Ανδρέας Γ. Μιχαλιτσιάνος

Ο Ανδρέας Γ. Μιχαλιτσιάνος (γνωστός και ως Dr. Andreas 'Andy' Gerasimos Michalitsianos) (22 Μαΐου 1947 – 29 Οκτωβρίου 1997) ήταν Έλληνας αστρονόμος και αστροφυσικός και ερευνητής στο Κέντρο Διαστημικής Πτήσεως Goddard (Goddard Space Flight Center) της NASA, κέντρο στο οποίο είχε προαχθεί σε επικεφαλής του εκεί Εργαστηρίου Αστρονομίας και Ηλιακής Φυσικής.

Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στις 22 Μαΐου 1947 και μεγάλωσε με τη μητέρα του —η οποία μιλούσε ελάχιστα Αγγλικά— και, για ένα σύντομο διάστημα, με τον πατέρα του. Το 1949, η οικογένειά του μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και εγκαταστάθηκε στο Κουίνς, όπου και έζησε μέχρι την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο. Ο πατέρας του, Γεράσιμος Ανδρέας, ήταν πλοίαρχος σε ελληνικό δεξαμενόπλοιο, το SS Foundation Star (πρώην SS Lampas), το οποίο παρασύρθηκε από κυκλώνα και ναυάγησε τον Σεπτέμβριο του 1952 στα ανοιχτά του Νόρφολκ της Βιρτζίνια. Ο πατέρας του διασώθηκε, αλλά απεβίωσε λίγο αργότερα από πνευμονία.

Από μικρή ηλικία, ο Ανδρέας έδειξε έντονο ενδιαφέρον για την αστρονομία και τη φυσική. Το 1959 κέρδισε έναν διαγωνισμό επιστημών και έγινε πρόεδρος της Λέσχης Νεαρών Αστρονόμων της Νέας Υόρκης, όπου οργάνωσε —μεταξύ άλλων— αποστολή για την παρατήρηση ηλιακής έκλειψης στη Νότια Αμερική. Αποφοίτησε από το λύκειο Newtown High School το 1965 και στη συνέχεια έλαβε το πτυχίο φυσικής από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, στην Τούσον, το 1969. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του εργάστηκε στο κοντινό Εθνικό Αστεροσκοπείο του Kitt Peak, ως φοιτητής στην Υπηρεσία Διαστήματος, για να καλύψει τα έξοδα των σπουδών του. Ανάμεσα στα καθήκοντά του ήταν και οι πρώτες δοκιμές ενός τηλεσκοπίου με τηλεχειρισμό.

Ακολούθως, με υποτροφία, συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ (Κολέγιο Τσώρτσιλ), όπου το 1976 έλαβε διδακτορικό στην αστροφυσική, με ερευνητικό αντικείμενο τη θεωρητική ηλιακή φυσική. Αργότερα εργάστηκε ως ερευνητικός συνεργάτης στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια (Caltech) και από τη δεκαετία του 1970 έως τον θάνατό του υπήρξε αστροφυσικός στο Διαστημικό Κέντρο Goddard της NASA.

Ο Μιχαλιτσιάνος συνέβαλε σε μεγάλα επιστημονικά έργα, όπως το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble, ενώ διετέλεσε Αναπληρωτής Υπεύθυνος Έργου στο Τμήμα Παρατηρητηρίων για το ιδιαίτερα επιτυχημένο πρόγραμμα του Διεθνούς Υπεριώδους Παρατηρητηρίου (International Ultraviolet Explorer – IUE) της NASA, λαμβάνοντας πολλές διακρίσεις για τη συνεισφορά του. Στις αρχές του 1997 ανέλαβε τη διεύθυνση του Εργαστηρίου Αστρονομίας και Ηλιακής Φυσικής του Goddard Space Flight Center, ενώ αναγνωρίστηκε διεθνώς για την πρωτοποριακή του έρευνα στους «συμβιωτικούς αστέρες». Ανάμεσα στις πολλές του διακρίσεις συγκαταλέγεται και το Βραβείο Αξιόλογης Προσφοράς της NASA (NASA Meritorious Achievement Award).

Ο Ανδρέας Μιχαλιτσιάνος απεβίωσε στις 29 Οκτωβρίου 1997 στη Βαλτιμόρη του Μέριλαντ, έπειτα από μακρά μάχη με όγκο στον εγκέφαλο. Μέχρι τις τελευταίες του ημέρες εργαζόταν με αφοσίωση για την αναδιοργάνωση του εργαστηρίου που μόλις είχε αναλάβει, καθώς και για μια νέα αποστολή με σκοπό τη μελέτη μεταβολών στο υπεριώδες και ακτινοβολία Χ φάσμα αστέρων και ενεργών γαλαξιών. Άφησε πίσω τη σύζυγό του, δύο κόρες, έναν γιο και μία αδελφή.

Προς τιμήν του, ένα ρομποτικό επίγειο τηλεσκόπιο στο νησί της Κεφαλονιάς φέρει το όνομά του. Το Τηλεσκόπιο Ανδρέας Γεράσιμος Μιχαλιτσιάνος, εγκατεστημένο σε παλαιό σταθμό επικοινωνιών της Πολεμικής Αεροπορίας, αξιοποιείται από ελληνικά πανεπιστήμια και το Πρόγραμμα «Ευδόξος» για την προώθηση της αστρονομικής και φυσικής εκπαίδευσης στην ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση.