Αλεξάνδρεια η Εσχάτη, Τατζικιστάν
Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε μεταφέρει τον ελληνικό πολιτισμό στις εσχατιές της Ασίας. Στην κοιλάδα της Φεργκάνα, στο σημερινό Τατζικιστάν, είχε ιδρύσει την Αλεξάνδρεια Εσχάτη, στον ποταμό Ιαξάρτη (σημερινό Σιρ Νταριά) την οποία αποίκησε με Έλληνες.
Οι εκεί Έλληνες και ντόπιοι τελούσαν υπό το ελληνιστικό βασίλειο της Βακτρίας μέχρι το 160 π.Χ. περίπου, όταν βαρβαρικά φυλές κατέκτησαν τη γύρω περιοχή και τους απομόνωσαν. Οι Έλληνες τον 3ο αι. π.Χ. είχαν εκστρατεύσει μέχρι το κινεζικό Τουρκμενιστάν και την περιοχή του Γιουνάν. Το βασίλειο των Ελλήνων και των απογόνων τους στη Φεργκάνα ήταν γνωστό στους Κινέζους ως Νταγιουάν που σε ελεύθερη απόδοση σημαίνει «μεγάλοι Ίωνες», δηλαδή Έλληνες.
Η Αλεξάνδρεια Εσχάτη (αρχαία ελληνικά: Ἀλεξάνδρεια Ἐσχάτη, λατινικά: Alexandria Ultima ή Alexandria Eskhata), ήταν ελληνιστική πόλη που ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος, τον Αύγουστο του 329 π.Χ. ως έδρα για το βορειότερο μακεδονικό στρατόπεδό του στην Κεντρική Ασία.
Τοποθεσία
Η Αλεξάνδρεια Εσχάτη κατασκευάστηκε στο νοτιοδυτικό τμήμα της κοιλάδας Φεργκάνα, (αγγλικά: Fergana Valley) στη νότια όχθη του ποταμού Ιαξάρτη (αγγλικά: river Jaxartes, σύγχρονη ονομασία: Syr Darya), στη θέση της σημερινής πόλης Χουτζάντ (αγγλικά: Khujand, γράφεται επίσης: Хуҷанд, خجند, Khujand, Khodzhent, Khudchand, Chodjend), που βρίσκεται στο Τατζικιστάν.
Η Αλεξάνδρεια Εσχάτη έχει επίσης κληθεί κατά καιρούς (μετά την αλεξανδρινή εποχή) ως: Ισπισάρ, (αγγλικά: Ispisar), Λένιν-αμπάντ (αγγλικά: Leninabad), Λένιν-ομπόντ (αγγλικά: Leninobod, ρωσικά: Ленинобод, τατζικιστανικά: لنینآباد).
Ίδρυση και ιστορία της πόλης
Ο Μέγας Αλέξανδρος, έχτισε ένα τείχος μήκους έξι χιλιομέτρων (6 χλμ.), γύρω από την πόλη, που σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς, ολοκληρώθηκε μόνο σε περίπου είκοσι (20) ημέρες.
Όπως και στις άλλες πόλεις, με παρόμοια χαρακτηριστικά (δηλαδή: ελληνιστικό φυλάκιο στην Κεντρική Ασία), που ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος, εγκαταστάθηκαν βετεράνοι (συνταξιούχοι ή τραυματίες) του Μακεδονικού Στρατού.
Η Αλεξάνδρεια η Εσχάτη βρισκόταν περίπου τρακόσια χιλιόμετρα (300 χλμ. ~ 186 μίλια) βόρεια της πόλης Αλεξάνδρεια η επί του Ώξου της Βακτρίας ή Βακτριανής, μέσα σε εδάφη της Σογδιανής και οι κάτοικοι της πόλης είχαν να αντιπαρέλθουν αρκετές αψιμαχίες με τον υπόλοιπο τοπικό πληθυσμό.
Μετά το 250 π.Χ., η πόλη πιθανότατα παραμένει σε επαφή με το Ελληνικό βασίλειο της Βακτριανής, ειδικότερα όταν ο βασιλιάς Ευθύδημος Α΄ της Βακτρίας επεκτείνει τον έλεγχο του στη Σογδιανή.
Επαφές με την Κίνα
Η πόλη της Αλεξάνδρειας της Εσχάτης βρίσκεται επίσης περίπου τετρακόσια χιλιόμετρα (400 χλμ. ~ 249 μίλια) δυτικά του Λεκανοπέδιου Ταρίμ, σήμερα περιοχή της Σιντσιάνγκ (Xinjiang) στην Κίνα, όπου εδράζεται η περιοχή καταγωγής της ινδοευρωπαϊκής φυλής Γιουέζχι (αγγλικά: Yuezhi ή Rouzhi κατά μία ερμηνεία: Ιωνία, Γιουνάν – Yuenan ή Yunan).
Υπάρχουν ενδείξεις ότι ελληνικές αποστολές από την Αλεξάνδρεια Εσχάτη, οδηγήθηκαν ως το Κασγκάρ (αγγλικά: Kashgar), στην περιοχή της Σιντσιάνγκ (Xinjiang). Σύμφωνα με τον Έλληνα ιστορικό Στράβωνα, οι Έλληνες «είχαν επεκτείνει την αυτοκρατορία τους, ακόμη και πιο πέρα από τους Σήρες (λαός της περιοχής αυτής, αρχαία ελληνικά: Σῆρες, λατινικά: Sērēs, αγγλικά: Seres) και τους Φρύνες (αγγλικά: Phryni)», γεγονός που πιθανολογείται ότι θα μπορούσε να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για τις πρώτες γνωστές - ιστορικά καταγεγραμμένες - εμπορικές ή άλλες επαφές μεταξύ της Κίνας και της Δύσης, τουλάχιστον από την περίοδο γύρω στο 200 π.Χ.
Οι απόγονοι των Ελλήνων στην Φεργκάνα μπορεί να είναι οι αναφερόμενοι ως Μεγάλοι Ίωνες (Dayuan ή Ta-Yuan, αγγλικά: "Great Ionians"), που προσδιορίζεται στην κινεζική ιστορική καταγραφή για τη Δυναστεία Χαν, αρχής γενομένης με τις πρεσβείες του Τζανγκ Τσιάν (αγγλικά: Zhang Qian), περίπου το 130 π.Χ. Αν αυτό είναι γεγονός, τότε πρόκειται για τους πρωταγωνιστές της πρώτης μεγάλης αλληλεπίδρασης μεταξύ της αστικοποίησης του ευρωπαϊκού και του κινέζικου πολιτισμού, η οποία οδήγησε στο άνοιγμα του εμπορικού δρόμου, που είναι γνωστός ως Δρόμος του Μεταξιού, από τον 1ο αιώνα π.Χ.
Σύμφωνα με την «Ιστορία Μεγάλου Αλεξάνδρου», που έγραψε ο Ρωμαίος συγγραφέας Κουίντος Κούρτιος Ρούφος, οι απόγονοι των Μακεδόνων βετεράνων στρατιωτών διατηρούσαν ακόμα στοιχεία του ελληνιστικού πολιτισμού τους κατά τη στιγμή της γραφής του, γύρω στο 30 π.Χ.
Στη μυθιστοριογραφία
Η Αλεξάνδρεια Εσχάτη είναι ο τελικός προορισμός του Εύξηνου, γιου του Ευτυχίδη του δήμου της Παλλήνης, ο πρωταγωνιστής του έργου του Tom Holt: «Alexander at the World's End», («Ο Αλέξανδρος στο Τέλος του Κόσμου»).
Η υπόθεση του έργου του Gillian Bradshaw «Horses of Heaven», («Άλογα του Ουρανού»), εκτυλίσσεται περί το 140 π.Χ.. στην Αλεξάνδρεια την Εσχάτη.
Πηγές
https://el.wikipedia.org
Prevas, John. (2004). «Envy of the Gods: Alexander the Great's Ill-Fated Journey across Asia», Da Capo Press, Cambridge, Mass. ISBN 0-306-81268-1, (στα αγγλικά) - Prevas, John. (2004) «Ο φθόνος των Θεών: Το δύσμοιρο ταξίδι του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία», σελ. 121.
Leriche, Pierre. (1993). "L'extreme-orient hellenistique: Le monde de la brique crue." Les Dossiers d'Archeologie. No. 179, Fevrier 1993 (στα γαλλικά), «Φάκελοι Αρχαιολογίας», Νο 179, Φεβρουάριος 1993, σελ. 82.
Στράβων XI.II.I - Strabo XI.II.I
Κουίντος Κούρτιος Ρούφος «Ιστορία Μεγάλου Αλεξάνδρου» - Curtius «Historiae Alexandri Magni».
Από το αντίστοιχο λήμμα της αγγλικής έκδοσης της Βικιπαίδειας με την ενσωμάτωση στοιχείων από τα λήμματα: Seres (Σήρες), Yuezhi ή Rouzhi , Phryni , Dayuan ή Ta-Yuan , Silk Road
Δείτε τις σημειώσεις για τη Βόρεια Βούϊ = Αλεξάνδρεια Εσχάτη, (αγγλικά: "Northern Wuyi" = Alexandria Eschate), στο σχέδιο της αγγλικής μετάφρασης, από τον Τζον Χιλλ, (αγγλικά: John Hill), μετά σχολίων, της «Κινεζικής Ιστορίας του 3ου αιώνα», («Weilüe», by John Hill).
Σχόλια