρχος Αθηνών και, το 1940, ως στρατιωτικός διοικητής της Κρήτης, διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στην άμυνα του νησιού.
Το 1944, ενώ βρισκόταν αιχμάλωτος των ναζιστικών δυνάμεων, απέφυγε τον πνιγμό όταν το πλοίο που τον μετέφερε τορπιλίστηκε από υποβρύχιο των συμμαχικών δυνάμεων, διαφεύγοντας έτσι το θάνατο που βρήκαν πολλοί από τους συγκρατουμένους του.
Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει μελέτες και έργα που φωτίζουν τις στρατιωτικές και πολιτικές εξελίξεις της εποχής του, αξιοποιώντας την προσωπική του εμπειρία και τις αρχειακές πηγές. Μέσα από τις γραφές του αποτυπώνονται οι πολεμικές περιπέτειες της Ελλάδας, οι αγώνες για την εθνική ανεξαρτησία και οι σημαντικές προσωπικότητες με τις οποίες συνεργάστηκε. Το έργο του διακρίνεται για την επιστημονική του τεκμηρίωση, την ιστορική ακρίβεια και την καθαρότητα του λόγου, αποτελώντας πολύτιμη πηγή για τους μελετητές της ελληνικής στρατιωτικής ιστορίας. Ενώ πέρα από τα έργα του δημοσίευσε σε περιοδικά και εφημερίδες των Αθηνών και της Κρήτης ιστορικές διατριβές και μελέτες.
Τιμές και Μνήμη
Ο Ιωάννης Σωτηρίου Αλεξάκης, εξέχουσα μορφή της στρατιωτικής και ιστορικής μας παράδοσης, εξέπνευσε στην Αθήνα την 24η Μαΐου του έτους 1980. Την επομένη, η σορός του μεταφέρθηκε και ετάφη στο Ηράκλειο, τόπο που συνέδεε βαθιά με την καταγωγή και την πατρίδα του. Η μνήμη του τιμήθηκε με σεβασμό και ευλάβεια· οι Δήμοι Αγίου Νικολάου Λασιθίου, Αρκαλοχωρίου Ηρακλείου (σημερινός Δήμος Μινώα Πεδιάδος), Αρναίας Χαλκιδικής (σημερινός Δήμος Αριστοτέλη) και Ηρακλείου Κρήτης ονόμασαν οδούς προς τιμήν του, διασφαλίζοντας έτσι τη διαχρονική ανάμνηση του ονόματός του στους τόπους που υπηρέτησε και αγαπούσε. Επιπλέον, προτομές του ανεγέρθησαν στο χωριό Έξω Ποτάμοι Λασιθίου, τον γενέθλιο τόπο του, καθώς και στην πόλη του Ηρακλείου, ως αιώνιοι φρουροί της μνήμης και του έργου του.
Συγγραφικό Έργο
Ο Ιωάννης Σ. Αλεξάκης άφησε πίσω του ένα πλούσιο και πολυσχιδές συγγραφικό έργο, που καλύπτει θέματα ιστορικά, στρατιωτικά, λαογραφικά και πολιτισμικά. Μεταξύ των έργων του ξεχωρίζουν:
Σχόλια